Memlekettik til - Qazaqstan halyqtaryn biriktiretin til
Ońtústik Qazaqstan oblysy, Arys aýdany
M. Shahanov atyndaǵy jalpy orta mektebi
Qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi
Polatova Aınur Múslimbekqyzy
«Memlekettik til – Qazaqstan halyqtaryn biriktiretin til» taqyrybyndaǵy «Qazaqstan halyqtarynyń tilderi kúni» merekesine oraı ótkizilgen festıvál.
Maqsaty: Oqýshylardyń óz ana tiline degen qurmet sezimin arttyrý, til mártebesin kóterý, taza sóıleýge úıretý, óz ultyna, eline degen súıispenshiligin oıatý. Ana tilimizdiń tuǵyrynyń myqty bolýyna negiz qalaǵan babalarymyzdyń ósıetin uran etý, qazaq tiliniń mártebesin kóterý. Qazaqstan memleketinde turatyn barlyq halyqtardyń tilderin qurmetteý.
Ádis - tásilder: Suraq – jaýap, myń bir maqal, júz bir jumbaq oıyny, oı - tolǵaý, polıglot, jat oqý t. b.
Kórnekiligi: qabyrǵa gazetteri, qanatty sózder, uly tulǵalar portreti, kitaptar men referattar, ınteraktıvti taqta..
Ótilý barysy:
Muǵalim: qazaq tili men ádebıeti pán birlestik jetekshisi A. Polatova.
Qymbatty ustazdar men oqýshylar mine biz búgin búkil Qazaqstan halqy bolyp «Qazaqstan halqynyń tilderi kúni» merekesin toılaǵaly otyrmyz. Buǵan deıin «Til merekesine» baılanysty 17 qyrkúıekten bastap jospar boıynsha is – sharalar júrgizildi. Bizdiń negizgi maqsatymyz oqýshylardyń óz ana tiline degen qurmet sezimin arttyrý, til mártebesin kóterý, taza sóıleýge úıretý, óz ultyna, eline degen súıispenshiligin oıatý. Elbasymyz N. Á. Nazarbaevtyń «Qazaqstannyń bolashaǵy – qazaq tilinde. Ana tili – bárimizdiń anamyz, óıtkeni ol – ultymyzdyń anasy» degendeı biz ana tilimizdiń tuǵyrynyń myqty bolýyna negiz qalaǵan babalarymyzdyń ósıetin uran etý, qazaq tiliniń mártebesin kóterýimiz kerek.
Búgingi ótkizgeli otyrǵan «Memlekettik til – Qazaqstan halyqtaryn biriktiretin til» taqyrybyndaǵy is – sharamyz 22 - qyrkúıek kúngi Qazaqstan halyqtarynyń tilderi merekesine qosylatyn kishkene ǵana úles. Biraq biz ana tilimizge degen sezimimizdi bildiretinimizge qýanyshtymyz. Olaı bolsa,
Balalar, qutty bolsyn tiliń búgin,
Ashatyn jan saraıyn bilimdiniń.
Keshegi anań aıtqan, babań aıtqan,
Tiline zer salyńdar burynǵynyń, - deı kelip, búgingi «Memlekettik til – Qazaqstan halyqtaryn biriktiretin til» taqyrybyndaǵy festıvalin bastaýǵa ruqsat etińizder.
Oblystyq «Qońyraýly qoshaqan» baıqaýynyń bas júldegeri «Syr sulýy» bıshiler tobynyń oryndaýynda «Shashý» bıi.
1 - júrgizýshi:
Keniń baı, kelimiń mol týǵan tilim!
Dybystyń terip sóz ǵyp býǵan gúlin.
Qaıyrǵan qaıdaǵyny júırik eń sen,
Men qosyp, qutyla almas qýsam bilim.
Assalaýmaǵaleıkým qurmetti til janashyrlary, búgingi «Qasıetti ana tilim» atty til merekesine qosh keldińizder!
