InfoHub Logo

Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti
Fılosofıa jáne saıasattaný fakúlteti
Dintaný jáne mádenıettaný kafedrasy
Dintaný mamandyǵy 4-kýrs Baıturǵan İ.A.
Jetekshi: QazUÝ aǵa oqytýshysy Týngatova U.A.

Qyrǵyzstandaǵy dintaný páni eldiń mádenı jáne bilim berý saıasatynyń mańyzdy aspektisi bolyp tabylady. Sońǵy jyldary Qyrǵyzstanda ár túrli dinı qaýymdastyqtar arasyndaǵy toleranttylyqtylyqty damytýǵa asa qatty nazar aýdarýda. Sondaı-aq din bostandyǵyn qorǵaý saıasaty iske asyrylýda. Dintanýlyq bilim qoǵamdaǵy qundylyqtardy, etıka men moraldy qalyptastyrýda da mańyzdy ról atqaratynyn atap ótken jón. Qyrǵyzstandaǵy kóptegen mektepter men oqý oryndary oqýshylardyń jalpy mádenı saýattylyǵyn arttyrý maqsatynda jalpy bilim berý baǵdarlamasynyń bóligi retinde dinı aspektilerdi zertteýge de nazar aýdarady.Degenmen, qazirgi damyp kele jatqan qoǵam kontekstinde barlyq azamattardyń dinı senimderine qaramastan, dinı jáne zaıyrly bilim arajigin ajyratyp alý kerek. Qyrǵyzstandaǵy dinı bilim týraly zertteýler men pikirtalastar dinı bostandyq, ártúrli dinderdi ózara qurmetteý jáne eldegi mádenı jáne dinı ártúrlilikti kórsetetin sapaly bilim berý baǵdarlamalaryn ázirleý sıaqty mańyzdy aspektilerge nazar aýdarýy múmkin. Qazirgi tańda Qyrǵyzstandaǵy dinı bilim memlekettiń erekshe baqylaýynda. Elde dintaný pánin ǵylym retinde zertteýge baǵyttalǵan memlekettik bilim berý júıesi bar. Bul júıe dinı nanymdardy ashyq ýaǵyzdaýdy jáne taratýdy memlekettik deńgeıde baqylaýǵa jáne retteýge kómek beredi. Sonymen qatar Qyrǵyzstan kópulttymemleket jáne sol sebebti dinniń bilim berýdegi rólin ulttyq qundylyqtarmen teńestirýge tyrysady. Memleket dintaný pánin mádenı jáne rýhanı bilim berýdiń bir bóligi retinde zertteýdi usynady. Osylaısha, Qyrǵyzstandaǵy dintanýlyqbilim jalpyulttyq jáne memlekettik múddelerdi eskere otyryp, azamattardyń rýhanı damýyna kómek kórsete alady.

Qyrǵyzstandaǵy dintanýlyq bilim eldińmádenıetinniń mańyzdy bóligi bolyp tabylady. Bul taqyryptarda kóptegen aspektiler bar, mysaly dintaný tarıhy, onyń qazirgi qoǵamdaǵyróli, dúnıetanym men mádenı dástúrdiń dindegiorny. Tarıhı turǵydan Qyrǵyzstan ıslam, býddızm, hrıstıandyq jáne shamanızm sıaqtyártúrli dinı dástúrler toǵysqan jer boldy. Dintanýlyq bilim osy dástúrlerdi tereńirek zertteýge kómek beredi. Qazirgi Qyrǵyzstandaǵydintanýlyq bilim toleranttylyqtylyqtynyǵaıtýǵa kómek bere alady. Osyǵan baılanystydinı dástúrlerdi, olardyń tarıhyn, dinı sana men tájirıbelerin zertteý mańyzdy bolyp esepteledi.

Qoryta kelgende Qyrǵyzstandaǵy dintanýlyqbilim berý taqyrybyn áleýmettanýshylar da, pedagogtar da zertteýge qyzyǵýshylyq týdyrady. Onyń mádenı murany saqtaýǵa jáne  dinaralyqdıalogty damytýǵa jáne tolerantty qoǵamdyqalyptastyrýǵa úlken kómek bere alatyndylyǵye umytpaýymyz kerek.

---