InfoHub Logo

Kúndelikti sabaq jospary, ádebıet 5 synyp.
Taqyryptar:
36. Muhtar Áýezov «Aqyn qonaqtar»
37. S. Muqanov «Lashyn»
38. Ǵ. Músirepov «Jańa dostar»
39. S. Begalın «Bala Shoqan»
40. Q. Ábdiqadirov «Qajymuqan»

№8 Sabaq úlgisi:
1. Pán aty: Ádebıet
2. Synyby: 5
3. Kúni, aıy, jyly:
4. Toqsan: İİİ
5. Muǵalim:
Sabaqtyń taqyryby: Muhtar Áýezov «Aqyn qonaqtar»
Sabaqtyń maqsaty:
1. Bilimdilik: oqýshylarǵa Muhtar Áýezovtiń ómiri men shyǵarmashylyǵy, taqyryp pen ıdeıa týraly, « Aqyn qonaqtar» sújeti jaıynda ádebı bilim berý.
2. Tárbıelik: oqýshylardy izgilikke, meıirimdilikke tárbıeleý.
3. Damytýshylyq: oqýshylardyń dúnıetanymdaryn keńeıtý.
Sabaqtyń tıpi: aralas
Sabaqtyń túri: dástúrden tys sabaq
Sabaqtyń ádis - tásili: baıandaý, suraq - jaýap, áńgimeleý, túsindirý, mánerlep oqý
Sabaqtyń kórnekiligi: M. Áýezovtiń portreti, shyǵarmalary
Pánaralyq baılanys: qazaq tili, Qazaqstan tarıhy.

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi: 1. Oqýshylarmen sálemdesý.
2. Oqýshylardyń sabaqqa qatysyn tekserý.
3. Oqýshylardyń zeıinderin sabaqqa aýdarý.

İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý:
1. İ. Jansúgirov ómiri men shyǵarmashylyǵy týraly túsinik.
2. «Kúı» poemasy týraly oıtolǵaý jazý

İİİ. Bilim tekserý:
İ. Jansúgirov «Kúı» poemasy boıynsha
Suraq jaýap:
• «Kúı kúshti taýdy tasty buzatuǵyn» degen aqynnyń oıyn sender qalaı damytar edińder?
• «Nar ıdirgen» ańyzyn biletinderiń bar ma?
• Poema ózderińe qalaı áser etti?
• Qylqobyzdyń zarly únin poemadan taba alasyńdar ma?

İV Jańa sabaqqa daıyndyq
1. Sabaq taqyrybyn taqtaǵa jazý
2. Sabaq maqsatyn túsindirý

V. Jańa taqyrypty túsindirý.
1. Muhtar Áýezovtiń ómiri men qyzmeti týraly áńgimeleý.
Qazaq halqynyń HH ǵasyrdaǵy uly jazýshysy, ǵalym, qoǵam qaıratkeri Muhtar Omarhanuly Áýezov 1897 jyly burynǵy Semeı (qazirgi Shyǵys Qazaqstan)
oblysyna qarasty Shyńǵystaý degen jerde, Abaı týǵan ólkede dúnıege kelgen. Óz ákesi Omarhan da, atasy Áýez de eskishe saýatty kisiler bolǵan eken. Olar Abaımen jaqsy syılastyqty qarym - qatynasta bolypty. Bilim saparyn aýyl mektebinen bastaǵan bala Muhtardyń kishkentaı kezinen sýsyndap ósken rýhanı qazynasynyń biri – Abaı óleńderi. «Atam Áýez Abaımen dos edi. Ol kisi biz sıaqty nemerelerine aqynnyń óleńderin de, aýdarmalaryn da kóp oqytatyn. Ásirese, Abaı
aýdarmalaryn, Tatána janynyń názik syryn, oǵan Onegın jaýabyn jattatqyzatyn», - dep qalamger keıin óz estelikterinde jazǵan.
1908 jyly Semeıdegi qalalyq ýchılıshede, odan soń muǵalimdik semınarıada oqyǵan shaqtarynda ol orys jáne shetel ádebıetiniń týyndylarymen molynan tanysady. Munyń bári onyń shyǵarmashylyqpen aınalysýyna úlken sebepshi bolǵan.
M. Áýezovtiń tyrnaqaldy týyndysy - «Eńlik – Kebek» pesasy 1917 jyly semınarıada oqyp júrgen kezinde jazylǵan.
Bolashaq jazýshy, ǵulama ǵalym Sankt - Peterbýrg ýnıversıtetinde (1928 jyly aıaqtaǵan), Tashkenttegi Orta Azıa ýnıversıtetinde oqyǵan. 20 - 30 – jyldary jazýshy qalamynan qazaqtyń baıyrǵy ómiriniń kórinisin beınelegen kóptegen áńgimeler týǵan, al 20 - jyldardyń aıaǵyna qaraı «Qarash - Qarash oqıǵasy» (1927) jáne «Qıly zaman» (1928) povesteri jazylǵan.
Muhtar Áýezov – qazaq dramatýrgıasynyń negizin salýshylardyń biri, ol – tarıhı taqyryptarǵa arnalǵan ondaǵan pesalardyń avtory.
Qalamgerdiń esimin álemge máshhúr etken eń basty týyndysy – «Abaı joly» atty 4 kitaptan turatyn tarıhı roman - epopeıasy.