2 - júrgizýshi:
Qonyp tur ordań mine, jańa jurtqa,
Salyp tur ulyń «Qazaq» kózin syrtqa.
Jaý bolsań, jaqyndama, aýlaq júr dep,
El bolsań esigim bos, en dep ultqa.
Armysyzdar, qurmetti ustazdar, oqýshylar.
1 - júrgizýshi:
Elimizdiń bolashaǵy – jasóspirimder tárbıeni ulttyq mektepten alady. Ókinishke oraı, ony kóptep jabý, qysqartý oryn alǵany belgili. Sońǵy 30 jylda 700 - den astam qazaq mektebi jabyldy. Qazaq mektebiniń taǵdyry Sábıt Muqanovty qatty tolǵandyrdy. Ol óz sózinde bylaı dedi: «Men ulttyq qazaq mektepteriniń jabylýyna úzildi – kesildi qarsymyn. Meniń partıalyq ar ojdanym mundaı ıdeıalyq turǵydaǵy qatelikke tózbeıdi».
Til taǵdyry sheshýin kútti. Kópshilik oıy aıtyla bastady. Basqa máselelerde kezekte tur edi. Aqyry 1986 - nyń jeltoqsany tyǵyryq kezeńnen qutqardy. Sonyń lebimen 1989 jyly «Respýblıkadaǵy qazaq tiliniń jaıy» týraly qaýly qabyldandy. 1989 jyly qyrkúıektiń 22 - i kúni «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy tilder» Zań qabyldanyp, qazaq tili Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik til mártebesine ıe boldy. Keıin 1993 jyly qańtardyń 28 - i kúni bul statýs Qazaqstan Respýblıkasynyń jańa Konstıtýsıasynda turaqtalyp, Til týraly Zańy 1997 jyly shildeniń 11 - kúni jańa «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy tilder týraly» Zańy qabyldandy. Bul Zań boıynsha qazaq tili Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik tili, qazaq halqynyń ulttyq tili bolyp esepteledi.
11 - synyp oqýshysy B. Bekbolattyń oryndaýynda Amandos Sabyrovtyń «Ana tilim ardaqtym» jyry.
Nesine men qazaqpyn, óz tilimdi bilmesem.
Óz elimde jarqyldap, erkin sóılep júrmesem.
Qut mekenim qasıetti ata - babam jerinde,
Naǵyz qorlyq - dep bilemin, basqa tilde tildessem.
Ana tildiń qasıetin aıta bilgen túsiner,
Óz tilinde sóıleıdi ómir kórgen kisiler.
Joıǵan kúni tilińdi, joıylady qazaq ta,
Joıa bilgen adamdar - quldyqqa da túsirer.
Mansap úshin óz tilin qurban etken adamdar,
Basqa tildi qasterlep, ana tilin jamandar.
Ondaı jandar ortadan aýlaq bolsa sol durys.
Qazaq emes shirigen jumyrtqa dep sanańdar!
Ana tilin satqandar opasyz - dep bilemin,
Bilgen janǵa óz tiliń - qýanyshyń, tiregiń.
Qazaq tili qor bolsa, qor bolǵanym meniń de.
Ol joıylsa máńgilik toqtap qalar júregim.
Kerek emes baılyǵyn, kerek emes altynyń,
Meniń jalǵyz tilegim, tilin saqta halqymnyń.
Ana tilim bar jerde saqtalaryn bilemin
Qazaq úshin qasıetti ata - dástúr saltymnyń.
Ana tilin tartqylap0salyp júrgen kókparǵa.
Oılańdarshy qazaǵym, osy bizde bet bar ma?
Ana tilin tý etip, kóter qazaq kógine.
Aıqasqa tús, sol úshin aıtys bolsa sheginbe.
Ana tildi syılamaı, ógeı bala bolmaıyq.
Óz tilińde sóılemeı, óziń týǵan jerińde.
