- 04 jel. 2019 00:00
- 370
Orta júz — Naıman rýy týraly
Naıman eli Qytaı tarıhynda segizinshi-toǵyzynshy ǵasyrda belgili bolǵan eken. Oqyran ózeniniń basy Mońǵoldan Ertiske deıin qonystanǵan, Naıman rýynyń alǵashqy patshasy Narqysh Taıan, Inash qaǵan, Buqa han, Taýbuǵa, Buıryq han jáne úlken rýlardyń basshylary Toqpan, Elata, Ókiresh, Ketbuǵa, Tólegetaı, Súgirshi bolǵan eken. on úshinshi ǵasyrǵa deıin Naıman rýy óte kúshti memleket bolǵany ras, tarıhta bar. Tek, Buıryq, Taıan, eki han baýyrlas bolǵanymen, berekeleri bolmaı Naıman eli ydyraı bastaıdy. Naıman babamyz Buharadan oqyǵan ǵulama molda bolǵan kórinedi, júzi aq, kıimdi aqtan kıip, atty aqtan minedi eken. Sodan ony «Aqsopy» ataǵan.
On besinshi ǵasyrda reseı eline shekaralas otyrǵan kezinde naıman atadan Qulmanaı degen jalǵyz ul týyp, jıyrma jasynda erte qaıtys bolǵan eken. Sodan, áıeli Gúlshara jesir qalǵan. Naıman ata seksen jasqa jaqyndap qalǵan kezinde jalǵyz uly ólgen soń, ókirip múlde jatyp qalǵan. Bir jylǵa jýyq jesir qalǵan kelini Gúlshara atasyn kútip otyrady.
Gúlshara óte sulý ári aqyldy áıel bolǵan, qazyna-múlik, malǵa talasyp áıeldiń mazasyn alǵan. Sodan, Gúlshara orta júzdiń ıgi jaqsylaryn shaqyryp, kók qasqa taı soıyp, qonaǵyn kútip jaılasqannan keıin olarǵa: «Barshalaryńyzǵa aıtar sózim bar», — dep ulyqsat suraǵan.
«Myna Naıman ata qartaıǵanda jylǵyzynan aırylyp, tura almaı qaıǵyryp jatyr, oǵan qaramastan, myna myrzalar meni alam dep talasyp, mazamdy aldy. Al, kópshilik, atalaryńdy tirideı jylatqansha, qoldaryńmen óltirińder! Sodan soń men sizderge tıemin be? Joq basqa jaqqa ketemin be, erik ózimde, ol meniń tilegim bolsyn, meni qınamańdar!» — deıdi.
Sonymen halyq áıeldiń sózinen jeńilip, jol-jorasyn alyp toqtaýǵa kelgen. Gúlshara atasy dáretke otyrǵanda, zári tamǵan jerdi kórip: «Osy atamnan áli uryq bar», — dep synap, úısin Aqsúmbi degen baıdyń qyzyn aıttyryp, kóp mal berip, atasyna alyp bergen. Áıelge «Qyzeneı» dep at qoıǵan, al kópshilik Gúlsharaǵa «Jezetek» dep at qoıǵan. Sodan Naıman atamyzdan bir ul týady, ony Gúlshara ózi baǵyp, tárbıelep, anasyna emizip ósiredi. Sodan ul on jetige tolǵanda Gúlshara úlken toı jasap, óz nekesin qıǵyzyp, tıipti. Sodan Gúlshara júkti bolyp bir ul tapqan, sóıtip, Súgirshe týady.