InfoHub Logo

Sovet Odaǵy jazýshylarynyń kezekti sezine delegat bolyp qazaq elinen baratyndardyń tizimine men de ilinippin. 1986-jyl edi. Juban, Syrbaı, Muqamedjan Qarataev, Serik Qırabaev, Tahaýı, Ábdijámil, Ábish, Sherhan, Ánýar, Qadyr bar. Taǵysyn taǵylar kóp. Elde bastary qosylmaıtyn jazýshy aǵaıyndar tym bolmasa shet jerde birigip, birge dastarhan basynda tamaq iship, teatr, mýzeılerge birge baratyn bolarmyz dep ishimnen dámelenip men júrmin.

Máskeýdiń «Rossıa» qonaq úıine bizdi qarsy alǵan aıǵyr-avtobýstan túser jerde Syrbaı aǵa bir anekdot aıtqany esimde.

...Qypshaq dalasynyń jaýgerleri shapqylap otyryp osy Máskeýge jetipti ǵoı. Túnde kelip, shatyrlaryn tigip úlgermeı, bireý er-turmanyn jastanyp, bireýler arbanyń janyna qısaıyp, ertemen tursa, jan-jaqtary tolyp júrgen mas adam eken. Sonda dala jaýgerleri bir-birine:

— Mas kóp, á?! — desipti.

«Moskva» degen sóz osydan shyqqan eken dep, Syrbaı aǵa bárimizdi kúldirdi.

Qazaq Jazýshylar odaǵynyń birinshi hatshysy Oljas Súleımenovti tek prezıdıýmnan ǵana kóremiz. Sıeziń kún saıynǵy otyrystarynda ádebıet máselesinen góri orys jazýshylary men evreı tuqymdastar jáne olardyń soıylyn soǵatyndardyń bitispes urys-kerisi Máskeý — ortalyqtan ylǵı danalyq pen mándi ulaǵat qútýge jattyqtyrylǵan bizdi ábden sharshatty.

Bizdiń jazýshylar da ózderimen ózderi, ekeý-úsheý otyryp tamaq iship shúńkildesedi.

Ábish pen Sherhan aǵamyz ylǵı jalǵyz júretin meni keıde tamaq ishýge shaqyrady. Men kóńil-kúıim bolmaı sharshap júrdim. Ekeýi «Farızany bir kúldireıik» dep túrli áńgimeler aıtady.

— Anekdot aıtyńdar, — deımin. Buryn bireýlerdiń «Sherhan — anekdottyń qoımasy» deıtinderin estıtin edim. Biraz anekdottyń basy qaıtaryldy — maǵan áser etkeni joq. Aqyry Ábish «Chapaev pen Petkanyń basynan keshkenderi» degen serıadan ol ekeýiniń Afrıkaǵa barǵan saparyn aıtty.

— Vasılıı Ivanovıch pen Petka aryp-ashyp Afrıkaǵa jetse, ylǵı pálma aǵashynyń kóleńkesinde kofe iship otyrǵandardy kóredi de, ekeýi de bir shetine otyra qalady. Eńgezerdeı negr áıeli kelip:

— Ne qalaısyzdar? — dep surasa kerek.

— Kofe, — deıdi Petka.

Bir kezde eki krýjkany eki qolyna ústap, qap-qara kofeni stolǵa qoıa bergende, Petka:

— Sút quıylǵany joq pa? — dep súrapty.

Áýeli túsinbeı qalǵan negr áıeli sál ańyryp turypty.

— Á! Afrıka kofesi me? — dep, keýdesi ashyq kóıleginiń omyraýyn ashyp jiberip, eki krýjkaǵa kókireginen saý etkizip sút saýyp beripti.

Munyń bárine aýzyn ashyp otyrǵan Vasılıı Ivanovıch Petkaǵa sybyrlap:

— Afrıka syrasyn suramaǵanymyzǵa shúkir, — degen eken. Men osy anekdotqa ólgenshe kúlgenim esimde.

Sıeziń basqarý organdary saılanatyn sońǵy kún tipti qyzý ótti.

Sovet Jazýshylar Odaǵynyń basqarma jáne pleným múshelerin saılaý ústinde ár respýblıka, ár ult óz ókilderin ótkizýge tyrysýda.

Árıne, ol kezde barlyq másele ár respýblıkadan kelgen basshylardyń emeýrinimen sheshiledi. Ol jyldary Qazaqstan Ortalyq partıa komıtetiniń ádebıet, mádenıetpen aınalysatyn bólimin Kamal Smaıylov basqaratyn. Sovet jazýshylarynyń pleným múshelerine Qazaq elinen qaı jazýshylar ótýi bizdiń birinshi hatshy Oljas pen osy Kamal aǵamyzdyń keńes-kelisimine baılanysty.

Sıez delegattary qyzyl keńirdek kerispen basshylardy saılap boldy. Bizden de biraz adam iligipti. Árıne, arasynda Men joqpyn. Jergilikti basshylarǵa o bastan súıkimdi adam emes ekenimdi ózim de jaqsy bilemin.

Endi másele daýys berýge taıanyp, usynylǵandardyń tizimi oqylyp bolyp, zal tynǵan kezde aldyńǵy qatarlardyń birinde otyrǵan Sherhan aǵamyz ádetinshe jaı basyp minbe jaqqa ketip bara jatqanyn kórip qaldym da, janymda otyrǵan Ábishke:

— Myna kisi ne aıtqaly barady? — dedim. Ábish ıyǵyn qıqań etkizdi.

— Qazaq sovet ádebıetinde halyq jaqsy kóretin talantty aqyn bar. Ol — Farıza Ońǵarsynova, — dep edi, zaldyń ár tusynda otyrǵan ózbek, tatar, ázirbaıjan, túrikmen, qyrǵyz, bashqurt jazýshylary japyrlaı qol shapalaqtap qoıa bersin! Buǵan qýattanǵan Sherhan aǵamyzdyń daýysy endi tipti batylyraq shyqty. — Kóp ultty ádebıetshiler Odaǵynyń pleným músheligine Farızany qospaý — uıat, — dep minbeden túsip ketti.

Keıin pleným múshesi bolǵanymnyń pálendeı paıdasyn kórmesem de, men de pende emespin be — sol jerde edáýir abyroıym ósip qaldy.

Ábdijámil, Serik, Syrbaı aǵalarymyz tis jarmaı otyrǵanda, Sherhan aǵamyzdyń bireý bilip, bireý bilmeıtin meni myńdaǵan jazýshy qaýymy aldynda alyp shyǵýy erlikpen para-par boldy-aý deımin, baýyrlas ulttar, tipti basqa respýblıkalar jazýshylary da úzilis kezinde qýana, súısine qoshamettep jatty. Shamasy, qazaq jazýshylarynyń aýyzbirligi, azamattyǵy men adamgershiligi ne degen bıik, óreli dep oılasqan bolýlary kerek.

---