Tolyq nusqasyn júkteý
M. Shahanov atyndaǵy jalpy orta mektebi
Qazaq tili men ádebıeti pániniń muǵalimi
Polatova Aınur Múslimbekqyzy
«Memlekettik til – Qazaqstan halyqtaryn biriktiretin til» taqyrybyndaǵy «Qazaqstan halyqtarynyń tilderi kúni» merekesine oraı ótkizilgen festıvál.
Maqsaty: Oqýshylardyń óz ana tiline degen qurmet sezimin arttyrý, til mártebesin kóterý, taza sóıleýge úıretý, óz ultyna, eline degen súıispenshiligin oıatý. Ana tilimizdiń tuǵyrynyń myqty bolýyna negiz qalaǵan babalarymyzdyń ósıetin uran etý, qazaq tiliniń mártebesin kóterý. Qazaqstan memleketinde turatyn barlyq halyqtardyń tilderin qurmetteý.
Ádis - tásilder: Suraq – jaýap, myń bir maqal, júz bir jumbaq oıyny, oı - tolǵaý, polıglot, jat oqý t. b.
Kórnekiligi: qabyrǵa gazetteri, qanatty sózder, uly tulǵalar portreti, kitaptar men referattar, ınteraktıvti taqta..
Ótilý barysy:
Muǵalim: qazaq tili men ádebıeti pán birlestik jetekshisi A. Polatova.
Qymbatty ustazdar men oqýshylar mine biz búgin búkil Qazaqstan halqy bolyp «Qazaqstan halqynyń tilderi kúni» merekesin toılaǵaly otyrmyz. Buǵan deıin «Til merekesine» baılanysty 17 qyrkúıekten bastap jospar boıynsha is – sharalar júrgizildi. Bizdiń negizgi maqsatymyz oqýshylardyń óz ana tiline degen qurmet sezimin arttyrý, til mártebesin kóterý, taza sóıleýge úıretý, óz ultyna, eline degen súıispenshiligin oıatý. Elbasymyz N. Á. Nazarbaevtyń «Qazaqstannyń bolashaǵy – qazaq tilinde. Ana tili – bárimizdiń anamyz, óıtkeni ol – ultymyzdyń anasy» degendeı biz ana tilimizdiń tuǵyrynyń myqty bolýyna negiz qalaǵan babalarymyzdyń ósıetin uran etý, qazaq tiliniń mártebesin kóterýimiz kerek.
Búgingi ótkizgeli otyrǵan «Memlekettik til – Qazaqstan halyqtaryn biriktiretin til» taqyrybyndaǵy is – sharamyz 22 - qyrkúıek kúngi Qazaqstan halyqtarynyń tilderi merekesine qosylatyn kishkene ǵana úles. Biraq biz ana tilimizge degen sezimimizdi bildiretinimizge qýanyshtymyz. Olaı bolsa,
Balalar, qutty bolsyn tiliń búgin,
Ashatyn jan saraıyn bilimdiniń.
Keshegi anań aıtqan, babań aıtqan,
Tiline zer salyńdar burynǵynyń, - deı kelip, búgingi «Memlekettik til – Qazaqstan halyqtaryn biriktiretin til» taqyrybyndaǵy festıvalin bastaýǵa ruqsat etińizder.
Oblystyq «Qońyraýly qoshaqan» baıqaýynyń bas júldegeri «Syr sulýy» bıshiler tobynyń oryndaýynda «Shashý» bıi.
1 - júrgizýshi:
Keniń baı, kelimiń mol týǵan tilim!
Dybystyń terip sóz ǵyp býǵan gúlin.
Qaıyrǵan qaıdaǵyny júırik eń sen,
Men qosyp, qutyla almas qýsam bilim.
Assalaýmaǵaleıkým qurmetti til janashyrlary, búgingi «Qasıetti ana tilim» atty til merekesine qosh keldińizder!
2 - júrgizýshi:
Qonyp tur ordań mine, jańa jurtqa,
Salyp tur ulyń «Qazaq» kózin syrtqa.
