InfoHub Logo

Shymkent qalasy
Fızıka-matematıka baǵytyndaǵy
Nazarbaev zıatkerlik mektebiniń
Aǵylshyn tili oqytýshysy: Ótegenova Dınara Boranáliqyzy

 

Qazirgi aqparattyq qoǵamda  ómir súrip jatqan qazirgi zaman oqýshysy úshin oqytý ádisteri onyń ómiriniń ajyraǵysyz bóligine aınalǵany sózsiz. Sońǵy jyldary  tipti aqparattyq tehnologıalardyń sharyqtap damýy jáne onyń oqý úderisinde qarqyndy paıdalanylýy  bilim berý júıesine de birqatar ózgerister alyp keldi. Jańa zaman oqytýshylaryna  naqty bir pándi oqytýdyń mazmuny men maqsatyna tolyǵymen sáıkes keletin jáne de oqýshylardyń jeke erekshelikterin eskere otyryp, úılesimdi damýyn qamtamasyz etetin  ádister men tehnologıalardy saýatty tańdaı otyryp, paıdalana bilý talaby qoıylyp otyr. Sonymen,  modýldik oqytý ádisin oqý úderisine ený máselesiniń (onyń ishinde aǵylshyn tilin oqytýda) mańyzdylyǵy jáne olardy tıimdi paıdalaný máselesiniń áli de bolsa jetkilikti dárejede  óńdelmeýi sebepti maǵan zertteý jumysymnyń máselesin aıqyndaýǵa jáne taqyrypty «Aǵylshyn tilin oqytýdaǵy modýldik oqytý ádisi» dep tandaýyma negiz boldy.        

Sonymen, modýldik oqytý ol  - oqýshynyń belsendi oqý qyzmetin uıymdastyrady, oqýshy óz áreketin   josparlaıdy, taldaıdy, ózi baqylaı bilýge úırenedi. Jalpy pedagogıka ǵylymynda modýl barlyq júıeniń mańyzdy bóligi retinde qarastyrylǵan. S.I.Ojogovtyń pikirinshe modýl degenimiz- qandaı da bir júıeniń, uıymnyń aıaqtalatyn, birshama derbes bóligi.

Modýldik oqytý elementteri tanymdyq oıyndar men shyǵarmashylyq jumystardy aǵylshyn tilin praktıkalyq turǵydan meńgertkende oqýshylardyń bilim-bilik daǵdysyn ǵana damytyp qoımaıdy, sondaı-aq jan-jaqty damyǵan jeke tulǵa bolyp qalyptasýyna yqpal etetin tehnologıanyń biri bolyp tabylady.

Men bul taqyrypty alýdaǵy basty maqsatym: aǵylshyn tilin oqytýda modýldik oqytý ádisin paıdalanýdyń tıimdiligin  teorıalyq turǵydan negizdeý jáne ony tájirıbelik-eksperımentte tekserý arqyly qorytyndysyn shyǵaryp, tıimdiligin dáleldeý. Sondaǵy tájirıbe barysyndaǵy oqytý mazmunyna qarapaıym kommýnıkatıvtik biliktilikti,qajetti jaǵdaıda aýyzsha jáne jazbasha  (sóz, tyńdap túsiný, oqý, jazý) ózara mádenı qarym-qatynas prosesinde qoldana alý qabilettiligi men daıyndyǵyn qalyptastyrýdy qamtamasyz etetin tildik, sózdik, áleýmettik – mádenı bilim, bilik daǵdylar engizý.            

Psıhologtardyń paıymdaýynsha, árbir derbes taraýdy (taqyrypty) oqyp – úırený úsh negizgi kezeńnen: kirispe – qyzyqtyrýshylyq, operasıonaldyq – tanymdyq jáne refleksıalyq – baǵalaý kezeńderinen turýy tıis (L.M.Frıdman).

Atalmysh modýlde kirispe – qyzyqtyrýshylyq kezeń kirispe bóliminde iske asyrylady. Mysaly men ózimniń ótkizgen sabaǵymdy úlgi retinde kórsetip, túsindirgenim abzal.Eń aldymen sabaq jospary,tanysý sosyn taqyrypty tabý maqsatynda qyzyqty vıdeo kórý arqyly ótetin sabaq taqyrybyn tabý mindet.

Course of a lesson

I. The organizational moment.

T: Good afternoon pupils , I ‘m glad to see you. Sit down,please.

Who is on duty today? Which class are you in? What date is it today?Who is absent today?

Would you like to make some compliments to each other. For example: Miss Mika thanks to you for support (students say compliments) Thank you. It is very important to be polite. Now you should be divided into three groups.

II.The main part.

T: Let’s start the work. Let’s watch the video episode and try to guess  the topic of our lesson. (The pupils look through a videoroller) What is the theme of our lesson?

