- 04 naý. 2024 23:45
- 274
Qazaqtyń ulttyq taǵamdary
Sabaqtyń maqsaty:
Ulttyq taǵamdar týraly tereńirek maǵlumattar berý, «oı-qozǵaý» tásilderi arqyly oqýshylardyń tanymdylyqtaryn, óz betimen árekettený daǵdysyn damytý, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý sabaqtyń negizgi maqsattaryn quraıdy.
Kórnekiligi: syzbalar, taǵamdar, sýretter
Sabaqtyń barysy.
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
1) amandasý;
2) kezekshiniń esebi;
3) sabaqtyń maqsatymen tanystyrý.
İİ. Qazaqtyń dastarqany.
Qazaq halqy úshin dastarqannan, dámnen úlken nárse joq. Sondyqtan tamaq ishýge shaqyrǵanda tamaqty kóp kúttirýge bolmaıdy.
Qazaqtyń ulttyq dastarqanynda bolatyn negizgi tamaqtardyń túrleri:
1) et taǵamdary;
2) sút taǵamdary;
3) nan taǵamdary.
Eń negizgi ulttyq tamaq – qazaqsha et.
Et taǵamdary: etten jasalǵan – daıarlanǵan taǵamdar:
1) qýyrdaq;
2) qazy;
3) shujyq;
4) jaıa.
Nan taǵamdary:
Baýyrsaq;
jalpaq nan;
taba nan;
samsa;
bálish.
Sút taǵamdary:
qymyz;
shubat;
aıran;
qurt;
irimshik;
sarymaı;
qaımaq;
súzbe.
İİİ. Jańa sózder:
Qonaq – gost
Besbarmaq – máso po-kazahskı
Qýyrdaq – objarennoe máso
Bata – blagoslovenıe
Qymyz – kobyle moloko
Shubat – verblúje moloko
Ázirleý - prıgotovıt
Tamaq – pısha, eda
Qurmetteý – ývajat.
(Sózderdi muǵalim oqyp, aýdarady, balalar qaıtalaıdy).
İV. Jańa sózdermen sóılem qurý.
Mysaly: Qonaq keldi.
Anam besbarmaq pisirdi.
Ákem qymyz, shubat ákeldi.
Qonaq bata berdi.
V.Deńgeılik tapsyrmalarmen jumys
a) mátindi mazmundaý;
b) óleńder oqý.
Qymyz
Qymyz – bıe súti ǵoı.
Unasa, taǵy ishe ǵoı.
Qymyzdan kóp paıda bar.
Naǵyz qymyz taýda bar.
Qymyz – sýsyn tamasha,
Boıymyzǵa tarasa.
Sút
Ystyq-ystyq sút ishseń,
Dámi ketpes tańdaıdan.
Boı jadyrap kenetten,
Býy shyǵar mańdaıdan.
(Ó. Turmanjanov).
Vİİ. Maqal jazý, jattaý.
Vİİİ.Venn dıagramsyn toltyrý.
Qazaq halqynyń taǵamy................Ortaq taǵam..................Orys halqynyń taǵamy
Qýyrdaq..........................................nan...........................kotlet
Qymyz.............................................et..............................borsh
Shubat..............................................qýyrady...................kvas
İrimshik............................................pisiredi......................kısel
Qurt.................................................qaınatady................kısel
Kóje................................................botqa
İH. Úı tapsyrmasy:
«Qazaqtyń dastarqany » - mátindi oqý, mazmundaý.
H. Baǵalaý.
Ulttyq taǵamdar týraly tereńirek maǵlumattar berý, «oı-qozǵaý» tásilderi arqyly oqýshylardyń tanymdylyqtaryn, óz betimen árekettený daǵdysyn damytý, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý sabaqtyń negizgi maqsattaryn quraıdy.
Kórnekiligi: syzbalar, taǵamdar, sýretter
Sabaqtyń barysy.
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
1) amandasý;
2) kezekshiniń esebi;
3) sabaqtyń maqsatymen tanystyrý.
İİ. Qazaqtyń dastarqany.
Qazaq halqy úshin dastarqannan, dámnen úlken nárse joq. Sondyqtan tamaq ishýge shaqyrǵanda tamaqty kóp kúttirýge bolmaıdy.
Qazaqtyń ulttyq dastarqanynda bolatyn negizgi tamaqtardyń túrleri:
1) et taǵamdary;
2) sút taǵamdary;
3) nan taǵamdary.
Eń negizgi ulttyq tamaq – qazaqsha et.
Et taǵamdary: etten jasalǵan – daıarlanǵan taǵamdar:
1) qýyrdaq;
2) qazy;
3) shujyq;
4) jaıa.
Nan taǵamdary:
Baýyrsaq;
jalpaq nan;
taba nan;
samsa;
bálish.
Sút taǵamdary:
qymyz;
shubat;
aıran;
qurt;
irimshik;
sarymaı;
qaımaq;
súzbe.
İİİ. Jańa sózder:
Qonaq – gost
Besbarmaq – máso po-kazahskı
Qýyrdaq – objarennoe máso
Bata – blagoslovenıe
Qymyz – kobyle moloko
Shubat – verblúje moloko
Ázirleý - prıgotovıt
Tamaq – pısha, eda
Qurmetteý – ývajat.
(Sózderdi muǵalim oqyp, aýdarady, balalar qaıtalaıdy).
İV. Jańa sózdermen sóılem qurý.
Mysaly: Qonaq keldi.
Anam besbarmaq pisirdi.
Ákem qymyz, shubat ákeldi.
Qonaq bata berdi.
V.Deńgeılik tapsyrmalarmen jumys
a) mátindi mazmundaý;
b) óleńder oqý.
Qymyz
Qymyz – bıe súti ǵoı.
Unasa, taǵy ishe ǵoı.
Qymyzdan kóp paıda bar.
Naǵyz qymyz taýda bar.
Qymyz – sýsyn tamasha,
Boıymyzǵa tarasa.
Sút
Ystyq-ystyq sút ishseń,
Dámi ketpes tańdaıdan.
Boı jadyrap kenetten,
Býy shyǵar mańdaıdan.
(Ó. Turmanjanov).
Vİİ. Maqal jazý, jattaý.
Vİİİ.Venn dıagramsyn toltyrý.
Qazaq halqynyń taǵamy................Ortaq taǵam..................Orys halqynyń taǵamy
Qýyrdaq..........................................nan...........................kotlet
Qymyz.............................................et..............................borsh
Shubat..............................................qýyrady...................kvas
İrimshik............................................pisiredi......................kısel
Qurt.................................................qaınatady................kısel
Kóje................................................botqa
İH. Úı tapsyrmasy:
«Qazaqtyń dastarqany » - mátindi oqý, mazmundaý.
H. Baǵalaý.