InfoHub Logo

Matematıka 5 synyp
Sabaqtyń taqyryby: «Ondyq bólshekter» taraýy boıynsha qorytyndylaý sabaǵy
Sabaqtyń maqsaty:
1. Bilimdilik: Oqýshylardyń «Ondyq bólshekter» taraýy boıynsha alǵan bilimderin qaıtalaý arqyly, tereń meńgerýine; aqparattyq jáne kommýnıkatıvtik quzirettilik turǵysynan jetilýine yqpal etý;
2. Damytýshylyq: Oıyn elementteri arqyly oqýshylardyń taraý boıynsha jattyǵýlardy oryndaý sheberligin, mashyǵyn, ádet, daǵdy, iskerligin jetildirý; ondyq bólshekterdi kóbeıtý jáne bólý amaldary boıynsha biliktilikterin damytý.
3. Tárbıelik: Oqýshylardy qorshaǵan ortany qorǵaı bilýge, tabıǵatty súıýge, týǵan ólkeniń tabıǵatyna qamqorlyqpen qaraýǵa baýlý; bolashaq tabıǵat janashyry bolatyn, rýhanı jan dúnıesi baı urpaq tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Saıahat sabaǵy
Sabaqtyń tıpi: Dástúrli emes sabaq
Oqytýdyń ádisteri: Suraq - jaýap, deńgeılep damyta oqytý, oıyn tehnologıasy elementteri.
Oqytýdyń formasy: Birlesken ujymdyq is - áreket
Pánaralyq baılanys: Ekologıa jáne dúnıetaný, qazaq tili, ınformatıka, geometrıa
Sabaqtyń kórnekiligi: 1. Slaıd - prezentasıa
2. Gúl, japyraq qımalary
3. Semantıkalyq karta
4. Jetondar «Jasyl el»

Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi (3 - mın).
a) Sálemdesý;
á) Sabaqqa kelmegen oqýshylardy anyqtaý;
b) Oqýshylardyń sabaqqa daıyndyǵyn tekserý;
v) Synyp bólmesiniń daıyndyǵyn tekserý;
g) Nazar aýdarý: Balalar, biz búgingi sabaqta tabıǵatqa serýen jasaıyq. Tabıǵatqa serýendeýdiń bir sharty bar. Ol - kóńil kúıleriniń jaqsy bolýy. Ol úshin biz psıhologıalyq trenıń júrgizemiz.
d) Psıhologıalyq «Kóterińki kóńil kúı» atty trenıń. ár oqýshy partalas joldasyna japyraqtarǵa, gúlge jaqsy tilekter jazyp, bir - birine usynady.

2. Negizgi bólim
A) Balalar, dápterlerińdi ashyp, búgingi kúndi jazyp qoıyńdar.
Men senderge bir jumbaq jasyraıyn:
Bútin menen bólshekti,
Útirmenen aıyrǵan.
Áp - ádemi jazylar,
Aıtyńdarshy, qandaı san. (ondyq bólshekter)
- Árıne, ondyq bólshekter. Endeshe biz «Ondyq bólshekter» taraýyn qorytyndylaımyz. Taraý boıynsha úırengenimizdi ortaǵa salaıyq.
Olaı bolsa, búgingi sabaqtyń mindet pen maqsatyn ózderiń anyqtańdar.
Oqýshylar sabaq maqsatyn ózderi anyqtaıdy.
- Ondyq bólshekterdi kóbeıtýdi jetildiremiz;
- Ondyq bólshekterdi bólý boıynsha biliktilikterimizdi damytamyz.
- Sandardy dóńgelekteımiz.
Arıfmetıkalyq ortany tabamyz.
(oqýshylardyń durys jaýaptary úshin «jasyl el» jetondary beriledi.)
V) Balalar, tabıǵatqa serýen jasaıyq. Serýen myna baǵytpen júrgiziledi:
(Sýret kórsetiledi)

Serýendeý kezinde ekologıalyq soqpaqpen júremiz. Soqpaq degenimiz ne? (Jol, jalǵyz aıaq jol)
Iá, osy jol arqyly aldymen ormanǵa baramyz. Ormannyń baılyǵy ne?( Ormannyń baılyǵy - aǵashtar. Orman uzaq ýaqyt ósedi jáne kóp eńbekti qamqorlyqty qajet etedi.)
Ormandaǵy myna bir aǵash qýrap, kóktemeı tur eken. Osy aǵashty bilim nárimen sýaraıyq.
(Sýret kórsetiledi)

Oqýshylar ondyq bólshekti natýral sanǵa, ondyq bólshekke qosý, azaıtý, kóbeıtý jáne bólý erejelerin aıtady.
S) Ormannyń ishinde qoqystar, qaldyqtar jatyr eken.
Tabıǵatty, ormandy lastaıtyn kimder?( Adamdar.)
Durys, osy qatelikti túzeý úshin biz ne isteýimiz kerek?( ormandaǵy qoqysty jınastyraıyq)
Durys, ol úshin árbir qoqysqa jazylǵan esepterdi aýyzsha oryndaıyq.
D) Kelesi, baratyn baǵytymyz – Qoryq. Qoryq degenimiz ne?
- Qoryq degenimiz - tabıǵatty, ósimdikter men janýarlardy qorǵaý úshin qamqorlyqqa alynǵan aýmaq.
Mine, qoryqqa da kelip jettik. Bul qoryqtyń aty qandaı eken, sony tabaıyq. Ol úshin myna semantıkalyq kartadaǵy tapsyrmany oryndaý qajet.

