InfoHub Logo

Qurmetti myrza!

Siz jaıly, keń, myqty, qymbat ta ádemi kresloda otyrsyz. Biraq nege jaısyzdanasyz! Aldyńyzda ıen jatqan jap-jalpaq stolyńyz tur, oǵan shyntaǵyńyzdy tirep raqattanyp otyrýyńyzǵa ábden bolady. Biraq siz eleńdeı beresiz... Astyńyzdan sý shyqqandaı nege jortaqtap otyrsyz? Nege mazasyzdanasyz? Keń de jaıly kreslo sizge tomardaı tompaq bolǵany ma?... Álde qulap keter me ekenmin dep qorqasyz ba?..

Shynymdy aıtsam: bir basyna sý toly shelek, ekinshi basyna tas toly kárzeńke ilgen syryqty kóldeneń ustap alyp, oq jetpes bıikte kerilgen arqan ústinde bıleıtin kisiniń haly sizdiń halińizden áldeqaıda jaqsy shyǵar .Sizdiń astyńyzdaǵy kreslo úrikken at sıaqty da, siz atqa alǵash mingen ebedeısiz bireý sıaqtysyz, bir jerde qulap qalmaý úshin úreıińiz ushyp jabysyp otyrsyz. Óń joq, tús joq qalpyńyzdy kórgende qarap turyp janym ashıdy! Tipti aǵyl-tegil jylaǵym keledi... Árıne, teris aınalyp kete berýge bolar edi, biraq basyna is túskenge qaraılamaý birtúrli yńǵaısyz eken...

Kreslońyz jaıly, stolyńyz jalpaq, kabınetińiz keń de kelisti. Sizge endi ne "jetpeıdi? Nege mazasyzdanasyz? Tipti qulap túskenniń ózinde de kabınetińizde tóseýli jatqan qalyń kilem esh jerińizdi kógerte qoımas. Quzǵa qulaǵaly turǵandaı-aq, kózińiz shatynap bara jatqany nesi? Káne, qypylyqtaǵandy qoıyńyz! Tynysh qana otyryńyz!

Sizdiń úreıli, mazasyz keıpińizdi kórgennen beri men: Kresloda otyrǵan kisiler nege qulaı beredi eken? — dep oılaıtyndy shyǵardym. Osyǵan oraı baıaǵyda ózim kýá bolǵan myna bir jáıt esime túsip otyr.

Jazdyń jaıdary bir keshinde qydyryp kazınoǵa bardym. Kisi kóp eken, orkestr oınap, artıser án salyp tur. Akrobat eki oryndyqty biriniń ústine birin qoıyp, ózi ústińgisiniń arqalyǵyna qolyn tireı shyǵyp óner kórsete bastady. Sol kezde zalda masań bireýdiń byldyrlaǵany estildi. Onyń ne degenin uǵa almadyq, sirá, sheteldik bireý bolsa kerek. Ornynan turǵandaǵy qımylynan onyń akrobatqa rıza emestigin, óziniń áldeqaıda kúrdeli óner kórsetkisi keletinin ańǵardyq. Ol sózden iske kóshe bastady.

Bul zıalylar ǵana bas qosatyn aıtýly kazınoda boldy. Shala mas sheteldik eptep ádepsizdik jasady-aq, biraq biz sheteldiki degenniń bárine shulǵı beretin bolǵanbyz, sol sebepti kazıno dırektorynyń ózi kópshilikke ótinish jasap, jurtty jańaǵy mas sheteldiktiń ónerin tamashalaýǵa, sóıtip onyń kóńilin kónshitýge shaqyrdy...

