InfoHub Logo

Eki bólimdi komedıa

QATYNASÝSHYLAR:

Baljan
Baısal — onyń kúıeýi.
Esil — Baljannyń inisi.
Kelbet — Esildiń súıgen qyzy.
Áýes — Kelbettiń jesir jeńgesi.
Sýan — Áýestiń inisi.

Oqıǵa osy kúnderdiń birinde jeti-segiz saǵattyń ishinde ótedi.

BİRİNSHİ PERDE

Birinshi sýret

Perde ashylǵan kezde Áýes kele jatyr. Ol sahna shetine jetkende qarsy aldynan Baısal keledi.

Baısal. Armysyń, Áýesim! Janym... Kú... kú... (Syrttan bireýdi kórip, kenet ózgeredi Jaqyndaı bere kúbirlep.) Meniń kempirim sekildi bireý kele jatyr, saǵatyńa qaraǵan bolyp tura qal. (Áýes saǵatyna qarap tura qalady. Baısal onyń qolyna qaǵaz qystyrady.) Keshki jetiden qalmaı jetermin. (Áýes júrip ketedi. Baısal orta jolǵa jetken kezde qarsy aldynan Baljan keledi.)

Baljan. Shalym - aý, ómirinde esigin ashyp kórmegen teatrda seniń neń bar?

Baısal (ne derin bilmeı qalyp). A... hym, hym. Tfý! Tamaǵymnyń jutyndyrmaı qalǵanyn qarashy.

Baljan. Sen kárilikke jastaı shaldyqqan jansyń ǵoı, áli talaı qaqalarsyń da shashalarsyń.

Baısal. Seniń izdegen kilemińdi tabamyn dep tabanymnan taýsyldym, suraı-suraı bettiń aryn da túgestim.

Baljan. Nemene, bul teatr kilem satatyn bolǵan ba?

Baısal. Ózi satpaǵanymen anaý tomardaı dırektordyń toraıdaı toqaly basqaratyn skladta bar eken. Toqalyńa aıtyp sonyń ekeýin alyp ber degeli baryp edim, ol eki yrǵalyp, bes yńyrandy da túk aıtpastan kete bardy.

Baljan. Kilem úshin qınalma, tek búgingi alatyn syılyq aqshany shyp - shyrǵasyn shyǵarmaı ákel de qolyma tıgiz, kilemdi ózim tabamyn. (Júrip ketedi.)

Baısal. Maqul, Balym, maqul. (Ekeýi eki jaqqa ketedi. Baısal kete bere.) Mahabbattyń táńirisi qatynnyń tergeýinen bir qaqty ámanda osylaı qaǵa bergeı. (Ketedi.)

(Shymyldyq ashylǵanda kórerimiz Baısaldyń dúnıe - jıhazyna baı saltanatty úıi. Terezesinen mol túsken kún sáýlesi jıhazdaryn jaınatyp tur. Sol jıhazdardy jarqyrata túskisi kelgendeı jaǵalaı súrtip, árqaısysyna bir súısine qarap Baljan júr. Ol úıdiń shańyn súrte júrip ándetedi.)

Áýeli qıametke ony aıdasa,

Artynan oǵan taqaý meni aıdasa.

Muratym sonda hasyl bolar edi,

Qyryq shaıtan tý kóterip aıqaılasa.

Osyndaı shatpaq sońǵy kezde Baısalymnyń aýzynan túsýdi qoıdy. Ol nelikten? (Kenet osyndaı oıǵa túsip júrgen kezde telefon syldyraıdy, Baljan tyńdap.) Esiljan - aý... menimen tóbelesýge keletin kim deısiń? Kelbet bolsa tóbelesse de kelsin. Al basqa qyzdar basyma altyn úıse de, aýlaq júrsin, uqtyń ba? Uqsań sol. (Trýbkany ornyna qoıady, esik qońyraýy estiledi, Balkan esik jaqqa ketedi de azdan soń bir býda gazet alyp qaıta keledi. Gazetterdiń arasynan shyqqan bir konvertke tańdana qarap týr.) Maǵan! Mine ǵajap! Men Baısaldy baı etkeli otyz jyl. Sol otyz jyldyń ishinde meniń atyma kelgen birinshi hat osy bolar. Ózi alystan emes, úı arasy, osy qaladan... Aqyly az, aqshasy kóp bireý maǵan da ǵashyq bolǵaı. (Aýzyn basyp.) Uıat - aı, myna bir sum sóz aýzyma qaıdan túse ketti. (Hatty ishinen oqı bastaıdy da, salǵannan óńi buzylady. Sharasynan shyǵa jarqyraǵan kózi hatta, oıýyn sondaı alasuryp úıdiń ishin keze júgire oqıdy. Jaǵy qarysyp qalǵandaı sóıleı almaı oń qolyn erbeńdete beredi. Bir kezde baryp ún shyǵady.) Baısal! Baısal! Qaıdasyń oıbaı?! Jet tezinen, jet oıbaı! (Telefondy alar - almastan sony aıtady da, telefonda kerekti nomerin aınaldyryp ala sala áldekimmen sóılese bastaıdy.) Qaraǵym, ana bastyǵyńdy maǵan bere turshy. Ol ne sóz? Men seniń bastyǵyń ózimniń baıym Baısaldy surap turmyn. Onda keshirińiz. (Trýbkany qoıa salady) Bul qalanyń telefony da keıbir erkekteri sekildi qańǵybas. (Kerekti nomerin aınaldyryp alyp sóılese bastaıdy.) Bul qaıdan?.. Qalqashym, Baısal bar ma?.. Jalǵap jibershi... Áı, tezinen úıge kelip ketshi.. Jumysyń qursyn, tasta da tez jet... Ne bolǵanyn surama, sorladyń.. Telefonda aıtýǵa bolmaıdy, tezirek jet, sor mańdaı... Joq, qazir kel!.. O, jabysyp qal endeshe! (Trýbkany tastaı salady.) Jarty saǵat deıdi ǵoı. Jarty saǵatqa deıin men jarylyp ketpeımin be? (Oılanyp). Kimge bardym? Kimmen syrlastym? (Úıdiń ishin oılana kezip júr.) Eki kórshimniń biri: kúle kirip, kúnirene shyǵatyn surqıa. Endi biri aqshany bolmasa adamdy qadirlemeıtin bir jeksuryn. Kimge senip, kimge aıtarsyń mundaı qasiretińdi (Oılanyp.) Taptym... taptym. (Júgire basyp ketedi, azdan soń Esil men Kelbet keledi. Esil Kelbettiń shashyn alaqanyna salyp aımalaı sóılep keledi.)