Semantıkalyq kartanyń joldaryndaǵy esepti shyǵarý kerek. Eseptiń sheshýin baǵan attarynan taýyp, qıylysqan tustaǵy áripti belgileý kerek.
Jaýaby: Ústirt
Ústirt qoryǵy týraly málimetpen tanysaıyq.
Ornalasqan jeri – Mańǵystaý oblysy
Qurylǵan merzimi – 1984 j.
Jer kólemi: 223, 28 myń gektar.
Jer kólemin ondyq úleske deıin dóńgelektender.(223, 3)
E) Ústirt qoryǵyndaǵy janýarlardyń qaısy joıylyp ketken túr sanatyna jatady jáne halyqaralyq deńgeıde qorǵaýǵa alynǵan?
1. Qabylan
2. Qara quıryq
3. Qaraqal
4. Ústirt arqary
Myna blok - sqema boıynsha esepteý júrgizip, shyqqan nátıjege sáıkes durys jaýapty tabýǵa bolady.
………….
jaýaby: 1. Qabylan
K) Kelesi baratyn baǵytymyz – «Jasyl el» uıymy. «Jasyl el» uıymy týraly ne bilesinder? Estigenderin, teledıdardan kórgenderin bar ma?
Ondaǵy jastar nemen aınalysady -?
2005 - 2007 jyldary Elbasynyń bastamasymen «Jasyl el» jastardan quralǵan eńbek jasaqtary quryldy. Uıymnyń jastary orman sharýashylyǵyn damytýǵa, eldi mekenderdi kógaldandyrýǵa, aǵash otyrǵyzý jumystaryna úlesterin qosady.
«Jasyl el» uıymynyń jastary saıabaqqa aǵash otyrǵyzyp jatyr eken. Olar kóktem bastalǵannan beri qansha aǵash otyrǵyzǵanyn bilgileriń kele me?
«Jasyl el» uıymynyń jastary saıabaqqa shyrsha, emen, qaıyń aǵashtaryn otyrǵyzdy. Shyrsha aǵashy otyrǵyzylǵan aǵashtardyń 0, 36 bóligin, emen aǵashy 0, 12 bóligin quraıdy. Otyrǵyzylǵan qaıyn aǵashy emen aǵashynan 60-qa artyq. Saıabaqqa barlyǵy neshe aǵash otyrǵyzyldy?
Barlyq aǵash – h
Shyrsha – 0, 36 h
Emen – 0, 12 h
Qaıyń – 0, 12 h + 60
Barlyǵy qansha aǵash -?
0, 36h+0, 12h+0, 12h+60=h
0, 6h+60=h
h - 0, 6h=60
0, 4h=60
h=60: 0, 4
h=150
Jaýaby: 150 aǵash otyrǵyzyldy.

I) Kelesi nysanamyz –«Jeruıyq» ekologıalyq ortalyǵy bolyp tabylady.
Ol qandaı ortalyq, qaıda ornalasqanyn bilesińder me?
Ekologıalyq ortalyq — aýdannyń ekologıasyn, jekelegen tabıǵat obektilerin jan - jaqty zertteıdi, ósimdikter, qustar jáne janýarlaryn ósirýmen aınalysady
Ekologıalyq ortalyqta mynandaı málimetter bar eken:
Kóptegen aýrýlardyń sebepkeri: jaısyz ekologıalyq jaǵdaılar bolyp tabylady: aýanyń, sýdyń, topyraqtyń lastanýy.
Aýanyń lastanýy
Zaýyt ústinde ---- 0, 86
Qalanyń ústinde ----- 0, 129
Aýyldyń ústinde ----- 0, 01
Ózen, kólderdiń ústinde ----- 0, 001
Ormannyń ústinde ----- 0, 0003

1. Qaı jerdiń ekologıalyq jaǵdaıy jaǵymdy ekenin anyqta.
2. Aýa lastanýynyń arıfmetıkalyq ortasyn tap.
3. Ózgeris aýqymyn tap

1. Ormannyń ústinde
2. 0, 2
3. 0, 8597

3. Úıge tapsyrma.
1. Tıin shamamen 6 jyl jasaıdy. Bul qoıannyń jasaýǵa tıisti jasynyń 0, 6 - na teń. Qoıan neshe jyl jasaıdy?
2.
- Qazaqstandaǵy qoryqtar týraly málimetter jına;
- Jınaqtaǵan málimetter boıynsha myna tómendegi kesteni toltyr.
- Jer kólemin bútinge deıin jýyqtap, esepte.
Qoryqtyń aty ------------- Jer kólemi ------------- Jýyq máni

4. Baǵalaý.
Baǵalaý oqýshylardyń jınaǵan jetondary arqyly júrgiziledi. Baǵalaý oqýshylardyń jınaǵan jetondary arqyly júrgiziledi.
«3» baǵasy – 2 - 3 jeton jınaý
«4» baǵasy – 4 - 6 jeton jınaý
«5» baǵasy – 7 – den kóp jetonǵa qoıylady.

5. Sabaqty qorytyndylaý
Búgingi sabaqtan ne túıdińder!
Tabıǵatty qorǵaý kerek;
Aǵash otyrǵyzý kerek;
Kóktemde óz aýylymyzdy kórkeıtý kerek, tazalaý kerek;
Tabıǵatty lastamaý kerek.
«Tabıǵatty, aıalaıyq dostar» degen sózben sabaǵymyzdy qorytyndylaımyz.
Sabaq aıaqtaldy. Saý bolyńdar!