- 07 qań. 2020 00:00
- 314
Telqońyr (İV nusqa)
Múkeı bas bolǵan on bes jortýylshy soltústik Altaı silemderin mekendeıtin dórtýyl elinen 300 jylqy aıdap kelip, Qaba aýdanynyń batysyndaǵy Qara jıde, Búrkeý deıtin jerde jylqyny bóliske salady. Múkeı joldastaryna talap qoıyp:
— Maǵan osy jylqydan kóp bólistiń keregi joq, nebary oıǵa alǵan úsh jylqym bar, sony berińder? — depti. Ondaǵysy eki qara bıeni tel emip kele jatqan qońyr qunanshyǵarǵa kózi túsedi.
Onyń qolmen jasap qoıǵandaı jup-jumyr súıek bitimi, sý tógilmes maıtalman jorǵasy men at shaptyratyn jelisi erekshe kózge túsedi. Qońyr qunan eki enesiniń belinen elikshe sekirip túsip oınaıdy eken. joldastary suraǵanyn berip, Múkeı armanyna jetedi. Qońyr qunan eki eneni kezek-kezek tel emip kelgendiginen «Telqońyr» dep atalady. Ol ne úshin eki eneni emgendigin jylqynyń túpki ıesi bolmasa, kim bilsin?
Múkeı qońyr qunandy dóneninde úıretip qolǵa baǵady. Ony at aǵashqa baılasa, julyp toqtatpaıdy. Úıge baılasa, tóbege shapshıdy. Sondyqtan uzyn shylbyr taǵyp, túsken jerinde bos qoıyp úıretedi eken. Janýar shylbyrdy tartyp, túlki qusap bulańdap oınap turady eken. Telqońyr qýsa, qusty tistep jetetin, qashsa, shańyn da kórsetpeı qutylatyn «aıtaqalsyn» at bolypty.
Telqońyrdyń eki enesi eki jyldan soń, mekenine qashyp ketipti. Bir kúni Múkeı mal kózdemek bop, bıik qumnyń basyna shyǵyp, ekinti namazyn oqyp jatady. Janynda daǵdysy boıynsha bos turǵan Telqońyr tegi enesi esine tústi me eken, kenet kisinep, ishin tartyp aýnaıdy da, silkinip ap, burynǵy kelgen jaǵyn betke alyp qasha jóneledi. Namazdyń qaza bolmaýyna áreń shydaǵan at ıesi qara ter bop tútigip jaqyn mańdaǵy aýyldarǵa baryp attan sap, adam toptap, úsh kún, úsh tún qýsa da, telqońyr jetkizbeı, qarasyn úzedi. Sóıtip, orny tolmas ókinishke batqan Múkeı «Telqońyr» kúıin jasaıdy.