Yes, and today we’ll speak about fashion, clothes, its  patterns, style and materials.

Bul kezeńde oqýshylar baǵdarlamanyń osy taraýyn nege jáne ne úshin oqyp – úırenýleri kerek, ózderi naqty neni meńgerip, úırenýleri tıis, aldaǵy jumystyń negizgi oqý mindeti qandaı ekenin túısinýi qajet.

Psıhologtar dáleldegendeı, bilimdi neǵurlym tıanaqty meńgerý úshin oqýshylardyń maqsatty túısinýi (maqsattyń qozǵaýshy, qyzyqtyrýshy kúsh neni úırený), onyń maǵynasy (bul ne úshin qajet) naqty aıqyn belgilenip, maqsatqa jetý tásilderi kórsetilýi kerek.

Lesson object:

Ø to develop reading skills and speaking, translating.

Ø to practice skills of monologue and dialogue speech on the topic “Clothes and  Fashion”.

Ø to develop speech, memory and thinking of pupils.

      Sóıtip, oqý modýliniń kirispe bóliminde oqytýshy:

a) oqýshylardy oqý modýliniń jalpy qurylymymen jáne mazmunymen tanystyrady;

á) oqýshylardyń osy oqý modýlindegi tanymdyq qyzmetiniń maqsattary men mindetterin anyqtaıdy, ásirese bul maqsattar men mindetterdi árbir oqýshynyń “qabyldaýyna”, túsinýine erekshe kóńil bóledi;

b) modýldiń tutas taqyryby boıynsha oqý materıalyn qysqasha (15-20 mınýt ishinde) túsindiredi.

        Oqý modýliniń sóılesý bólimi taraýdy (taqyrypty) tutas oqyp úırenýdiń ekinshi – operasıonaldyq-tanymdyq kezeńin iske asyrý bolyp tabylady. Bul bólimdi qurastyrǵanda biz L.Frıdmannyń tómendegideı erejelerge negizdelgen tujyrymdamasyna súıendim:

1.     Oqý oqýshynyń jeke, toptyq, ujymdyq jumys barysyndaǵy túrli qyzmetiniń júıesi retinde quralady. Olar oqýshynyń qısyndy oılaýyn,

qabiletterin, kózge elestetý qabiletin, jadyn, shyǵarmashylyǵyn jáne t.b. damytýǵa, ıaǵnı bilim berýdiń maqsattary bolyp tabylatyn tulǵalyq qasıetterin damytýǵa baǵyttalǵan.

2.     Oqýdy basqarýdyń psıhologıalyq senimdi túri – eń aldymen, oqýshynyń qajettilikterin, qyzyǵýshylyǵyn jáne qyzmet maqsattaryn damytýǵa jaǵdaı jasaý.

3.     Oqýdy basqarý ıkemdi bolýy tıis, bul tek oqýshylardyń ishteı ósýi júrgende ǵana, balalardyń bilim dárejesiniń artýyna qaraı múmkin bolady.

4.     Oqýshylar naqty oqý qyzmetiniń maqsattaryn anyqtaýǵa tikeleı qatysýy kerek, ıaǵnı basqarý tulǵalyq baǵytty alǵan bolýy tıis. Oqý prosesin tulǵalyq basqarý dárejesi oqýshylardyń ósýine qaraı artyp otyrýy jáne oqýdyń joǵary satysynda jalpylama sıpat alýy tıis.

5.     Oqý prosesin basqarý balalardyń ishki qýatyn jáne múmkindikterine negizdelip júrýi tıis.

 

Modýl jalpy mazmunǵa kiretin negizgi máseleler men olardyń ishki bólshekterin, kishi máselelerin júıeli túrde kórsetip, ony oqytýshy úshin de, oqýshy úshin de naqtyly túrde anyq bildiredi. Oqytýshy modýlderdi qandaı tártipte oqytý kerektigin bilse, oqýshy modýlden neni bilýge, qandaı jumysty jasaýǵa tıisti ekenin biledi. Modýldik oqytýdyń ereksheligi: oqytýshy kóp sóılegennen góri, oqýshyny kóbirek tyńdaýǵa múmkindik beredi; Modýldik oqytýda taǵy bir erekshelik baǵalaý paraǵyn qoldaný bolyp tabylady. Sabaq jeke jumys, toppen jumys  bolýy múmkin. Bala eskerýsiz qalmas úshin ár jumysqa bal qoıý arqyly qorytyndy baǵa qoıylady.   

Osyndaı kezderde oqytýshy oqýshylardyń jeke kemshilikterine, kóńil bólip, olardyń oı - órisin damytýǵa , belsendiligin arttyrýǵa arnalǵan shyǵarmashylyq jumystarymen aınalasýǵa múmkindik alady. Sabaqqa daıyndalýǵa da kóp ýaqyt bóle alatyn dárejege jetedi.

Pedagogıkalyq tehnologıa negizinde oqý sıkilin qaıta jańǵyrtý ıdeıasy alynǵan.

Onyń mazmunyna:

1.     oqytýdyń jalpy maqsatyn qoıý;

2.     jalpy qurylǵan maqsatty naqtylandyrýǵa kóshý;

3.     oqyshýlardyń bilim deńgeıin aldyn ala (dıagnostıkalyq) baǵalaý;

4.     oqý áreketteriniń jıyntyǵy (bul kezeńde jedel keri baılanys negizinde túzetý júrgizilýi tıis);

5.     nátıjeni baǵalaý enedi.

            Osynyń arqasynda oqý prosesi “modýldik” sıpat alyp, qurylymy ortaq, biraq mazmuny ár túrli jeke bloktardan jasalady.

Modýldik oqytýdyń osy nusqasyn qurýda men tolyq meńgerý ádistemesiniń negizgi shrttaryn, qurylyp jatqan tehnologıalardyń negizgi qaǵıdalaryn ustandym. Sonymen qatar, dıdaktıkanyń qazirgi tadaptaryna baılanysty birqatar ózgerister engizip: balalardy oqytýǵa emes, tulǵalyq baǵyttalǵan, tanymdyq qyzmetin uıymdastyrýǵa, oqý prosesin ózara sóılesý negizinde qurýǵa jáne t.b.umtyldym.

Tolyq meńgerý ádistemesinde (Dj.Blok, L.Andersen jáne basqalar) árbir oqý birlikteri aýqymynda oqytýshynyń qyzmeti tómendegishe qurylady:

1.     Oqýshylardyń oqý maqsattarymen tanystyrý.

2.     Synypty berilgen taraý (oqý birligi) boıynsha jalpy oqytý josparymen tanystyrý.

3.     Oqytýdy júrgizý (negizinen oqytýshy oqý materıalyn ózi baıandaýy túrinde).

4.     Dıagnostıkalyq testini aǵymdaǵy tekserý.

5.     Tekseris nátıjelerin baǵalaý jáne taraý mazmunyn tolyq meńgergen oqýshylardy aıqyndaý.

6.     Tolyq meńgere almaǵan oqýshylarmen túzete oqytýdy júrgizý.

7.     Dıagnostıkalyq test ótkizý jáne oqý birligin tolyq meńgergen oqýshylardy aıqyndaý.

Jalpy, meniń oqytýdaǵy óz problemam oqýshylardy óz betimen jumys jasaýǵa tárbıeleý, úıretý, shyǵarmashylyq qabiletin damytý.

Taqyryp boıynsha deńgeılik tapsyrma júıesin damyta oqytý iske asyrdym. Óıtkeni, ol oqýshynyń oılaýyn, elestetý men este saqtaýyn belsendiligin, daǵdysyn bilim salasynyń damýyn qamtamasyz etedi. Sabaqtyń ereksheligi jáne onyń tıimdiligin arttyrýdyń negizgi tásilderiniń biri-oqýshylarǵa deńgeılik tapsyrma berý.

Oıyn oqýshynyń barlyq mańyzdy aqyl-oı áreketi, onda oqýshynyń barlyq qabiletteriniń damýyna, oıynda aınalasyndaǵy dúnıe jaıly túsinikteri keńeıýge, tiliniń damýyna, baılanystyra sóıleýin damytýǵa, qurbylarymen jaqyndasýyna kómektesedi.

Óz sabaqtarymda, sabaqtan tys jumystarda ár túrli tanymdyq oıyndardy jıi qoldanamyn.

Meniń tájirıbe barysyndaǵy zertteý máselem kúrdeli bolýy sebepti onyń barlyq salalaryn jetkilikti dárejede qamtý múmkin emes, sondyqtan qarastyrylyp otyrǵan másele tolyǵymen sheshimin tapty deýge de bolmaıdy. Keleshekte, kúndelikti qoǵamda bolyp jatqan ózgeristerge saı, modýldik oqytýdy paıdalana otyryp aǵylshyn tilin oqytý  tıimdiligin arttyrý máselesi áli de bolsa tereńirek zertteýdi qajet etedi.

Qoryta kelgende, aǵylshyn páninen ótilgen taqyryptarǵa sáıkestendire, sabaqtastyra otyryp, jaqsy nátıjelerge jettim. Oǵan dálel – birinshiden, oqýshylardyń pánge degen qyzyǵýshylyǵy artty. Ekinshiden, ár oqýshy ózine tán qarqynmen, óz biliminiń deńgeıinde jumys júrgize otyryp, sabaqta qoıylǵan maqsatqa jetý úshin qajetti qabiletterin, bilik – daǵdylaryn qalyptastyrdy.

---