InfoHub Logo

1967 jyl bolatyn. Úılensem be dep júrgen qyzym JenPI-degi oqýyn endi ǵana bitirip kelgen. Ózi pysyq, birden aýdandyq kópshilik kitaphanasyna dırektor boldy. Jumystan keshigý, áldene óz sharýasymen suranyp ketý degen onda bolmaıdy. “Suransańshy, birneshe kún jaılaýǵa baryp keleıik!” — dep jalynatynmyn men. Ol kelispeı “bolmaıdy ǵoı” dep únemi bas shaıqaıtyn.

Sol kitaphanada aýdandyq partıa komıtetin basqaratyn Mujyqov Kúrdeýbaıdyń da áıeli istedi. Myń bolǵyrdyń ózi de kópshil, jaıdary kelinshek edi. Bizdi qaıyn tutyp, erkeletip júretin. Ulty uıǵyr desetin biletinder, oǵan mán berip jatqan biz joq, oryndy-orynsyz ázildese beretinbiz.

Sol kisi de Márıaǵa qarap: “Sáken shaqyryp tur ǵoı, baryp qaıtsańshy, mádenıet bólimine bir syltaý aıtarmyn”, — deıdi. Márıa qasarysyp kónbeıdi. “Joq, jumys kóp” dep. Aıtty-bitti, endi ılikpeıtinin bilem de, ári qaraı qaýzaı bermeıtinmin.

Sol kezde aýdandyq komsomol komıtetin basqaryp júrgen Toqtar Jaıǵozın degen dosym sovhoz dırektory bolyp aýysatyn boldy da, ornyńa qoıar kim bar degen basshylarǵa maǵan aıtpastan Márıanyń kandıdatýrasyn usynypty.

Úılengenimizge birer aı ótpesten meni aýdandyq partıa komıtetiniń ıdeologıa jónindegi hatshysy Tatána Kovaleva shaqyrdy. Salmaqty da ornyqty, jaqsy áıel edi. Men oblystyq gazettiń osy óńirdegi úsh aýdany boıynsha menshikti tilshisimin, ara-tura áńgimelesip júrýshi edik. Sol Tatána Ilıchna kúle otyryp, maǵan Márıany aýdandyq komsomol komıtetine birinshi hatshylyqqa usynǵaly otyrǵandaryn, Kúrdeýbaı Mujyqovtyń demalysta ekenin, sol kisiniń de kelisim bergenin aıtty.

— Bolmaıtyn shyǵar, — dedim men birden. Tatána apaıymyz shoshyp tústi. Mundaıdy kútpese kerek. Ol kezde raıkom aıtty, bitti, qarsylasý, kelispeý degen bolmaıtyn. Bárin de sondaǵylar kesip-piship, ózderi sheship úırengen daǵdy bar.

— Nege bolmaıdy, bolady! — dedi Tatána Ilıchna shegeleı túsip, — ol bizdiń kadrymyz. Qaıda jiberýdi biz sheshemiz, biz solaı uıǵardyq.

— Joq! — deımin men. — Ol eń aldymen meniń áıelim, sodan soń baryp sizdiń kadr, sondyqtan da bolmaıdy.

— Sáken, sen ondaıdy qoı, — deıdi ol endi meni úgitteı bastap. — Sen de partıa múshesisiń, túsinesiń ǵoı. Birinshi hatshy aıtyp ketken. Birer kúnde aýdandyq komsomol konferensıasy ótedi. Soǵan qujattaryn daıyndaýymyz kerek.

— Apyr-aý, túsinseńizshi, — deımin men de shyryldap. — Men jýrnalıspin. Gazet tilshisimin. Ýaqytymnyń kóbi jol ústinde ótedi. Men basqa aýdanǵa issaparǵa ketkende, Márıa komsomol jumysymen kolhoz-sovhozdardy aralap júrse, sonda otbasy tirligimiz ne bolady?

— Túk etpeıdi, biz de júrmiz ǵoı. Laýazymy ósedi, karera jasaıdy, — dep ol da bolmaıdy qadalyp. Bastyǵynan sondaı bir “Qaıtkende de kóndirińder!” degen tapsyrma alsa kerek.

Aqyry bolmaǵasyn men oǵan ashýlanyp kabınetinen shyǵyp júre bergenmin.

Keshke jaqyn jumystan qaıtqan Márıa ózin taǵy da Kovalevanyń shaqyrǵanyn, “sen bizdiń jas kadrymyzsyń, kúıeýiń emes, biz sheshemiz, kelisimińdi ber!” dep qınaǵanyn aıtty. “Ne isteımiz?” — dep surady.

— Óziń qalaı qaraısyń? Sol jumysqa barǵyń kele me?

— Sen bilesiń ǵoı, óziń shesh, bar deseń — baramyn, qoı deseń — birjola jaba turaıyq, — dep jatyr ol da.

Býyny bosańqyrap, keshegideı emes, sál-pál solqyldap qalǵany baıqalady.

— Bar endeshe, — dedim men. — Olarǵa da sen sıaqty pysyq, jigerli, kórikti jas kelinshek kerek shyǵar.

“Qoıshy, shyn aıtyp tursyń ba?” — degendeı áıelim maǵan úmit-kúdigi aralas kózben tańyrqaı qarady.

— Erteń Kovalevaǵa kir de, keliskenińdi aıt. Meni de kóndirdim de. Biraq qazir bir aryz jazamyz, jolshybaı osyny da ZAGS-ke aparyp bere sal.

— Ol ne aryz? — degen Márıanyń kózi baqyraıa qaldy.

— Senen ajyrasatynym jaıly aryz. Kúni-túni jumys dep úıde turmaıtyn áıeldiń maǵan keregi bola qoımas.

Márıa maǵan kózi jáýdirep biraz qarap turdy da, áńgimeniń mánine áreń baryp túsindi ǵoı deımin, qushaqtaı alyp, syńǵyrlaı kúlip kep jiberdi.

Kovalevaǵa ne degenin bilmeımin, budan keıin bizdiń aramyzda bul áńgime qaıta qozǵalǵan joq.

Demalystan oralǵan Kúrdekeń (Kúrdeýbaı Mujyqov, birinshi hatshy) kóshede qarsy ushyrasyp qalyp, meni úı bolýymmen quttyqtap: “Bárin estidim, seniki durys!” — dedi kúle turyp qolymdy qysty da.

Sóıtip, áıelimniń aıaq asty karera jasaýyna osylaısha ózim “bóget” bolǵanym bar.

---