Esil. Kólde júzdim, kúndi súıdim, estigenim tolqyndar áni. Baqshaǵa bardym, gúlge orandym, estigenim bul - buldar áni. Uıama keldim, jarymdy qushyp, janymdy súıdim. (Kelbettiń shashynan súıedi.) Sonyń bári - sensiń, janym. (Taǵy da súıedi(

Kelbet. «Áıelderdiń kóz jasynan býaz bolsa qara jer, ár tamshysynan bir aıdahar týar edi...»

Esil (qaǵyp áketip). Dep Otello aıtqandaı... Sonan soń...

Kelbet. Erkekterdiń bári adal súıse áıelderdiń birde-biri baqytsyz bolmas edi. (Radıony sóıletip jiberedi. Radıodan «Qaıyqta» áni estiledi.)

Ashylǵandaı aıdyn kólde

Úlken ómir esigi,

Sý betinde qaıyq beıne

Mahabbattyń besigi,

Kóbi, qaıyq, osy kólde

Jyr toltyrshy janyma,

Mahabbattyń besiginde

Terbeleıik taǵy da.

(Ekeýi ánmen birge terbetilip bıleıdi. Kelbet aýyr oıda, Esil ony bı ústinde sezse de úndemeıdi. Ánmen birge bı de toqtaıdy. Esil radıony toqtatyp Kelbettiń betine úńiledi.)

Esil. Men seniń mahabbatyńa terbelsem, sen meniń qasiretimmen teńselýdemisiń qalaı ózi?

Kelbet. Iá, teńselýdemin, men seni kórgen saıyn Áýesti oılap teńseletin bolyp baramyn. Sen lapyldaı bermeı, sony da bir oılasań...

Esil. Sen aldymen ózińdi oıla, ózińniń ol úıden tezirek ketýińdi oıla. Oılap qana qoıma, qashan qaı kúni ketetinińdi, bul úıge qashan keletinińdi baıla. Meniń senen búgingi estimegim sol ǵana.

Kelbet. Neni deısiń?

Esil. Toıymyzdyń kúnin deımin.

Kelbet. Joq, janym, ol kúndi menen ázir kútpe.

Esil. Ázir kútpe? Nege?

Kelbet. Men áke-sheshemdi Áýestiń qolyna tastap kete almaımyn.

Esil. Tastap ket degen kim bar?

Kelbet. Turmysqa Áýesten buryn shyqsam, áke-sheshemdi tastaǵanym emes pe?

Esil. Sonda qalaı? Qashan ol turmysqa shyqqansha sen úıińde otyra bermeksiń be?

Kelbet. Basqa amal joq.

Esil. Menen basqa súıeriń joq bolsa amalyń nege joq?

Kelbet. Adam jastaıynan asyraǵan kúshikti de jurtqa tastap ketpeıdi ǵoı.

Esil. E, seniń qımaı júrgeniń áke-shesheń emes, sol buzyq jeńgeń be edi?

Kelbet. Men onyń sol buzyq qylyǵyna da adamsha qaraǵym keledi.

Esil. Qushaǵyń tym keń - aý.

Kelbet. Ol buryn mundaı emes-ti. Aǵataıymnyń adal jary, ózimniń súıikti jeńgem bolatyn. Sol qasıetterin kórip qalǵandyqtan ba, men onyń kelesheginen úmit etemin de qushaǵymdy áli de asha beremin.

Esil. Ol bir kezde aǵaıyńnyń adal jary bolǵanmen qazir arýaǵyn qorlaýshy. Ol bir kezde seniń súıikti jeńgeń bolǵanymen qazir onyń súıiktiligi kez kelgen jerde súıretilgen ólekse sekildi birdeńe ǵoı. Ondaılardy aıaý, ózińe túsetin qaıaý emes pe?

Kelbet. Oǵan kináli taǵdyr, taǵdyr úshin adamdy aıyptaǵym kelmeıdi. (Esik qońyraýy estiledi. Esil esik ketedi, syrttan Sýannyń daýysy estiledi.)

Sýan. Qoryqpa, men adammyn.

Esil. Aý, adamzat, sizge kim kerek edi?

Sýan (syltı basyp, sóıleı kiredi). Maǵan keregi sendersiń - aý deımin.

Kelbet (tanı ketip, tańdana týra qalady). Sýan!

Sýan. Sýanyń kim, bıkesh?

Kelbet (ańyryp). Esiń durys pa?

Sýan. Beıtanys úıge basa-kóktep kelýim qısyq bolsa da esim túzý.

Kelbet. Esiń túzý bolsa, meni nege tanymaısyń? Myqtap qarashy, men kimmin?

Sýan. Qazir kim ekenińdi bilmesem de, ózimniń bir qudasham Kelbet ekenińdi bilemin.

Kelbet. Meni tanysań, ózińdi nege tanymaısyń, tanıtyn bolsań, meniń Sýan degenime nege tańdanasyń?

Sýan (shoqynyp.) Táýbá, táýbá! Meni de tanıtyn jan bar eken-aý. Endi ólmespin.

Kelbet. Esil, tanysyńdar. Bul jigit Áýestiń jalǵyz baýyry, Sýan deıtin qurdasyń.

Esil. O, Sýan deıtin batyr sen be ediń? Onda qolyńdy ákel. (Qol usynyp.) Meniń atym Esil.

