InfoHub Logo

Ekonomıka jáne quqyq fakúltetiniń «Quqyqtaný» mamandyǵynyń
Iý-101 top stýdenti  Qoblan Aqqý Ǵafýrqyzy
Ǵylymı jetekshisi: Ekonomıka jáne quqyq fakúltetiniń
«Quqyqtaný» kafedrasynyń aǵa oqytýshysy
Mursalova Lázzat Amanǵalıqyzy

 

Qazaqta "Qazyń ádil bolmasa, halyq buzylady, Saýdań ádil bolmasa, naryq buzylady" degen ataly sóz bar. Bul degeniń - qaı ǵasyrdaǵy qoǵamda bolsyn, ádildik jeńispen para-par degen sóz.

Men bala kezimnen, ata-anamnan týystardan, jalpy úlkenderden "óz quqyǵyn bilmeý, óz quqyǵyn qorǵaı almaý" týraly kóp estıtinmin. Sondaǵy túıgenim: qoldanystaǵy zańdy durys bilmeý saldarynan óz quqyǵyn qorǵaı almaı, áribir ekinshi Qazaqstandyq azamattyń quqyǵy tabanǵa taptalyp jatady. Al mundaı másele zaıyrly, demokratıalyq memlekette oryn almaýy kerek.

Al ekinshiden, bul mamandyqqa kóńilim aýǵany: týǵan naǵashy aǵam sot sarapshysy bolyp qyzymet istese, ákemniń inileride Temir aýdandyq ishki ister aıasynda bedeldi qyzymetkerler.

Zańger mamandyǵyn tańdaýymnyń tańy bir sebebi - osy jaqyndarymnyń zań, quqyq jaǵynda adal da, ádil qyzmet jasaýy da áser etken sıaqty.

Ádildik týrashyldyq - qaı qoǵamda adam balasyna berilgen, ǵajaıyp qasıet. Adamzattyń eń abzaly, Allahtyń elshisi Muhammed  paıǵambarymyz 385- hadısinde "Jer betindegi adamdar arasyndaǵy tártip ornatý úshin zańdy qoldaný - shólge jaýǵan jańbyrdaı qaıyrly", - dese, Uly júzdiń bıi Tólebı:

"Qolyńda bolsa bir bılik,

Qarǵaǵa zalym bolmańyz.

Aldyńa kelse bitpes daý,

Ádilin aıtyp qorǵańyz ",-degen eken.

Al 15 ǵasyrdyń orta sheninde Qasym han tusynda, tarıhta alǵash ret quqyqtar ǵuryptar júıege keltirildi. Sol kezdegi "Qasym hannyń qasqa joly" atty 5 bólimnen turatyn zańnamasy bizge deıin jetip otyrsa, "Esim hannyń eski joly" atty ıelegen Esim han, áskerı zańdy kúsheıtti.

Qazaqtyń zańyna úshinshi  ret eleýli ózgerister engizgen "Kúl tóbeniń basynda, kúnde jıyn ótkizgen" Táýke hannyń jeti jarǵysyn" umytýǵa bolama?

Osyndaı tarıhtaǵy tanymal tulǵalardyń kıeli isteri men dýaly sózderi - urapaqtan - urpaqqa jetip otyr.

Men, zańger mamandyǵyn jan júregimmen qaladym. Árıne, "Eńbeksiz- zınet joq" degende bul mamandyqty "tereń oqymaı, mańdaı terletpeı"- ıgerem deý oısyzdyq der edim.

Sol sebepti "Ádildik bar jerde - zańsyzdyq baıqap júredi, ádiletsizlik bar jerde - zańsyzdyq shaıqap júretin″ zamanda, "Qara qyldy qaq jarǵan" ádil de, týrashyl zańger bolý meniń asqaq armanym!

Aqyn emespin, biraq júregimnen shyqqan bir shýmaqpen shyǵarmamdy aıaqtaǵym keledi.

"Paraqorlyq, lańkestik joıylsa eken,

Zań kúshi bir júıege qoıylsa eken .

"Barmaq basty, kóz - qystynyń " zamany ótti,

Qazaǵym ádildikke toıynsa eken.

---