2. Taqyryp pen ıdeıa týraly ádebı bilim berý.
Kórkem shyǵarmada jazýshy kótergen máseleni taqyryp dep ataıdy.
Kórkem týyndynyń ıdeıasy degenimiz – jazýshynyń ózi kóterip, kórkem beınelegen áleýmettik máseleler, adamdar taǵdyry arqyly aıtpaq oıy, tanytpaq shyndyǵy.

3. M. Áýezov shyǵarmalarynyń eń bıik shyńy – «Abaı joly» romany. Búgin osy shyǵarmanyń úzindisimen tanysamyz.
- Sender Abaı týraly ne bilesińder?
- Oǵan jas kezinen óleń – jyr áńgimeni kim aıtqan?
- Abaı kimniń tárbıesinde bolǵan?
Abaı Qunanbaev – qazaqtyń uly aqyny. Muhtar Áýezov – qazaq halqynyń uly jazýshysy búkil álemge, bizge Abaıdy tanytqan.
Balalyq shaǵy Shyńǵystaý bókterinde ótken, jastaı óleń – jyrǵa qumar bolǵan Abaıdyń ustazdary – ájesi Zere, sheshesi
Uljan. Muhtar Áýezovtyń atasy – Áýez balaǵa Abaıdyń óleńderin jattatatyn
Jas kezinen balalyq shaǵy bir jerde ótken, Muhtar Áýezov qoljazbalardy jınap, kóp jyldan soń óziniń eń úlken jumysyn «Abaı joly» romanyn jazyp, búkil dúnıe júzine Abaıdy tanytty.

Vİ. Túsinik tekserý:
Oqýlyqpen jumys: úzindimen tanysyp, jaı jospar jasaý.
1. Abaıdyń beınesi
2. Eki dosy
3. Abaıdyń qyzyǵy
4. Eki qonaq
Osy jospar arqyly úsh deńgeıli tapsyrma beriledi.
Tapsyrmalar
İ
1. Ádebıet sózdiginen portretke anyqtama berý. Jas Abaıdyń keskin – kelbetin jazýshy qalaı sýrettegen? Muqıat qarańdar, onyń portretinde qandaı ózgeris bolǵan, ol neniń áseri?
2. Áńgimeden Abaıdyń keskin – kelbetin taýyp, óz betińshe oqyp, túsiný kerek.
3. Mátindi oqy. Suraqqa jaýap ber:
1. Bıyl Abaı neshe jasqa toldy?
2. Denesi boıy qandaı?
3. Beti, shashy qandaı edi?

İİ
1. Abaıdyń endigi ermegi neler, dosy kimder? Abaıdyń qart ájesi Zere, óz anasy Uljanqandaı abzal qasıetterimen kórinedi? Sýretke qarap, sýretshi qart áje Zereniń meıirimdiligin, jas Abaıdyń ynta – yqylasyn, kórsete bildi me?
2. Mátindi oqyp, mazmunyn aıtý. Áńgime? Áńgimeshi degen kim?
3. Suraqqa jaýap berý:
1. «Basqa bir ermek, bólek bir dos tapty...» Olar kimder?
2. Abaı bıyl neni baǵalady?
3. Ájesi qandaı áńgimeshi edi?
4. Abaı aýyrǵanda, ájesinen ne suraǵan?

İİİ
1. Sheshe – ana týraly maqaldardy eske alyńdar? Qazaq ertegilerin, áńgimelerin, jyrlaryn qıssa – dastandaryn Abaıǵa kim aıtqan?
2. Mátin boıynsha jumys: Abaı ájesinen ertegi aıtyp berýdi qalaı ótindi?(oqy). Ertegilerdiń atyn dápterge jazyp al.
3. Suraqqa jaýap ber:
1. Abaı ájesinen qandaı ertegilerdi tyńdady?

İÚ
1. Barlas aqynnyń portretin taýyp oqý. Barlas aqynnyń alǵash jyrlaǵan jyry qaı jyr, ony Abaı qandaı sezimmen qabyldady?
2. «Jyr», «Jyrshy» degen sózderdi túsindir.
3. Suraqqa jaýap berý:
• Abaı aýylyna kimder keldi?
• Qonaqtardy Uljan qalaı qarsy aldy?
• Aqyn degen kim?

Ú
1. Ertede aqyndardy qalaı qarsy alǵan?
2. Abaıdyń qart ájesi Zere, anasy uljan qandaı rýhanı azyq berdi jáne nelerdi bilýine járdem etti?
3. Áńgimeniń taqyryby, ıdeıasy nede?
4. Uljan qonaqtardy nege jibergisi kelmedi?
5. Abaı sheshesine rızashylyǵyn qalaı kórsetti?

Qorytyndy jasalady.
Tómendegi tirek sqema toltyrylady.
Abaıdyń portreti

Vİİİ. Jańa sabaqty qorytý.
1. Baǵalaý:
2. Úı tapsyrmasyn berý:
1. M. Áýezovtiń ómiri men qyzmeti
2 « Aqyn qonaqtar»týraly túsinik.



Tolyq nusqasyn qaraý