InfoHub Logo

Búgingi tańdaǵy eń ózekti máselelerdiń biri jastardyń esirtkige táýeldi bolýy.

Álemdi jaılaǵan nashaqorlyq derti tamyryn keńge jaıyp, «juqpaly aýrýǵa» aınalyp barady. Bul aýrýǵa Qazaqstan halqynyń shaldyqqany da baıqalady. Negizinen, esirtkini qoldanýshylardyń basym bóligi – mektep oqýshylary. Sebebi, jasóspirimder asa eliktegish keledi. Bir ret qoldansam, eshteńe etpeıdi ǵoı degen oımen, oǵan sońynda qalaı táýeldi bolyp qalǵanyn sezbeı de qalady. Mine, esirtkige táýeldi bolý degen osy.

Esirtki aǵymynyń maqsaty – memleketti ulttyq  sanasynan aıyryp, esirtkige táýeldi,ıaǵnı, otarǵa aınaldyrý. Esirtkiniń áserinen memleket ishinde kóptegen qylmystar oryn alýy múmkin.Olarǵa:  jezókshelik, paraqorlyq, qumarlyq, zorlyq-zombylyq,adam óltirý,sýısıd jáne taǵy basqalary jatady. Sanasyzdyq degen jaman aǵymdardy qoldaıtyn, ártúrli ıdeologıa taratyp, memlekettiń mentalıtettik, mádenı qundylyqtardan alystatatyn, jastardy toptarǵa bólip, olardy bir-birine qarsy qoıyp, arazdastyratyn, jastardy janýarlar qataryna, tipti, odan tómengi deńgeıge deıin túsiretin mádenıet – esirtki mádenıeti dep atalady. Esirtkimen kúresý adamzat urpaǵynyń búgingi tańdaǵy  kókeıtesti basty máseleleriniń biri ekendigi daýsyz. Sondyqtan onymen kúresý, odan saqtaný, adamzat boıyn esirtkiden aýlaq ustaý, salaýatty ómir saltyn ustaný – adamzat urpaǵynyń keleshekke jeteleıtin ustanymy. Esirtkige ońaısha berilmes úshin salaýatty ómir saltyn ustaný kerek. Salaýatty ómir súrý degenimiz - tazalyq saqtap, dene tárbıesi jáne sportpen shuǵyldaný. Qazirgi ýaqytty ótken kezeńmen salystyra almaısyń. Sebebi, ýaqyt óte kóptegen ózgerister ómirge endi. Tipti, adam tárbıesinede jańasha kóz qaraspen qaraımyz. Qazirgi tańdaǵy qoǵamdaǵy jat qylyqtar jastarǵa keri áserin tıgizýde. Jastar arasyndaǵy temeki,ishimdikke elikteýshilik, nashaqumarlyq dendep bara jatqandaı. Qyzyǵýshylyqpen istegen árekettiń sońy nemen tynaryn da túsinbeı istep, opyq jeýi múmkin. Demek, qazaq halqy «tárbıe basy - tal besik»,- dep beker aıtpasa kerek. Jat qylyqtarǵa qarsy tárbıeni otbasy oshaq qasynan bastaǵan jón.

Salaýatty ómir saltyn qalyptastrýda dene tárbıesiniń mańyzy zor. Jastardy bolashaqtyń tiregi bolatyn, densaýlyǵy myqty azamat retinde qalyptastyrý kerek. Elbasymyz qazirgi jastardyń bolashaǵyna zor senimmen qarap, úmit artady. Iaǵnı, deni saý, bilimdi, bilikti, jan-jaqty qalyptasqan bolashaq jastardy elestetedi. Densaýlyq saqtaý máselesi – Elbasy joldaýynda erekshe atap kórsetilgen baǵyttardyń biri.

Baqbergenova.Aqmarjan
8a-synyp
177 Orta mektem
Sekseýil kenti Aral aýdanny Qylylorda Obylysy

---