Jaý bolsań, jaqyndama, aýlaq júr dep,
El bolsań esigim bos, en dep ultqa.
Armysyzdar, qurmetti ustazdar, oqýshylar.
1 - júrgizýshi:
Elimizdiń bolashaǵy – jasóspirimder tárbıeni ulttyq mektepten alady. Ókinishke oraı, ony kóptep jabý, qysqartý oryn alǵany belgili. Sońǵy 30 jylda 700 - den astam qazaq mektebi jabyldy. Qazaq mektebiniń taǵdyry Sábıt Muqanovty qatty tolǵandyrdy. Ol óz sózinde bylaı dedi: «Men ulttyq qazaq mektepteriniń jabylýyna úzildi – kesildi qarsymyn. Meniń partıalyq ar ojdanym mundaı ıdeıalyq turǵydaǵy qatelikke tózbeıdi».
Til taǵdyry sheshýin kútti. Kópshilik oıy aıtyla bastady. Basqa máselelerde kezekte tur edi. Aqyry 1986 - nyń jeltoqsany tyǵyryq kezeńnen qutqardy. Sonyń lebimen 1989 jyly «Respýblıkadaǵy qazaq tiliniń jaıy» týraly qaýly qabyldandy. 1989 jyly qyrkúıektiń 22 - i kúni «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy tilder» Zań qabyldanyp, qazaq tili Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik til mártebesine ıe boldy. Keıin 1993 jyly qańtardyń 28 - i kúni bul statýs Qazaqstan Respýblıkasynyń jańa Konstıtýsıasynda turaqtalyp, Til týraly Zańy 1997 jyly shildeniń 11 - kúni jańa «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy tilder týraly» Zańy qabyldandy. Bul Zań boıynsha qazaq tili Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik tili, qazaq halqynyń ulttyq tili bolyp esepteledi.
11 - synyp oqýshysy B. Bekbolattyń oryndaýynda Amandos Sabyrovtyń «Ana tilim ardaqtym» jyry.
Nesine men qazaqpyn, óz tilimdi bilmesem.
Óz elimde jarqyldap, erkin sóılep júrmesem.
Qut mekenim qasıetti ata - babam jerinde,
Naǵyz qorlyq - dep bilemin, basqa tilde tildessem.
Ana tildiń qasıetin aıta bilgen túsiner,
Óz tilinde sóıleıdi ómir kórgen kisiler.
Joıǵan kúni tilińdi, joıylady qazaq ta,
Joıa bilgen adamdar - quldyqqa da túsirer.
Mansap úshin óz tilin qurban etken adamdar,
Basqa tildi qasterlep, ana tilin jamandar.
Ondaı jandar ortadan aýlaq bolsa sol durys.
Qazaq emes shirigen jumyrtqa dep sanańdar!
Ana tilin satqandar opasyz - dep bilemin,
Bilgen janǵa óz tiliń - qýanyshyń, tiregiń.
Qazaq tili qor bolsa, qor bolǵanym meniń de.
Ol joıylsa máńgilik toqtap qalar júregim.
Kerek emes baılyǵyn, kerek emes altynyń,
Meniń jalǵyz tilegim, tilin saqta halqymnyń.
Ana tilim bar jerde saqtalaryn bilemin
Qazaq úshin qasıetti ata - dástúr saltymnyń.
Ana tilin tartqylap0salyp júrgen kókparǵa.
Oılańdarshy qazaǵym, osy bizde bet bar ma?
Ana tilin tý etip, kóter qazaq kógine.
Aıqasqa tús, sol úshin aıtys bolsa sheginbe.
Ana tildi syılamaı, ógeı bala bolmaıyq.
Óz tilińde sóılemeı, óziń týǵan jerińde.
Tolyq nusqasyn júkteý
You Might Also Like
-
Ońtústik Qazaqstan oblysy, Arys aýdany,
