Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 3 kún buryn)
Qarǵys atqyr patshalyq

Ol jaqta bári keremet dep estıtinbiz. Uzyn qulaq boıynsha jumaq tórindeı elesteıtin. Biraq eshkim ol jerge baryp kelgen emes. Bar syrǵa tek qana syrttaı qanyqbyz. Sondyqtan bolar, bizderdiń ol jerge degen qyzyǵýshylyǵymyz óte joǵary edi. Sol jaqqa baryp ómir súrsek dep armandaıtynbyz. Sapar shekkimiz keletin. Desek te jolǵa shyǵýǵa eshkimniń batyly jetpeıtin. Onyń da ózindik sebebi bar, bárimiz belgisiz el jaıynda estip, syrttaı qanyq bolǵanymyzben, sol eldiń qaı jaqta ornalasqandyǵyn bilmeıtinbiz. Bireýi soltústikti, ekinshisi ońtústikti, úshinshisi batysty, tórtinshisi shyǵysty silteıtin. Eshkim kartadan naq taýyp kórsetip bergen emes. Beıne bir ańyz sıaqty. Ańyzdyń aqyryna shydaı almadym. Býynyp-túıindim de batar kúndi betke alyp, jolǵa shyqtym. Kún júrdim. Toqtamastan. Tún júrdim. Uıyqtamadym. Júre berdim. Beıtanys meken jaıynda kórgen-bilgen eshkimdi keziktirmedim. Ýaqyt óte kele adamdardy da kórmeıtin boldym. Japan túzde jalǵyz jorta berdim, jorta berdim.., bir kúni alystan shańdatyp kele jatqan qaraıǵan kórdim. Aramyz jaqyndaı tústi, jaıaý adam eken, ekeýmiz jolyqqannan keıin baıqadym, ol da men sekildi beıbaq eken. Jol júrip kele jatqandyǵyn aıtamyn da, áıtpese onyń qaı jaqtan kele jatqandyǵyn, qandaı maqsatpen saparlap júrgendigin jatqa biletin áýlıe dermisiń... Tek maǵan qarsy baǵyttan kele jatyr, maǵan aıany osy. Ol meni burynnan tanıtyn jan sekildi syńaı tanytty.

— Báribir ókinesiz ǵoı.

— Ne aıtyp tursyz.

— Saparǵa shyqqanyńyzdy aıtqanym ǵoı, sen izdegen elde de baqyt joq. Bári jalǵan...

Júzi tútigip ketken. Ústi-basyna qaraı bastadym, aryp-azǵan. Uzaq sapardan bolýy kerek dep oıladym.

— Siz ony qaıdan bilip qoıdyńyz.

— Jol boıy sendeılerdiń talaıyn kórgenmin. Biraq men sol sender ańsap júrgen elden bezip kelemin. Jalǵyz men emes, bári de osylaı oılaıtyn. Alaıda eshkimniń batyly jetpedi.

— Olaı demeńiz, ol jaqta bári de jaqsy dep estigenbiz.

— Estý bar jáne kórmek bar.

— Bálkim qatelesip turǵan shyǵarsyz...

— Aqymaq dep oılaısyz ba?

— Qudaı saqtasyn, tek sengim kelmeıdi sizdiń aıtqandaryńyzǵa.

— Onda tyńdańyz... Bir esepten sizge bar kórgen bilgenderimidi aıta otyryp tynyǵyp alaıyn.

— Negizinen myna men, — dedi oń qolymen keýde tusyn nusqap, — sizder ańsap júrgen eldiń azamatymyn. Meniń shyr etip dúnıege kelip, kindik qanym tamǵan jerim. Men emes-aý, san ǵasyrdan beri ata- babalarymnyń súıegi jatqan jer. Baǵzy zamandarda ata-babamyz myna biz sıaqty urpaqtaryna mıras etemiz dep, naızanyń ushymen, bilektiń kúshimen qorǵaǵan eken sol jerdi. Biraq tozǵan urpaǵynyń biri men sekildi sol mekennen bezip ketedi dep esh oılamaǵan shyǵar.

