InfoHub Logo

Kógildir aı sáýlesi túsip tur. Jaılaýdyń jalpaq betkeıindegi uıqyǵa batqan aýyldyń soltústik astyrty teriskeıli búrgeni qalyń bolyp, osy shytyrmannyń arasyn jaryp ótken jan jolmen eki júrginshi kele jatty. Olar kúzettegi qyzdardyń «Eki-aı jıren» ánin qumarta tyńdap, Shoqpar tas túbegindegi samyrsynǵa attaryn bekitti de, oıǵa alyp kelgen baıekeńniń aqboz júırigin alyp ketýdi oılaıdy. Kúzetshi qyzdar bir
mezet aıtqan ánderin toqtatyp, kúı shertedi. Bul kúı Múkeıdiń «Jetim tory at» kúıi edi. Qyzdardyń kúıdiń yrǵaǵyn tolyq túsire almaı otyrǵanyn ańǵarǵan Múkeı, qasyndaǵy joldasyna: «Men jolaýshy beınesimen qyzdarǵa baryp, kúı shertip aınaldyra turaıyn, sen osy oraıda aqboz júırikti alyp ket», — deıdi.

Kápersiz attan túsip jatqan jigitti kórgen qyzdar úrkerdeı bop oryndarynan turdy. olar jigittiń aman-sálemin qymsyna alǵandaı boldy. Múkeı qyzdarǵa:

— Jolaýshy edim, shertken kúılerińizdi tyńdap saýyq bar eken dep ádeıi buryldym. Men de ózderińiz sıaqty kúıqumar jan edim. Qane shertińizder, kúılerińizdi tyńdap kórelik, — deıdi. Úsh qyzdyń ekeýi buıyǵylaý bolsa kerek, birin-biri qushaqtap, suńǵaqtaý, eresek qyzdyń artyn ala yǵystap tur.

Úkili qundyz bórik, qos etek kóılek, shyntaq jeń kamzol kıgen qyz til qatty:

— Aǵaı, biz sizden «qarańǵyda ne qylǵan kisi?» dep qorqyp qalsaq, onda jaqsy boldy ǵoı. Kelińiz, otyryńyz, — dep ústine alasha jabylyp, ishine syrmaq tóselgen kúrkeni nusqady. Álgi suńǵaqtaý qyz nazdana sóılep:

— Aǵaı, siz Múkeı degen kúıshiniń «Jetim tory at» degen kúıin bilesiz be? — dedi. Tunyq qulyn daýsyna kúmis sholpysy da ún qosqandaı syńǵyr etti. Onyń aı nuryna shaǵylǵan aqsha betinen erkelik pen ótkirliktiń, talap pen talǵamnyń tańǵy samaly esip turǵandaı. Qyzdyń qylyqty sıpatyna júregi jylyǵan jigit:

— Qaryndas Múkeı degenińizdi tanymasam da, «Jetim tory at» degen kúıinen habarym bar edi. Dombyrańyzdy berińiz, shertip kóreıin, — dep edi, qyz dombyrany usyndy. Maıysqan, kúmis saqınaly, súırik saýsaqtardyń salaly ýysynan súıkimdi qyzdyń úkili dombyrasyn aldy da, Múkeı «Jetim tory at» kúıin bebeýletip jiberdi. Jalyndy kúıshiniń saýsaǵynan kúı seziminiń saf altyny tógilgendeı bolyp, balaýsa qyzdyń balǵyn kóńilin balbyratyp bara jatqan sıaqty.

— Báse, osylaı shertiletin sıaqty edi, — dep qaıta-qaıta shertkizip tyńdaı beredi.

Aqsharby bulttardyń arasynan aq sáýlesin shashyratyp, sulý Sholpan da syǵalaı bastady. Jigit kúıdi toqtatyp, attanýǵa yńǵaılanyp edi, kúzetshi qyz qıyla sóılep:

— Aǵaı, sizge rahmet! Biz úshin jolyńyzdan bógeldińiz. Aýylyńyz shalǵaı bolmasa, budan keıin de ónerińizge ortaq bolǵym keledi, — dep qımas dosynan aıyrylǵandaı muńaıyp ornynan turdy.

— Aqjarqyn qaryndas, siz de saý bolyńyz! Óner qumar janyńyzdan aınaldym! Táleıym bolsa, taǵy da kórisermiz...

Jigitti qoltyqtap attandyrǵan qyzdyń qyzýly alaqany, onyń júregine sónbesteı ot ushqynyn tutatyp jibergendeı edi. «Osyndaı bir kinádan pák perishteni qalaısha aldaýǵa qıdym» deıtin ókinishti oı jigit júreginde kete berdi...

Sáresiden turǵan baıekeń júırikti joqtaıdy. Kúzetshi qyzdar eshkimdi kórmegenin aıtyp, bolǵan isti jasyryp qalady. Ul ornyna ul, qyz ornyna qyz bolyp júrgen jalǵyz erkesiniń syryn biletin baıekeń onan ary qýzap aıttyrýǵa bata almaıdy. Kúnder ótip jatty... Qyz úıinen urlanyp, qalyń qaraǵaıdyń arasynda dombyra shertip otyrǵan jerinde ákesi abaısyzdan ústinen túsip qalady. Qyzdyń shertip otyrǵany Múkeıdiń «Jetim tory at» kúıi edi. «Qalqam-aý, sol joǵalǵan haıýan seniń úırengen ónerińnen sadaǵa, Múkeıdiń kúıin úırenipsiń ǵoı», — dep ákesi qyzynyń mańdaıynan ıskeıdi. Attyń joǵalýy Múkeıden ekendigi derekten edi. Qyzy da bolǵan isti jasyrmaı aıta salady.

Birneshe jyldan soń, at ıesi bir úlken asta kúı shertip otyrǵan Múkeıge kezigip: «Meniń júırik kógimdi alǵandyǵyń shúbásiz. Biraq qaıtarmaı-aq qoı, sen onyń bodaýyna, meniń balama «Jetim toryńdy» erttep mingizip ketipsiń. Meniń aqbozym sol «Jetim toryńnyń» aýyzdyǵyna baılaǵan balamnyń tilashary bolsyn», — dep keshiripti. Kúıshi ataly sóz aldynda basyn ıip, sol as ústinde «sizdiń balańyzǵa arnaýym» dep «Kúzetshi qyz» kúıin shyǵarypty.

---