InfoHub Logo

Nashaqorlyq-qaýipti dert. Adamzat tarıhyndaǵy qanshama qandy oqıǵanyń sebepshisi, neshe túrli zulymdyqtardyń da bastaýshysy «apıyn» bolǵanyn bilemiz. Bizdiń ǵasyrymyzdyń basty derti de osy-nashaqorlyq.

Bireýler esirtki taratyp baılyqqa kenelip, belshesinen batyp júr, al qanshama jan budan baqytsyzdyqqa ushyrap ólim qushýda. El ishinde nashaqorlar sany jyl saıyn artýda, al biz bolsaq kórmegen bilmegen kıip tanytamyz. Adam balasy bolǵasyn aldymyzda ne kútip turǵanyn bilmeımiz.

Ne isteý kerek? Jastardy onyń quryǵynan qalaı qutqaramyz?-árıne osyndaı saýaldar adam janyn mazalaıdy. Esirtkige negizi uǵynbaıtyn jasta urynady. Esirtkini bir ret qoldanǵan adam oǵan ómir boıy táýeldi bolyp qala bermek. Sondaı-aq, esirtkige táýeldilerdiń 27%  12-16 jastaǵy balalardy qurasa, al 42% 17-26 jas, ıaǵnı jastar. Ólimnen úlkender qorqýy múmkin, al jastar qoryqpaıdy. Nashaqor úshin ólim jalǵan dúnıemen birdeı.

Jastar psıhologıasymen júrgizilgen zertteýler olardyń esirtkini izdeıtindigin, ortasy joq jasóspirim, japanda jalǵyz qalǵandaı sezinetindigi dáleldengen. Al ortada qaı bala jan-jaqty, pysyq, sońynan ózgelerdi erte alatyndaı qabiletti bolsa soǵan uqsaǵysy kelip turady. Psıholog mamandar dárigerler «otbasynda» bala ishimdik, temeki, esirtki sıaqty esten aıyratyn ázázil týraly erte bastan estigeni durys ekendigin, bala jaman ádet týraly erte bilse, soǵurlym  tez jırenetindigin, odan boıyn aýlaq ustaıtyndyǵyn eskertedi.

Bizdiń elde jáne shet elde nashaqorlyqty emdeýmen aınalysatyn kóptegen medısınalyq ortalyqtar ornalasqan. Sol ortalyqta qanshama adamdar emdelýde. Salaýatty ómir saltyn ustaný qajet, tek sonda ǵana urpaǵymyzdyń deni saý, taza álemde ómirge kelýi múmkin. Tolyq saýyǵý úshin adamǵa úlken yqylas qajet, al jaqyndarynyń mahabbaty oǵan aýyr syrqatpen kúresýge kómektesedi. Nashaqorlyq tek búgingi zamannyń aldynda ǵana emes, bolashaq urpaq aldynda da kináli! 

Aldabergenqyzy Jansaıa

8 «A» synyp №21 orta mektep

Qyzylorda oblysy Aral aýdany Qamystybas aýyly

---