Sendele basqan masymyz stoldardy qaǵa-maǵa, oryndyqtardy qulata-mulata zaldyń ortasyna jetti de, sondaǵy stoldyń ústine shyǵýǵa árekettendi. Ary ıtinedi, beri ıtinedi, qıralańdap qulap túsedi, qaıta umtylady. Jurt áıgili kloýnnyń qylyǵyna qarap otyrǵandaı-aq qyran-topan kúlkige kómildi. Sheteldigimiz shatqaıaqtap júrip stolǵa aqyry shyqqan kezde dúrkirete qol shapalaqtaldy. Kópshiliktiń qoshemetine kóńili bosaǵan mas jigit ıilip taǵzym etem dep stoldan tońqalań asa jazdady. Ol stoldyń ústine ıtshilep júrip oryndyq qoıdy, sonsoń áýpirimdep ózi onyń ústine shyqty da, arqalyǵyna otyryp temeki tutatty. Mastan ondaı eptilikti kútpegen jurt alaqandaryn aıaǵan joq. Sheteldiktiń oıy oryndaldy, kóńili kónshidi, endi óz ornyna baryp jaıǵasýyna bolady... Biraq mastarǵa daýa bar ma? Ol jerge tústi de, stolǵa taǵy úsh oryndyq shyǵardy. Qalaı qoıǵanyn bilmeımin, áıteýir, aıtýly akrobattarsha, oryndyqtardy biriniń ústine birin turǵyzyp, ózi eń ústine shyǵýǵa tyrysty. Oǵan qarap otyrǵandaǵy qorqynyshymdy, qurmetti myrza, men tipti de aıtyp jetkize almaımyn. Aıaǵy taıyp-taıyp ketedi, qoly qaıta-qaıta syrǵyp, ustaǵanynan aıyrylyp qalady... Áıelderde záre joq: anaý qalpaqtaı túsetin sátterde shyńǵyryp ý-shý bolady, al sheteldiktiń ne sıqyry baryn kim bilsin, tipti de qulamaıdy. Álde zamanda ol jerge tústi. Onyń shyqqanynan góri túskenine tileýles bolǵan jurt bir qaýipten qutylǵandaryna qýanysyp qaldy. Zalda dý qol shapalaqtaldy. Al anaý áli de raıynan qaıtpapty, taǵy da eki oryndyqty qushaqtap, sıgaretiniń tútinin býdaqtatyp, stolǵa qaıta tyrmysty. Oryndyqtardan bıiktigi alty metrdeı munara jasap, ózi eń ústine taǵy otyryp aldy. Munara jasaýyna, árıne, meniń muny aıtyp otyrǵanymnan álde qaıda kóp ýaqyt ketti; mas jigit kem degende on ret murttaı usha jazdady, zaldy da sonsha shoshytty... Qalaı ekenine mı jetpeıdi, áıteýir, oryndyqtar da, sheteldigimiz de qulaǵan joq. Ol taǵy túsip, tary da bir oryndyqqa jarmasty... Kópshilik mazasyz masqa tyıym salýdy talap etti, biraq sheteldik sonda da toqtamady, taǵy órmeledi, — bul joly ol tez shyqty. Eń ústińgi oryndyqtyń arqalyǵyna otyryp alyp sıgaretin tartyp bitirdi, onyń qaldyǵyn laqtyryp jiberdi de, jan qaltasynan bir qorap sıgaret sýyryp, jańadan taǵy bireýin tutatty. Sodan keıin ornynan turyp, eki qolyn qanatsha jaıyp arqalyqqa qarnymen jata ketti de, qalyqtaǵan qyrǵıdaı bolyp sozyla qaldy. Bizdiń sondaǵy shoshyǵan sıqymyzdy kórseńiz...

Kenet, — biz tipti baıqap ta úlgirmedik, — ol eń ústińgi jetinshi oryndyqtyń arqalyǵyn eki qolymen tirep, symdaı tartyla qoıdy. Tabany tóbege tıe jazdap, tepe-teńdik qalpyn saqtap terbelip tur. Tútini býdaqtaǵan sıgareti — aýzynda!

Bizge óner kórsetýshiniń sheteldik mas jigit emes, áıgili akrobat ekenin, bizdi aldap soqqanyn sol sátte bir-aq bildik...

Qurmetti myrza, keń de kelisti kabınetińizde, jaıly, yńǵaıly kreslońyzda otyrǵan sizdiń berekeńiz ketken, záreńiz ushqan keıpińizdi kórgende meniń esime, mine, osy oqıǵa tústi... Ol akrobat, oryndyqtan jasaǵan jeti qabat munarasynyń ústinde otyrsa da, qulaımyn-aý dep nege seskenbedi, al siz kreslomnan qulap ketem be dep nege shoshısyz? «Ol akrobat qoı», — deısiz, á? Al sizge jeti metrlik bıikke shyq dep otyrǵan eshkim joq qoı! Sizge kreslońyzda jaılanyp durys otyrsańyz degendi ǵana aıtady.

Akrobattardyń qulaımyn-aý dep qoryqpaıtyn sebebi: olar tıisti tirek núktelerdi taýyp, tepe-teńdikti saqtaı alady. Al sizdiń ózińizdiń de, kreslońyzdyń da tepe-teńdikterińiz joǵalǵan.

Táńir tileýińizdi bersin, myrza, astyńǵy jaǵyńyzǵa qarańyzshy! Kórdińiz be?... Endi siz qulaısyz, mindetti túrde qulaısyz! Bókseńiz qanshama jalpıyp jatsa da, ol sizge tirek te, tepe-teńdik te bola almaıdy, andaǵydaı berik te beı-bereket kresloda beıqam otyra berýińizge onyń septigi tımeıdi.

Orysshadan aýdarǵan ǴABBAS QABYSHEV

---