InfoHub Logo

Birinshi baılyq densaýlyq. Adamzat balasynyń eń úlken qazynasy da densaýlyq. Árbir jan óz baılyǵyn ıaǵnı, densaýlyǵyn baǵalaı  bilgen  jón. Keıbireýler dúnıe esigin asha salysymen qazynasyn joǵaltýy múmkin. Al basqalary kerisinshe, óz erkimen óz túbine ózderi  jetip jatqandaryn da belgili. Onyń sebepteri eń aldymen ishimdik, esirtki sıaqty adam densaýlyǵyna zıandy zattardyń áserinen týyndaıdy. Esirtki jaıly aıtar bolsam, eshbir adamǵa jaqyndamaýǵa keńes beremin. Ásirese, jasóspirimder. Qyzyqpaq túgili betine de qaramańyz! Esirtki adam aǵzasyna túsken jaǵdaıda, mı jumys jasaýyn báseńdetip, adam óz-ózin basqara almaıtyndaı dárejege jetedi. Sonyń saldarynan ózi túgil ózgege de zıan tıgizip, adam jaman jolǵa túsedi. Qazirgi tańda  bul másele ózekti taqyrypqa aınalyp otyr. Esirtkini qoldanatyn adamdardyń basym kópshiligi jasóspirimder bolyp tabylady. Mundaı dúnıelerge jastardyń qyzyǵýshylyǵynyń bolýy olardyń jeńil oılarynyń áserinen. Jasóspirimder bir márte qoldansam, eshtene bola qoımas dep múldem esitrkiden bas tarta almaı, oǵan táýeldi bolyp qalady. Esirtki saýsaq tıgizgen sátten – aq adamdy jibermesteı baılap alady. Ony qoldanýdyń saldary adamdy bilmestikpen túrli is-áreketterdi jasaýǵa ıtermeleıdi. Mysaly, kisi óldirý, zorlyq-zombylyq, óz-ózine qol jumsaý t. b. Bul – adamzatty ar-uıat, namystan aıyryp, tipti jandardan tómen dárejege túsiredi. Búgingi ýaqytta esirtki sıaqty zattardy paıdalanýǵa búkil elde tıym salynǵan. Bizdiń memleketimizde de zańsyzdyqqa jol joq. Mektep qabyrǵasynda da esirtkini qabyldaýǵa bolmaıtyny jaıly túrli saýalnamalar alyp jatady. Alaıda, munymen esirtki qabyldaıtyndardyń sany tómendep jatqan joq. Óıtkeni esirtki qabyldap bastaǵan adamdar oǵan táýeldi bolyp qalǵan. Onymen qoımaı, ózinen kıingilerdi qabyldaýǵa úgitteıdi. Qarsy bolǵandardy  kúsh  kórsetý arqyly táýeldi etetinder de bar.   Nashaqorlyq – qoǵamdy jaılaǵan dert boldy. Oǵan degen qumarlyq – jannyń da, tánniń de quldyraýy. Esirtki qoldanyp bastaý otbasynan, ata-anańnan, dostaryń, jaqyndaryńnan, barlyǵynan derlik  bas tartý, joǵaltý. Ol adam tańdamaıdy. Meıli, jas bol, kári bol. Alǵashqy esirtkige táýeldilik on toǵyzynshy ǵasyrdyń  basynda, alǵash ret Eýropa ǵa jetkizilgen kezde paıda bolǵan. Esirtki basynda aýyrsynýdy basýǵa qoldanylǵan bolatyn. Biraq 20 ǵasyrdyń basynda mundaı  zattarǵa táýeldilik qoǵamnyń keıbir jerlerinde belgili  bolǵan. Al qazir esirtkige degen táýeldilik álemdi keń jaılaǵan dertke aınaldy. Nashaqorlyqtyń basy sonymen bastalsa, aıaǵy nemen, qalaı aıaqtalaryn kim bilsin. Maǵjan Jumabaev «Men jastarǵa senemin» dep beker aıtyp ketpegen. Barsha jastarǵa úndeıtinim óz-ózderińdi qolǵa alyńdar! Kóshede tántirep, nashaqor bolyp, qylmysker atanǵansha, eńbek etý qajet. Jalǵyz ǵana jastardy emes, keleshek urpaq tárbıeleıtin ata-ananyń da bala tárbıesine kóńil bólgeni jón. «Tárbıe – tal besikten» demekshi árkim óz balasyn kishkentaı kezinen eńbekqorlyqqa úıretip, bilimge shaqyrǵany durys. Kúndelikti jaqsy men jaman ádetterdi aıyra aıtyp, jaqsylyq jasaýǵa daǵdylandyrý da mańyzdy. Sonymen, joǵaryda aıtylǵan jaǵdaılar oryn almas úshin tazalyq saqtap, sportpen  shuǵyldanyp, salaýatty ómir saltyn ustaný qajet. Eń bastysy ata-anamyzdyń aıtqanyn tyńdap, jaman oılardan aýlaq bolaıyq. Bolashaq  bizdiń  qolymyzda!

#ÝPNDPKZO

Naǵashybaeva Juldyzaı
8-synyp oqýshysy
№177 orta mektep
Sekseýil kenti Aral aýdany Qyzylorda oblysy

---