InfoHub Logo

Eki dúnıe esigi — kıeli Túrkistanda 60 jyl buryn dúnıege juldyzdy náreste keldi. Ol dúnıege kelerde Alla taǵala onyń júregine jan berdi, bir túıir shyndyq shoǵyn salyp jiberdi.

Óse kele sol shyndyq otqa aınaldy. Eger ol áldeqalaı teatr qaıratkeri bolmaı, memleket kaıratkeri bolsa da, sol shyndyq jolynda aq semserin alyp júrer edi. Taǵdyr ony teatrǵa alyp keldi. Teatrda baǵy jandy; bálkim, ol teatrdyń baǵyn jandyrdy. Ekeýara sondaı birlestik bolmasa, ónerdiń órge basýy qıyndaý bolýy múmkin. Meniń. aıtarym sol — otty júrek ásirese sýyqta, syzdy jerde, kıyn sátterde janady; naızaǵaı bultty kúnderi ǵana jarqyldaıdy. Qazaqstan aspanyn bult torlaǵan kúnder de boldy. Sol kezde Kolbın degen patsha keldi. Mine, sol tusta Seıtmetovtiń jarqyldap júrgen kezderi az bolmady; tap sol tusta Rekeń Ǵ.Músirepov teatrynda naızaǵaı jarqyldatty. «Stalınge hatty» qoıdy. Oılap qalmańyzdar, avtory bolǵandyqtan ózin-ózi ýaǵyzdap tur dep, qudaı bar ǵoı, shyndyq bar toı.

Al endi sol spektáklge Kolbınniń ózi keldi. Mine, qaharly shaq. Qorqynyshty ma, joq pa? Kolbınniń ózi keldi, onyń nókerleri keldi, kórdi. Halyq degen kóp. Kolbınniń qabaǵy salbyrap tústi, tistendi bilem, kim biledi, tisin shyqyrlatqan da shyǵar, biraq lám demedi, ne bolsa da ishinde ketti.

Mine, múmkin sol sátte oıǵa qalǵan shyǵar, myna halyqpen oınaýǵa bolmaıtynyn oılaǵan shyǵar. Kim biledi, taǵdyr ma, jazý ma, elde halyqtyń qarǵysy ma, Qazaqstannan ketti, kóp uzamaı dúnıeden qaıtty. Áıtpese sonshalyqty basy jerge tıip turǵan min emes edi.

Minekı sol shaqtarda teatrdyń juldyzy janǵandaı boldy. Anshlagtan anshlag.

Al endi perishte júrgen jerdi ázázil de jaǵalaıdy; tabys bar jerde qyzǵanysh ta bolady. Sonyń áseri me eken, bizdiń Raıymbek Almatydan ketýge májbúr boldy.

Baıaǵy Mahambettiń aıtqany bar edi:

Meni elden aıyrǵan — han Jáńgirdiń ekpini;

Seni kólden aıyrǵan — lashyn kustyń tepkini.

Kimniń ekpini ekenin men bilmeımin. Biraq sol qyzǵanyshtyń bolǵany ras. Aqıqat.

Baqa terektiń basyna taıaq laqtyrmaıdy, taıaqty tek jemisti alý úshin, jetý úshin máýeli aǵashqa laqtyrady. Sondaı sátter boldy.

Ol Túrkistanǵa bardy. Bizdiń handarymyzdyń, ordasy bolǵan, kıeli, qutty Túrkistan, qasıetti Túrkistan! Ol qarap qalǵan joq, Almatydan kettim dep salbyraǵan joq, óner jasap jatyr.

Ónerdiń ordasyn, jańa ordasyn jasap jatyr. Qansha jerdeı ony aıaǵynan shalǵanmen, qansha jerden jaǵasynan alǵanmen. Qudaıdyń ózi úıgen shoqyny ketpenmen taýysa almaısyń; Seıtmetov taýsylmaıdy. Bálkim ol bir kúnderi Almatyǵa qaıtyp oralatyn shyǵar.

Pompeıdiń tepkinin kórgen Sezar aıtty deıdi, Rımnen ketip bara jatyp: «Sezar pokıdaet Rım, chtoby zavoevat Rım»,—dep. Aqyr sońyn kúteıik, alda jaqsylyq bolsyn. Al Rekeń—ónerdiń týyn ustaǵan, shamyn jaǵyp júrgen azamat! Óner degen qazir bizde ógeı baladaı ekeni ras. Qudaıdyń aldynda da, Úkimettiń aldynda da, halyqtyń aldynda da kórinip turǵan shyndyq.

Al endi Atatúrik aıtty dedi: «Ónersiz el, ónersiz memleket — bir aıaǵy joq aqsaq, bir qoly joq sholaq, bir kózi joq soqyr sıaqty memleket bolady», — dep. Sondaı memleket kerek pe bizge?

Bizge deni túzý, shyn mánindegi órkenıetti memleket kerek shyǵar. Endeshe, Seıtmetovter kóp kerek; Seıtmetovter jasaı bersin. Qurmetti baýyrym Raıymbek, men qarapaıym ǵana prozashy edim, menen sen dramatýrg jasadyń, bul — seniń arqan.

Alpysqa kelipsiń, alpys degeniń — tal tús. Aldynda áli ómirdiń jartysy jatyr. Sol qalǵan ómirinde mynaý otyrǵan halqyńa, búkil Respýblıkaǵa, táýelsizdiktiń taǵynan túsip qalmaıtyn Respýblıkańa sen injý-marjanyńdy shasha ber. Kókireginde áli qazyna bar, sony aıama halqyńnan! Aman bol, jaryn, baýyryndaǵy balań, aldyndaǵy nemereń aman bolsyn. Myna halqyń aman bolsyn!

---