Sýan (qoldy kóńilsizdeý alysyp). Ózińe kesel bolyp jabysar dosym, keketpeı sóıle.

Esil. Keshir, baýyrym, men kekesindi bilmeımin.

Sýan. Kekesindi bilmeseń meniń qamal buzǵan batyr ekenimdi qaıdan bile qaldyń?

Esil. Men óz zamandastarymnyń barlyǵyn batyr kóretin jan edim, aǵat kórseń keshire sal.

Kelbet. Iá, onyń ádeti sondaı, myrza. Óziń symbatty sulý ediń, qıqaıyp, sıqaıyp, nemene bolyp ketkensiń?

Sýan. Basqasyna kináli ózim, aıaǵymdy aqsatqan sender.

Kelbet. Biz ne jazdyq?

Sýan. Men bul aıaqty jańa ǵana, senderdi kóre sala tramvaıdan sekirip túsemin dep aqsattym.

Kelbet. Sonsha asyǵyp bizdi qaıtetin ediń? Álde úıdiń adresin umytyp qaldyń ba?

Sýan. Myna bir baqytty jigittiń júzin kórýge asyqtym. (Esilge.) Kelbetteı qyzǵa kez bolǵan sen baqytty ekensiń, jigitim.

Esil. Raqmet.

Sýan. Tilektespin, baqytty bola berińder. Men úshin de baqytty bolyńdar.

Esil. Jetim qozydaı zarlaı bermeı, jónińdi jóndep aıtshy, qaıdan ne izdep kelgen qurdassyń?

Sýan. Ózim emes, shegim bolar zarlaýshy. (Kelbet Esilge qaraıdy.)

Esil. Ne baryn qazir bileıin (Kýhná jaqqa betteıdi).

Sýan. Baýyrym, bar bolsa densaýlyqty suratqyshty da eskergeısiń.

Esil. Bary túgel eskeriler. (Ketedi.)

Kelbet. Sen araq ishpeýshi ediń ǵoı.

Sýan. Sońǵy kezde ýdan basqanyn barlyǵyn ishetin bolyp ketkenmin.

Kelbet. Onyń ne, sen aqyldy emes pe ediń?

Sýan. Oqýym apatqa ushyraǵannan beri aqylym qaýsaǵan-dy.

Kelbet. Oqýdyń apatqa ushyraǵany qalaı?

Sýan. Eki jylǵy jaza on jolǵy oqýdyń qaq jartysyn jalmasa, ol apatqa ushyraý emes pe?

Kelbet. Eki jylǵy jazań ne, túrmege tústiń be?

Sýan. Men túrmeniń ne ekenin de bilmeımin.

Kelbet. Endi ne jaza dep otyrǵanyn?

Sýan. Men sıaqtylar úshin oqýdan qalyp jastaı jumys isteý jaza eken.

Kelbet. Jaza kórseń de jumys istegeniń jaqsy bolǵan.

Sýan. Sol jaqsylyq meniń az ǵana oqýymnyń qaq jartysyn jalmaǵan.

Kelbet. Túsinbedim.

Sýan. Instıtýtqa túsý úshin eki jyl boıy talpynyp edim, bári de zaıa ketti.

Kelbet. Nege?

Sýan. Sol on jyl oqyǵan oqý da, eki jyl istegen jumys tájirıbesi de birde-bir emtıhannan ótkize almady. Qabatynan eki jyl qulaǵan soń Qaraǵandyny tastap munda kelip edim, ázirge kórgenim Áýestiń kóz jasy ǵana.

Kelbet. Endi ne istemeksiń?

Sýan (kúrsine sóılep). Bilmeımin, bilmeımin. Barar jer, basar taýym qalmaǵan sekildi.

Kelbet. Naǵashyń qaıda?

Sýan. Ol qartaıǵanda áıelin jańartyp bir jastaý qatyn alyp edi. Sol saıqal meni araqqa baýlyp, saıtandardyń jolyna salyp jibergen. Naǵashym ol ekeýmizdiń saıtandas ekenimizdi sezip qoıdy da meni qýyp jiberdi.

Kelbet. Saıtandas degen ne?

Sýan. Ony sen bilmeı-aq qoı, tek men ne isteımin, sony aıtshy.

Kelbet. Ne isteıtinińdi men qaıdan bileıin. On jyldyqty ózińmen birge bitirgen men mine KazGÝ - dy bıyl bitiremin. Janaǵy Esil sen sekildi jetim edi, ol da bıyl bitiredi. Sen mynaý, kún jaýmaı sý bolyp, ómir jurtynda qalyp qoıǵan. Somy oıla da arlan, namystan. Basqa ne aıtaıyn.

Sýan. Sony aıtqan aýzyńnan bir súıýge rýqsat et te, júregimdi sýyryp alshy.

Kelbet. Araq sasyǵan júrekti qyzdar qabyldamaıdy ǵoı. (Esil keledi.)

Esil. Qurmetti quda, ánshi shegińiz bolar-bolmas tolatyn birdeńeler tabyldy, baryna razy bolsańyz, júre qalyńyz.

Sýan. Sol qurmetińdi qýyrdaq etip qýyr da kekesinińe qosyp óziń je! (Ashýly ketedi.)

Kelbet. Sýan, toqtashy! Sýan! (Sýan toqtamastan ketedi, Kelbet umtyla bere toqtap, Esilge sýyq túspen qaraıdy.)

Esil. Kózińmen atqylamaı-aq qoı, ojarlyq etkenimdi sezip, ózim de ókinip turmyn.

Kelbet. Ókinýden sen - aq sharshamaıdy ekensiń.

Esil. Seniń basyna jańbyr bir jaýsa, terek eki jaýǵaly keledi. Men sony kórip álden sharshaýdamyn.

Kelbet. Terektiń jaýar, jaýmasyn bilmeımin, aldymda eki keseldiń turǵany anyq.

Esil. Eki kesel! Ol ne?

Kelbet. Ne ekenin sen bilmeı-aq qoı.

Esil. Nege?

