InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Ósimdik músheleri jáne onyń qyzmeti. Tamyr.
Sabaqtyń maqsaty:
Ósimdik músheleri qandaı qyzmet atqaratynyn jáne tamyr týraly túsinik berý.
Sabaqtyń mindetteri: Oqýshylardy ósimdiktiń jer astyndaǵy múshesi – tamyrdyń qyzmetimen, onyń túrlerimen tanystyrý, ósimdiktiń topyraqtaǵy bóligi, onyń qyzmeti týraly túsinikterin qalyptastyrý; Tabıǵattaǵy barlyq janýarlar men ósimdikterge orynsyz zıan keltirmeýge tárbıeleý.
Sabaqtyń kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, «ósimdik músheleri» kestesi

Sabaqtyń barysy.
№1slaıd
İ. Uıymdastyrý kezeńi.
Tabıǵat bizdiń anamyz,
Tabıǵatqa balamyz,
Iilip sálem beremiz.
Biz ádepti balamyz.
- Qazir qaı mezgil?
- Qandaı merekeni atap ótemiz?
Shyrshany bezendiremiz
№2slaıd úı tapsyrmasy

İİ. Úı tapsyrmasy
- Ósimdikke ne qajet?
- Ósimdik neshege bólinedi?
- Aǵash, buta, shópke neler jatady?
Ósimdikter - buta, aǵash, shóp
Aǵash → qaıyń, tal, qaraǵaı, emen shyrsha
Buta → tobylǵy, jyńǵyl ıtmuryn, qaraǵan
Shóptekti ósimdikter → seleý, jýsan, jońyshqa, baqbaq, shoǵaına bıdaıyq, betege
- Nege tiri aǵza dep atalady?
- Tiri aǵzaǵa neler jatady?
- Tynys alady, jaryqty, jylýdy, sýdy qajet etedi.

Sergitý sáti
İİİ. Jańa sabaq
Sonymen birge ósimdiktiń tiri – aǵza ekenin aıta otyryp, elimizdiń, qalamyzdyń kórkeıýine, aýanyń taza bolýyna Elbasymyz erekshe kóńil bólip otyrǵanyn aıtý. Qazirgi tabıǵattyń, ekologıanyń nasharlap, orman alqaptarynda ósimdikterdiń azaıýyna baılanysty memlekettik “Jasyl el ” baǵdarlamasynyń orny erekshe. Elbasymyzdyń baǵdarlamasy boıynsha qalany kórkeıtý, jyl saıyn aǵashtar otyrǵyzý jumystary alǵa qoıǵan maqsattardyń biri bolyp otyr.
- Qandaı maqal - mátel bilesińder? /oıynshyq/

Semeı qalasynyń shetindegi shyrshalar týraly aıta ketý.
№5slaıd
Jumbaq jasyrý
Kóz almaı kúnge alys, qaraıdy........(kúnbaǵys)
- Kúnbaǵys týraly sýraý
- Ne alynady? shekildeýik
- Ne jasalady? maı

Toptastyrý. (ósimdik múshelerin sýretter arqyly toptaý).
Ósimdik músheleri
↓
Jemis
Gúl
Japyraq
Sabaq
Tamyr
Tuqym
- Ne arqyly ósedi?
- Tamyr degen ne?
- Qaıda ósedi?
- Qandaı topyraqta ósedi?
№6 slaıd Tamyr týraly

1. Tamyr - ósimdiktiń negizgi jáne jer astyndaǵy múshesi.
2. Ósimdikti topyraqta bekitip ustaıdy jáne topyraqtaǵy ylǵaldy boıyna sińiredi. 3. Tamyr arqyly ósimdik qorek alady.

7. Tájirıbe

№7 slaıd tamyr túrleri

5. Tamyr júıesi – bir ósimdikte bolatyn ár túrli tamyrlardyń (negizgi, janama, shashaq) jıyntyǵy. Kindik tamyr júıesi jáne shashaq tamyr júıesi dep eki tıpke bólinedi. Kindik tamyr júıesinde bileýlengen jýan negizgi tamyry bar, onyń jan - jaǵynan ár túrli baǵytqa janama tamyrlar taralady. Kindik tamyr júıesi bar ósimdikter: sábiz, kartop, qyzanaq, oramjapyraq t. b.
Negizgi tamyr tuqymnyń uryq tamyrshasynan damıdy. Tómen qaraı baǵyttalyp, topyraqqa tereńdeı beredi.
Janama tamyr negizgi tamyrdyń jan - jaǵynan taralady. Topyraqtan qorektik zattardy sorýǵa qatysady..
Shashaq tamyr júıesinde erekshelenip bilinetin negizgi tamyr bolmaıdy. Qosalqy tamyrlardyń qaýlap ósýi birkelki jýandyqta shashaqtalyp jan - jaqqa jaıyla ósedi, kóbinese dara jarnaqty ósimdikterde (bıdaı, júgeri, kúrish, tary, pıaz, t. b.)
• Oqýlyqpen jumys
• Dáptermen jumys

№8slaıd shól jer ósimdikteri
• Daryndy oqýshymen jumys
Qumdy jer, shóldi jer. Ósimdikterdiń tamyrlary óte uzyn keledi. Shóldi jerlerde ósetin tiken qýraı, jantaq sıaqty. Jantaq ósimdigi 10 - 20 m tereńdikte sozylady. (sýretpen jumys isteý)
Ósimdik músheleri jáne onyń qyzmeti. Tamyr júkteý