- 16 qaz. 2023 00:00
- 368
«Mass-medıa týraly» zań jobasyn taldaý
Bul zań jobasyn ázirleý 2022 jylǵy Qańtar oqıǵasynan keıin tóte qolǵa alyndy. Óıtkeni prezıdent 2022 jylǵy naýryzdaǵy joldaýynda «Memlekettiń múddesin, qoǵamnyń suranysyn jáne medıasalanyń damý prosesin eskere otyryp, BAQ týraly zańdy qaıta qaraý kerek» degen edi. Bul jerden zań jobasy túbinde bılik múddesi bar ekenin ańǵarý qıyn emes.
Zań jobasyn tolyq oqyp shyqtym. Bir aýyz sózben muny absýrd dep aıtqym keledi. Iá, qoldanystaǵy BAQ týraly zań eskirdi. Degenmen, onda jýrnalıserge qazir usynylyp otyrǵan ala-shubar zań jobasynan áldeqaıda keńishilik berilgen. Zań jobasyn Aqparat jáne qoǵamdyq damý mınıstrligi ázirledi. Onyń aldyn ala mátini Ashyq normatıvtik-quqyqtyq aktiler portalyna shyqty. Osy ázirlegen mınıstrlikke ádilet mınıstrligi jáne zań jobasyna qatysy bar mekemeler men organdar portalda keri baılanys jasaýy kerek. Mátin sońyndaǵy pikirlerde ádilet mınıstrliginiń usynysy bar, kelispeıtin tusyn ashyq jazǵan. Ulttyq qaýipsizdik komıteti de pikir bildirýi kerek. Óıtkeni osy komıtet, ishki ister mınıstrligi, taǵy da kúshtik qurylymdar demonstrasıa, tótenshe jaǵdaılar sıaqty kisi toptasatyn ortadan aqparat taratatyn jýrnalıske biligin arttyrý kýrsyn ótkizedi. Demek, zań jobasyna múddeli. Komıtet pikirin júktemegen, bir sózinde ǵana zańǵa alyp-qosary joq ekenin jazǵan. Aıtaıyn degenim, osy zańǵa qatysy bar mınıstrlikter, organdar laıyq ári ashyq keri baılanysyn berýge tıis edi. Quqyqtan mindeti kóp zań jobasyn jaramsyz dep tanýǵa úkimet organdary jigersiz.
Merzimdi basylymdardy sýbsıdıalaý, memlekettik aqparat tapsyrysyn qarjylandyrý jáne 158-bapty qylmyssyzdandyrý, jarnamany retteý týraly qozǵalǵan konsýltatıvti qujatta da mınıstrliktiń másele sıpattamasy, oǵan usynǵan sheshý joly, qazirgi jaǵdaıdy, halyqaralyq tájirıbeni jáne retteýdiń usynylatyn tetikterin taldaýy da syn kótermeıdi.
Zańnyń mátini kólemdi, retteý aıasy da keńeıgen. Burynǵy 23 shilde 1999 jyly qabyldanǵan «Buqaralyq aqparat quraldary týraly» zań – 26 baptan turǵan bolsa, bul zań jobasy 3 ese kóp. Áli de talqylaý barysynda kólemi ulǵaımasa, azaıa qoımaıtyny anyq. Óıtkeni keıbir suraqtardyń basy ashylmaǵan. Zań jobasynda birneshe talqylanýy kerek másele bar. Solardyń biri – jýrnalıserdiń qaýipsizdigi. Jýrnalısiń zańdy jumysyn atqarýǵa eshkim kedergi keltirýge, sonyń ishinde kúsh qoldanýǵa quqyǵy joq. Qylmystyq kodekstiń 158-babynyń 1-bóligin alyp tastamaý kerek. Qoldanystaǵy Qylmystyq kodekstiń 158-babynyń 1-bóliginde jýrnalıserdiń qyzmetine kedergi jasaý qylmystyq jaýapkershilik bolyp sanalady. Bul normany joıýǵa mınıstrlik bar ynta-jigerimen qulshynyp otyr. Mınıstrliktiń ýáji – keıingi 5 jylda bul aıyppen sotqa bir de bir is jetpepti. Másele isti sotqa jetkizbeı otyrǵan prokýratýra men tergeý organdarynda ekeni anyq. Qylmyssyzdandyrý júzege asatyn bolsa, azamat retinde, jýrnalıs retinde zań shyǵarýshy jáne atqarýshy bılikke senim bildirmeý oryndy dep esepteımin...