Kelbet. Ol ekeýimen ózim jalǵyz saıysamyn, onyń sebebin sen surama.

Esil. Nege suramaımyn?

Kelbet. Báribir men aıta almaımyn.

Esil. Nege aıta almaısyń?

Kelbet. Nege aıta almaıtynymdy da aıta almaımyn. (Ekeýi kúlisedi).

Esil. Ekeýmiz de áli balamyz - aý osy.

Kelbet. Bala emes, shalamyz.

Esil. Shala bolsa, bolarmyn, tipti bala bolýym da ǵajap emes. Al, sen naǵyz bálesiń.

Kelbet. Ony qaıdan bile qaldyń?

Esil. Eki birdeı saıtanmen saıysý balanyń qolynan kelmeıdi.

Kelbet (shashynan sıpap). Bópeshim meniń.

Esil. Meniń erligim Áýestiń sondaı sulý bola tura baısyz júrgeni sekildi.

Kelbet. Sol sulýlyq qoı onyń mıyn ýlap, baǵyn baılap júrgen.

Esil. Ony jumysqa ornalastyrsaq qaıtedi?

Kelbet. Keńse jumysy qolynan kelmeıdi, qara jumysty mensinbeıdi. Sonda qandaı jumys?..

Esil. Buryn ne istegen edi?

Kelbet. Az ýaqyt mashınıstka bolǵan eken, qazir qaraıyp qalypty.

Esil. Mashınka taýyp bersek, qaraıǵany eshteńe emes, óziniń eshkimi joq pa?

Kelbet. Shaıtan sekildi kózge túspeıtin bireýi bar sıaqty.

Esil. Kózge túspese, áıeli bar qý boldy ǵoı. Degenmen sonyń kim ekenin qalaı bilemiz?

Kelbet. Ony qaıtesiń?

Esil. Men sonyń ózimen sóılesemin de oǵan Áýesti alar bolsań, baǵyn baılamaı, keleshegin laılamaı, tezirek al deımin.

Kelbet. Mysaly ol kórinbeıtin saıtan ózińniń jezdeń Baısal aǵaı bolsa qaıter ediń, osy sózdi oǵan da aıtar ma ediń?

Esil. Kózime qarashy!

Kelbet. Sen ony shyn kórip qalma, men mysal úshin ǵana aıtyp otyrmyn.

Esil. Ózim sezip júrmin, sen jaltarma, jasyrma.

Kelbet. Neni?

Esil. Jańaǵy Sýannyń sózimen aıtqanda seniń jeńgeń men meniń jezdem saıtandas sekildi.

Kelbet (kúlimsirep). Sen ne aıtyp kettiń?

Esil. Áýre bolma, sen artıs bola almaısyń.

Kelbet. Eger de, olardyń saıtandas ekenin sezseń, dostarymyz ǵana jınalatyn toıǵa qalaı shaqyramyz?

Esil. Shaqyramyz da ekeýin qatar otyrǵyzamyz.

Kelbet. Sonda olardyń beti qalaı shydaıdy?

Esil. Olardyń beti shydar - aý, ekeýiniń birine-biri ury ıtshe, urlana qarasqanyn kórgende bizdiń betimiz shydar ma eken?

Kelbet. Sol azapty kórmeý úshin ne isteý kerek?

Esil. Aldymen ol ekeýiniń sondaı ekenine meniń kózimdi jetkiz.

Kelbet. Jetkizer edim, aqylyńdy ashýyna jeńgizip alsań, ózimiz masqara bolamyz ǵoı.

Esil. Men ashýymdy seniń bıligińe bereıin.

Kelbet. Onda, qolyńdy ákel (Qol alysady.) Ol ekeýiniń nendeı qylyǵyn kórseń de birin jezde, ekinshisin qaıyn jeńge kóretin jolyńnan jazbaısyń.

Esil. Men jolymnan jazbaspyn - aý, sen qaıter ekensiń? Seniń biletinińdi olar bile me?

Kelbet. Joq, bilmeıdi, tipti bilgisi de keletin emes, basqa bireýdiń atynan betterin shıeleıtin bir jasyryn hatty ekeýine de jazǵan edim, sirá atqan oǵym darymaǵan sekildi, jeńgemizdiń beti búlk etpeıdi.

Esil. Onda sol kózge túspeıtin saıtandy tezinen qolǵa túsireıik.

Kelbet. Qalaı?

Esil. Qalaı ekenin sen aıt.

Kelbet (sál oılanyp). Erteń Áýestiń týǵan kúni, birdeńe syılyqtar alyp jetip barsaq uıattaý bolar ma eken?

Esil. Naǵyz aqyldylyq sol. Biraq alar syılyǵymyz mashınkadan basqa bolmasyn.

Kelbet. Mashınka?..

Esil. Iá, ol jeńgeıdiń jigitterden keıingi qyzyǵary óziniń sol tuńǵysh eneri sekildi. Sonyń birin alyp berip, úsh aı úıretsek jumys tabylady, jumys tabylsa, túzelýdiń joly da tabylady.

Kelbet. Mashınka tabylsa, oǵan jumys tabylar - aý, ony biz qaıdan tabamyz?

Esil. Men ony tabýdyń jolyn izdeıin, sen jeńgemizdiń jaıyn bil.

Kelbet. Ol shaqyrar kezde bir jeti buryn jar salýshy edi, bıyl ún joq. Soǵan qaraǵanda ol týǵan kúnin bul sapar sol urysymen ótkizgeli otyr.

Esil. Onda búgin de, erteń de baraıyq...

Kelbet. Ol habar menen bolsyn, men qazir úıge soǵyp bile alsam sol ury myrzanyń búgin keler-kelmesin bileıin.

Esil. Ony qalaı bilesiń?

Kelbet. Úıge ishimdikter kele qalsa, bireýdiń keletin bolǵany (Ketýge betteıdi).

Esil. Sen sony bil, men magazınderdi aralap mashınkanyń baǵasyn bileıin.

Kelbet. Aldymen qaltańnyń halin bilip al.