Kekesinmen kúlip qoıdy. Sosyn áldekimge kijindi judyryǵyn túıip.

— Iá, olar oılamaǵan bolýy kerek. Biraq amal qansha. Qashpaǵanda qaıtemin, basqa amalym da qalmady, ol jaqta baıyrǵy turǵyndardyń hali múshkil. Bálkim sen basqasyń ǵoı, sen úshin bári bir izge túsip, óz qalpymen kete berer. Biraq men úshin múmkin emes. Senesiz be, máselen siz meniń aıtqandarymnyń barlyǵyn túsinip tursyz ǵoı, al ol jaqta maǵan dál osy tilde sóıleýge tyıym salynǵan. Bar jazyǵym sol jerdiń baıyrǵy turǵyny bolǵandyǵym ǵana.  Osynyńdy shaǵym retinde eshkimge aıta almaısyń. Tipten aǵaıyndarym, qandastarym tyńdaýdan qalyp barady. Bir-eki ret qarsy shyqqanmyn, sol úshin talaı márte taıaq ta jedim.

Ol kóılegin sheship, arqasyn maǵan tosty. Dyraý qamshynyń boıdaǵy ýyty ketkenimen, qara jolaqtar tyrtyq bolyp qalyp qoıypty.

— Biraq ol elde bári de jaqsy. Negizinde úlken kisiler solaı aıtatyn. Men kóre qoıǵanym joq. Senesiz be, ol jaqtyń baıyrǵy turǵyndary  áli de aldaý men arbaýda otyr. Sanalaryna úreıdi sonshalyqty sińirip tastaǵan. Qansha qıynshylyq bolsa da, áıteýir tynyshtyqtan aıyrmasyn dep, aýzyn býǵan ógizdeı otyra beredi. Soǵan ishim ýdaı ashıdy.

Tizerlep otyra qalǵan beıtanys jolaýshy, eńirep jylap jiberdi.

— Sen de baqyt izdep barady ekensiń, men tek óz qabyldaýymdaǵy pikirlerdi ǵana aıttym. Bara berińiz sol elge... Tek baıyrǵy turǵyndarǵa aıaýshylyq kórsete bilińizshi. Sebebi bárin Jaratýshy kúsh kórip tur ǵoı. Men báribir óz tamyrlastarymdy qutqaryp alamyn, qoı ústine boztorǵaı jumyrtqalaǵan osy bir kezeńde qoldary aýyzdaryna jetpeı otyrǵan. Áldebireýler jetkizbeı otyrǵan.   Qurysyn búıtken ómiri, qarǵys atsyn.

— Ne deısiz, kimdi aıtyp tursyz.

— Qarǵys atsyn!

Ol osy sózdi artyna burylyp, taǵy da úsh-tórt ret qaıtalady.

— Kimdi qarǵap tursyz. Túsinbedim...

— Já, eshteńe emes.

Beıtanys jolaýshy ornynan turdy.

— Meniń aıtqandarymdy eshkimge jetkizbeımin dep ýáde beresiz be?

— Men áli eshteńe túsinip turǵan joqpyn. Ýádesi nesi, álde bireýden qorqyp tursyz.

Biraq kimnen qorqýy múmkin degen oı keldi sanama.

— ...

Ol ún-túnsiz júrip ketti. Men ne keıin qaıtarymdy, ne alǵa jyljyrymdy bilmeı, turǵan ornymda qaqqan qazyqtaı qalshıyp qaldym. Biraq bárimiz ańsap júrgen eldegi baıyrǵy turǵyndardy kórgim kelgeni ras. Belgisiz meken jaıynda nebir maqtaýlardyń nemese beıtanys jolaýshy aıtqan áńgimelerdiń áseri bolar.

...Men bir orynda áli tur ekenmin...


You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama