InfoHub Logo

Toronto ýnıversıtetiniń ınjenerleri perovskıtten jasalatyn kún panelderin shyǵarý tehnologıasyn jetildirdi. Jańa ádis bolashaqta tıimdiligi joǵary kún batareıalaryn gazet sıaqty ońaı basyp shyǵarýǵa múmkindik beredi. Júrgizilgen zertteý jumysynyń nátıjesi Science jýrnalynda jarıalanǵan. Naryqtaǵy kún panelderiniń kópshiligin krıstaldy kremnıı qabattarynan jasaıdy. Olar 1 000 °C-tan joǵary temperatýrada jasalady. Sonymen qatar kóptegen mólsherde qaýipti eritindiler qoldanylady.

Krıstaldy kremnııden jasalǵan modýlderge qaraǵanda, perovskıt krıstaldarynan jasalǵan panelder anaǵurlym juqa jáne arzan ári jaryq sezgish materıaldardan óndiriledi. Pervoskıt negizinde «kún sıasyn» jasaýǵa bolady. Ol búrikkish prınter arqyly shyny, plasık jáne basqa da materıaldar betine panelderdi basyp shyǵarýǵa múmkindik beredi.

Alaıda pervoskıtti modýlder óndirisindegi basty másele paneldiń elektrli-iriktemeli qabatymen (ESL) baılanysty. Ol kún sáýlesinen alynǵan elektrondardy pervoskıt krıstaldarynan shyǵarýǵa kómektesedi.

«ESL-ni jasaýǵa arnalǵan tıimdi materıaldardyń biri – 500 °C-tan joǵary temperatýrada biriktiriletin untaq.

«Bul qabatty ıkemdi plasık nemese daıyn kún paneline jaǵýǵa bolmaıdy – erip ketedi», - deıdi zertteý jumysynyń jetekshisi Haıjen Tan.

Kanadalyq ǵalymdar Tan jetekshiligimen jańa hımıalyq reaksıa oılap tapqan. Ol elektrod betindegi eritindide nanobólshekterden elektrli-iriktemeli qabat «ósirýge» múmkindik beredi. Bul úderis te qyzdyrýdy qajet etedi. Biraq mundaǵy temperatýra 150 °C-tan aspaıdy. Mundaı temperatýrada plasıkterdiń kóbi óz pishinin saqtaıdy.

Alynǵan modýlderdiń tıimdiligi 20,1%-dy quraıdy. Bul kórsetkish dástúrli ádispen jasalǵan pervoskıtti kún panelderindegimen salystyrǵanda birshama tómen. Sonymen qatar batareıalar 500 saǵat paıdalanǵannan keıin de  bastapqydaǵy tıimdiligin 90%-ǵa saqtaıdy.

Jańa tehnologıa kún panelderin túrli zattar men qurylǵylarǵa qondyrǵýa múmkindik beredi. Tipti, smartfondarǵa arnalǵan qap pen shynypaketterge de. Oǵan qosa pervoskıtti modýlderdi kún panelderine qondyryp, tıimdiligin 30%-ǵa arttyrýǵa bolady.

Byltyrǵy jyldyń qarasha aıynda Berklıdegi Kalıfornıa ýnıversıteti men Loýrens Berklı atyndaǵy ulttyq zerthana ǵalymdary rekordty paıdaly áser koefısıentine qol jetkizdi. Jańa kún elementteriniń qaýyrt merzimdegi tıimdiligi 26%-ǵa jetken. Árqaısysy túrli uzyndyqtaǵy kún sáýlesin tartatyn eki pervoskıtti materıaldy biriktirý arqyly mundaı nátıjege qol jetkizgen. Osy tárizdi ádis japondyqtarǵa kún elementteriniń paıdaly áser koefısıentin eseleýge múmkindik bergen. Sonymen qatar ınjenerler fotolúmınesentti jáne jaryq jutqysh materıaldarǵa júrgizilgen tájirıbelerdiń kómegimen kún panelderiniń tıimdiligin arttyrýǵa tyrysýda.

---