Esil. Qaltamnyń hali jezdem kelmeı bilinbeıdi. Ol búgin syılyqqa tıer aqshasyn ákelmekshi.

Kelbet. Eger de jezdeń qaryz bermese, ne isteımiz?

Esil. Onda komıssıonkaǵa baramyn da Saǵatymdy satamyn.

Kelbet. Ol jetpese?

Esil. Jetedi, jetkizemin. Kredıtpen alsaq molynan jetedi.

Kelbet. Aqshasyz magazın aralaý aqylsyzdyq bolar, onan da meni aıaldamaǵa deıin shyǵaryp sal.

Esil. Úıine deıin, onan jataqhanańa deıin shyǵaraıyn. (Olar ketedi, sahna az ýaqyt bos. Syrtqa kelip toqtaǵan mashınanyń dybysy, Baısaldyń kúlkisi estiledi. Azdan soń Baısal men Baljan keledi).

Baısal. Ha-ha-ha! Onda uıqyń áli qanbapty, kempirim. Baısaldy sorlatatyn adam ótken jyly on tórtinshi oktábr kúni sol dúnıege ketken-di.

Baljan. Sen emes, menmin sorlaǵan, men!

Baısal. Jan degendegi jalǵyz shalyń men mine, tirimin. Janyńa teń jalǵyz iniń anaý, qalamyzdaǵy eń sulý qyzdyń qushaǵynda ketip bara jatqan. Endi nege sorlaısyń?

Baljan. Sol jalǵyzym, janymnyń samalyndaı kórinetin Kelbettiń emes, árkimniń bir áýesi bolyp ketken qolyna túsipti?

Baısal. Áýes! Ol kim?

Baljan. Kelbettiń jesir jeńgesi she?

Baısal. E, e, e, ana bir qyzyl bet kelinshek edi-aý?

Baljan. Qyzyl bet emes, qara bet.

Baısal. Iá! Iá!.. Ol ne istepti?

Baljan. Ol, atasy men enesin eline, qaıyn sińlisi Kelbetti jataqhanaǵa qýyp jiberip, Esiljandy ózi ıemdenip alypty.

Baısal (shanshý qadalǵandaı júregin basyp). Sen tús kórip otyrǵan joqsyń ba, jarqynym? Myna aıtyp otyrǵanyn esi saýdyń sózi emes qoı!

Baljan. Saǵan ne boldy.

Baısal. Áı, osy júrek pe, osy júrek almaı qoımas - aý, meni. Aıta ber, aıta ber!

Baljan. Óńiń buzylyp barady, dáriger shaqyrsam qaıtedi?

Baısal. Úh! Iá, mundaı ósekterdi kimnen estidiń?

Baljan. Kórshisi bolý kerek, myna bir adam bárin de móldiretipti .(Manaǵy hatty beredi. Baısal hatty ishinen oqyp otyr.)

Baljan (hattyń bir jerin qolymen nusqap). Mynany kórdiń be, (Oqıdy.) «Esildiń Áýespen áýlekilenip Baısal aǵa da biledi».

Baısal. Astaǵypyralla...

Baljan (oqı beredi). «Tipti ol osy aıdyń jetisi túngi saǵat on birdiń kezinde, terezeden shyqqan Esildi 77-82 nomerli taksıge mingizip áketkenin men óz kózimmen kórdim. Eger maǵan senbeseńiz. Baısal aǵanyń ózinen qattyraq surańyz. Ne bolmasa, sol taksıdyń shoferyn mılısıaǵa shaqyrtyńyz da Baısal aǵamen bettestirińiz...»

Baısal. Mynaý netken betsiz - eı?

Baljan. Sen ol kúni qaıda barǵan ediń?

Baısal. Eshqaıda?

Baljan. Oılanshy!

Baısal. Jetisi... jetisi deıdi, á? Ol kúni men moral týraly leksıadan basqa qaıda bardym?

Baljan. Onda mynaý ne sandyraq?

Baısal. Múmkin bul ósekshiniń kórgeni bizdiń Esil emes, basqa bolar.

Baljan. Ósekshi deýińe qandaı dáleliń bar?

Baısal. Esildi talǵamy joq, sondaı jarymes kórýge seniń qandaı dáleliń bar? (Bireýdiń esik ashqan dybysyn estip.) Mine, ózi de kele jatyr, túk sezbegen qyla qalaıyq, sen kúlkiń kelmese de yrjıa ber.

Baljan. Ol meniń qolymnan kelmeıdi, kerek bolsa ony yrjı. (Esil keledi).

Esil. O, jezde, túski asqa mezgilinen buryn kelinsiz, syılyqqa alǵan aqshańyz bolǵaı erterek qýyp kelgen.

Baısal. Keler - kelmesten aqsha dep suńqyldaı qalmaı, keshtik birdeńe kerek pe edi, baldyzym?

Esil. Kóp emes, qaryzǵa júz elý som bere tursańyz Qoryqpańyz,tórt aıda tólep bitiremin.

Baısal. Júz elý som, kádimgi jańa aqshamen júz som ba?

Esil. Árıne, eski aqshaǵa qolymdy bylǵap qaıtemin?

Baısal. Aldymen myna apaıyńa bir kilem alyp bereıin, sen stıpendıańdy maǵan bere tur.

Baljan. Aqshany sen qaıtesiń?

Esil. Kerek.

Baljan. Kerek ekenin bilemin, ne úshin ekenin surap otyrmyn.

Esil. Erteńgi kúni bir jaqynymyzdyń týǵan kúni bolǵan aparatyn syılyq kerek.

Baısal. Ne-me-ne? Bireýdiń týǵan kúni úshin júz elý som jumsaısyń ba? Júz elý som?

Esil. Iá, júz elý som?

Baısal (Baljanǵa). Mynanyń esi durys pa?

Baljan. Týǵan kúnin men bilmeıtin ol qandaı jaqynymyz?

Esil. Kim ekenin keıin bilersiz?

Baljan. Nege keıin? Nege qazir bilmeımin?

Esil. Kelbet eken dep, yntyqpaı-aq qoıyńyz, meniń bul syılyqty aparatyn adamym basqa.

Baısal. Ol kim sonda?

Esil. Ol Áýes deıtin jeńgeı.

Baljan. Áýes!?

Baısal (jarysa). Áýes! Ol seniń qandaı jeńgeń edi?

Esil. Qandaı dep oılasańyz, sondaı.

Baısal (abyroıyń qalady). Men seniń áke ornyna. áke, aǵa ornyna aǵa bolǵan jezdeńmin. Seniń dosyń kim, qasyń kim ekenin bilýim kerek, jóndep aıt. Ol saıqal qandaı jaqynyń?

Esil. Aldymen «saıqal» degen sózińizdi tezinen qaıtyp alyńyz.

Baljan. Nege?

Esil. Olaı deýge pravosy joq.

Baljan. Pravosy nege joq?

Esil. Ol saıqal emes endi túsinikti me?

Baısal. Onda jańaǵy sózimdi qaıtyp alsam, alaıyn, biraq sen menen aqsha da surama, ol áıelge syılyq aparýshy da bolma.

Esil. Nege? Meniń jaqynym, sizdiń de jaqynyńyz emes pe?

Baısal (sasqalaqtap). Árıne... Árıne... Saǵan qaıyn jeńge bolsa maǵan qudasha ma, qudaǵı ma birdeńe... Biraq... (ózine) qalaı jaltarsam eken? Baljan, sen óz bólmeńe bara turshy.

Baljan. O, sorly basym, taǵy qandaı qyrsyqqa dýshar boldym. (Kórshi bólmege ketedi).

Baısal. Esiljan. Sen maǵan ul ornyna - ul, ini ornyna - ini...

Esil. Toqtańyzshy, tátemniń «qyrsyǵy» ne?

Baısal. Ózi, aqshasy kóp úıge bala bolǵysy kelip júrgen bizden aqsha suraısyń, qyrsyq emeı nemene?

Esil. Men onyń kózinen jas kórdim, sol bir tamshy jas tula boıymdy ýlap barady, tezirek aıtyńyzshy, oǵan ne boldy? (Baljan kıinip qaıta keledi).

Baljan. Meni jylatqan sensiń, baýyrym, sen! (Esikke betteıdi.)

Esil (ushyp baryp onyń aldyna tura qalady). Mundaı sózdi aıtatyn sen, estıtin men be edim? Aıtshy, ne jazdym?

Baljan. Jazyǵyń sol, Áýes sıaqty áýlekiniń aldaýyna tústin. (Jylamsyraǵan kúıi ketedi.)

Esil (Baljan ketken janǵa qarap). Júregin aqshaǵa tabyna bastapty sol ǵoı kózińnen aqqan jas, endi azasyń - aý, tátejan.

Baısal. Myna bir hatty oqyǵannan beri meniń de júregim qobaljyp, meniń de kózime jas orala beredi. (Manaǵy hatty usynady).

Esil (hatty ishinen oqyp shyǵyp). Bul ne masqara! Kim bul órtti salýshy?

Baısal. Kim bolsa da seniń eń qas-jaýyń. Esil. Endeshe men sol qas-jaýymnyń izine tústim. (Júgirip ketedi.)

Shymyldyq.

Ekinshi sýret

Áýestiń úıi.

Perde ashylǵanda sahnada jan joq. Azdan soń qolynda torlaýysh toly ishimdikteri men jemisteri bar Áýes keledi. Ol kele kórshi bólmege ketip, qaıta keledi de, ándete júrip stol ústin ázirleıdi.

Áýes (aýyq-aýyq saǵatyna qarap qoıyp, aına aldynda ándetip tur, biraq ne aıtyp júrgenin ózi de bilmeıdi, ándetip).

Shaldary bul zamannyń tek jatpaǵan, tek jatpaǵan, tek jatpaǵan... Jalǵasy qalaı edi? (Kenet oılanyp qarap.) Eı, men osy ne aıtyp turmyn - eı? Bul men sıaqtylardy mazaqtaǵan óleń emes pe? İrik aýyzdan shyqqan ondaı shirik birdeńeni aıtqanda Abaı atamyzdyń asyl sózderin nege aıtpaımyn? Nege men onyń «jigitti jurt maqtaǵan qyz jaqtaǵanyn suńqyldatpaımyn? Sol Abaı atamyzdyń jyryna ilingen jaqsy jigittiń ózi bizdiń Baısaldan artyq bolyp pa? Ózi baı, ózi sal. Iá, solaı! «Shyn ǵashyq sulýlyqty talǵamaıdy» deıtin zaman ótken. Bizdiń zamannyń ǵashyqtary jas talǵamaıdy, tek bireýdiń baıyna ortaq bola kórme, onda sorladyń. Ortaq jigitterden ońasha shal jaqsy. Biraq, sarań qudaı maǵan ony da túgel qımapty - aý? Iá, qımaı júr, qıatyn da emes. (Bylq-sylq etip kórshi bólmege ketedi. Azdan soń esikti óz kiltimen ashyp Kelbet keledi. Áýestiń daýysy estiledi.) Sýan! Sen be kelgen?

Kelbet (daýystańqyrap). Jeńgemizge bir sálem!

Áýes (daýsy estiledi). Qazir, janym, qazir. (Telefon syldyrlaıdy).

Kelbet (tyńdap). Iá! (Bir shetten túsip Baısaldyń beti kórinedi, ol telefonda).

Baısal. Áýesjan! Týǵan kúnińniń ótip bara jatqan mınýtterin súıýden jalyǵar emespin. Kesh barý sezik shaqyratyn bolǵandyqtan bul súıýdiń jalǵasyn saǵat besten qalmaı bastamaqpyn, maqul ma?

Kelbet (ózine). Meni Áýes dep úzdikken sol Baısaldyń ózi. Ne desem eken?.. Sóılemesten Áýes bola qalaıyn (Trýbkany shóp etkizedi).

Baısal. O, aınaldym, shóp-shóp etken aýzyńnan seniń. Mine, men de súıdim seni. Aıtpaqshy, Áýesjan, saqtan! Seniń ósekshi kórshilerińniń bireýi bizdiń úıge hat jazyp, seniń jaıyńdy jetkizgen sekildi. Tipti meniń bir ret terezeden túskenime deıin kóripti. Sol sebepti eleýsiz bolý úshin men búgin jasandy murtyma qosa jasandy saqal japsyryp erterek barmaqpyn, tanymaı qalyp baqyryp júrme?

Kelbet (sybyrlaı sóılep). Qoryqsańyz kelmeı-aq qoıyńyz. Joq, kelińiz, kelińiz!

Baısal. O, aınalaıyn, óziń de meni saǵynýda ekensiń ǵoı. Kelem, janym, kelem... Toqtashy, jupar tamaǵyńnan bir rahattanaıynshy (Murnyn trýbkaǵa tirep turyp shúıiredi, betine túsip turǵan sáýle onyń sol qylyǵynan uıalǵandaı kenet sónedi de Kelbetke túsedi).

Kelbet (trýbkany tastaı salady). O, kóne dúnıeniń kóleńkeleri! (Oılanyp.) Osy men búgin ne istegeli júrmin. (Áýes táýir kıimderin kıip qaıta keledi).

Áýes. Kókebaıym - aý, seni munda aıdap kelgen qandaı quıyn, amansyń ba? (Kelbettiń betinen súıedi).

Kelbet. Esil ekeýmiz senin týǵan kúnińdi dýmandatý úshin keshke kelmekpiz, sony aıta ketkeli soqtym.

Áýes. Qashan kelseńder de qushaǵym ashyq, tek meniń týǵan kúnim erteń ekenin eskerińder.

Kelbet. Erteńimiz kóńildi etý úshin, biz búgin, seni sońǵy ret jylatqaly kelemiz.

Áýes. Meniń taǵdyrdyń jylatqany az ba edi?

Kelbet. Sońǵy ret degen sózge túsin. Eger, qalǵan ómiriń jylaýsyz ótý úshin kóz jasyńdy búgin túgel tókkize alsaq, qýana ber.

Áýes. Qalaı, qalaı?

Kelbet. Osy sen mezgilsiz batyp bara jatqanyńdy qalaı sezbeısiń?

Áýes. Senińshe men áli batyp bolǵan joqpyn ba?

Kelbet. Senen áli de úmit bar. Tek, bıligińdi Esil ekeýmizge bere tur.

Áýes. Al, berdim, sonda sender ne isteısińder?

Kelbet. Biz óz aldyna úı bolamyz da seni óz qolymyzǵa alamyz. Jumysqa da biz ornalastyryp, kúıeýge de biz uzatamyz.

Áýes. Jumys tabylsa tabylar, dál maǵan ońǵan kúıeý tabyla qoımas.

Kelbet. Sen tappasań biz tabamyz, tek sen myna jat qylyqtaryńdy búginnen bastap toqtat!

Áýes (surlanyp). Jat qylyq degen nemene?

Kelbet. Terezesine deıin esikke aınaldyryp, úıińdi jyn oınaǵy etseń, ony jat qylyq demeı ne demeksiń?

Áýes. Terezeni esikke aınaldyrǵany qalaı?

Kelbet. Terezeńnen eshkim shyqqan joq pa edi?

Áýes. Bul ne ospaq?

Kelbet. Ospaq emes, shyndyq!

Áýes. Shyndyq emes, ósek, jala!

Kelbet. Aıǵaılama! Jala bolsa, ony aıtqan ózińniń ana jasandy murty bar, kóńildesin, soǵan aıǵaıla!

Áýes (sylq etip otyra ketedi). Jasandy murty bar? Ol kim?

Kelbet. Ol búgin saqal baılanyp, saǵat besten qalmaı keledi, úńile qarasań kim ekenin bilersiń..

Áýes. Saqal baılanyp?

Kelbet. Ol talaı áıeldi aqshasymen aldap, saqalymen baılapty. Sol aldanǵannyń biri sensiń. (Qol sýmkasynan manaǵy Esil áketken hatty alyp Áýeske usynady.) Ol sumyraıyń seni qyzǵanyp Esilge mynandaı jala da jaýypty.

Áýes. Bul ne?

Kelbet. Bul sol sumyraıdyń Esildi senimen qaralap Baljanǵa jazǵan jasyryn haty.

Áýes (hatty alyp qaraı sala). Iá, ıá, mynaý sonyń jazýy. Mundaı qupıa hatty baspa árpimen jazatyn sonyń ádeti. (Hatty ishinen oqyp shyǵady da jyndanǵandaı alasuryp birese esikke, birese telefonǵa júgiredi.)

Kelbet. Saǵan ne boldy? (Áýes túk aıtpastan shyǵa jóneledi.) Otqa qaqtalsa jylannyń da aıaǵy kóriner, qansha búrkenseń de shyndyqtyń otyna shydamadyń! (Kýhná jaqqa baryp keledi de telefondy aınaldyrady, izdegen adamdary jaýap qatpaıdy. Esik qońyraýy estiledi Kelbet ketedi, daýsy estiledi.) Bal apa? Hosh keldińiz? (Aldynda kele jatqan Baljanǵa tańdana qarap qaıta keledi.) Tórletińiz! (Lypyldap.) Biz osyndaı kedeı turamyz. Dúnıemiz kózińizdi uıalta qalsa, keshire kórińiz. (Oryndyq usynyp.) Ótinemin, otyryńyz!

Baljan. Qysylma, qalqam. Men munan da kedeı úıde óskenmin. (Aınala kóz tastaı.) Seniń bólmeń qaısy?

Kelbet. Myna bir áınekti esik, ishindegi bar jasaýy eski dıvan men etajerka ǵana.

Baljan. Men jasaýyńdy kórgeli kelgenim joq, orynsyz qysyla berme deımin saǵan. (Áınekti esikke jaqyndaıdy.)

Kelbet. Keshirińiz, men ashyp jibereıin. (Qaltasynan kilt alyp esikti ashady.)

Baljan (esikten qarap). Terezeniń ashyq turǵany jaqsy emes pe?

Kelbet. Men bir aı boldy, bul úıde turmaýshy edim, Áýes jeńgeı urylardan qorqa ma qalaı terezelerdi bekitip tastaıdy.

Baljan (seskene qarap). Qalqam-aı, myna bir sóziń úmitimdi úzip jiberdi - aý. Bir aıdan beri sen qaıda ediń?

Kelbet. Jataqhanadamyn.

Baljan. Mynadaı úıiń bola tura jataqhanada neń bar?

Kelbet. Bir aı boldy, papam men mamam elge ketken-di, olar joq kezde men jataqhanany jaqsy kóremin.

Baljan. Onda taǵdyrdyń meni aıamastan jazalaǵany ras eken. (Oryndyqqa otyra ketedi).

Kelbet. Keshirińiz, túsinbedim.

Baljan. Áýes anyq senin. týǵan jeńgeń, á?

Kelbet. Iá, anyq týǵan jeńgem. Múmkin bolsa menen ol baıǵus jaıynda eshteńe suramańyz.

Baljan. Bar suraı kelgenim sonyń jaıy bolsa nege suramaımyn? Kelshi, qasyma kelip otyr da, jasyrmaı aıtshy.

Kelbet. Ne aıt deısiz?

Baljan. Eń aldymen ózińdi úıden bezdirgen Áýestiń nendeı qylyǵy ekenin aıt.

Kelbet. Siz meni Esilden kem kórmeımin deýshi edim ǵoı. Eger sol aıtqanyńyz ras bolsa, meni ósek aıtýdan aýlaq ustaǵaısyz.

Baljan. Aqyldym meniń. Seniń osy aqyldylyǵyń ǵoı meni bulaı otqa salyp júrgen.

Kelbet. Aqyldy ekenim ras bolsa, sizdi otqa qalaı qalamyn? Keshirińiz, túsinbegen soń surap otyrmyn.

Baljan. Bárin de túsindireıin, tek qatty sózime jasyma da, tátti sózime tasyma.

Kelbet. Jaraıdy, jasysam da tasymaımyn.

Baljan. Aıtsam seni ózimsinip, ózimniń bolashaq kelinim dep aıtamyn.

Kelbet. Bárin de uǵyp otyrmyn, tek sizdiń papam men mamam joq, kezde ne úshin kelgenińizdi bile almaı dalmyn.

Baljan. Meniń Esilimdi senen tartyp alǵysy kelip júrgender bar, men sonyń inine sý quıǵaly keldim, endi túsinikti me?

Kelbet (kúlimsirep). Ol qandaı eken?

Baljan. Aǵat bolsa keshirgeısiń. Eldiń sybyry men kúbirine qaraǵanda seni toryp júrgen Áýes kórinedi.

Kelbet (qýlanyp). Áýes! Kádimgi meniń jeńgem Áýes pe?

Baljan. Eldiń sybyr-kúbiri solaı deıdi. Sońǵy bir aıdyń ishinde meniń Esilim osy úıge tórt ret keldi desedi. Endi bilip otyrmyn, seniń bul úıden ketkenińe de bir aı bolypty. Eger Esildiń bul úıge sen joqta kelgeni ras bolsa kim úshin?

Kelbet. Maǵan óz inińizdi tanymaı kelýińiz sumdyq kórinip tur.

Baljan. Shynyńdy aıtshy, óziń Esilge senimdimisiń? Meni onyń jaqyny eken dep jaltarma.

Kelbet. Bul da men kútpegen suraý. Ózińiz oılańyzshy, eger senbesem súıer me edim?

Baljan. Onda jańaǵy saqal baılanyp besten qalmaı keletin kim?

Kelbet. Keremet - aý, ony siz qaıdan bilesiz?

Baljan. Bilgenim beker bolmasa qaıdan bilgenimdi surap qaıtesiń?

Kelbet. Degen men de bilgim keledi.

Baljan. Tereze túbinen ótip bara jatyp estidim.

Kelbet. Uıat - aı, meniń daýysym kóshege de estildi me?

Baljan. Estilmese men estimes edim ǵoı, ony qoı da mynany aıtshy. Senińshe, ol Esil bolmaǵanda kim?

Kelbet. Kim ekenin men qaıdan bileıin?

Baljan. Kim ekenin bilmeseń saqal baılanyp keletinin qaıdan bilesiń?

Kelbet. Telefonda meni Áýes dep úzdigip aıtqan ózi ǵoı.

Baljan. Oǵan sen ne dediń?

Kelbet. Men aıtar sózden jańyldym da, ne derimdi bilmeı telefondy shópildete berdim.

Baljan. Onyń ne?

Kelbet. Daýysymdy jasyrý úshin Áýestiń rolin oınadym. Onyń telefondy súıgenin talaı kórgen edim.

Baljan. Ondaı roldi beker oınaısyń, kúnim. Jamanshylyq kúıe sekildi, janasa ketseń saǵaldanyp shyǵa kelesin, aýlaq bol.

Kelbet. Ondaılardan ózim de aýlaqpyn.

Baljan. Qansha aýlaq ekenińdi bileıin, tym bolmasa sol adamnyń Esil emes ekenin kerim kóńilim daýalasyn, bólmeńniń kiltin maǵan ber de, óziń jataqhanańa kete bershi.

Kelbet. Kiltti qaıtesiz ?(Esikti kiltteı bastaıdy).

Baljan. Seniń bólmeńe jasyrynaıyn da, Áýespen áýeılenip júrgenniń kim ekenin bileıin. Eger Esilim bolsa aıamaımyn, ekeýiniń de tóbesine jaı bolyp túsemin.

Kelbet. Masqara, siz shyn aıtasyz ba?

Baljan. Ázildesetindeı sen meniń qurdasym emes ediń ǵoı.

Kelbet. Muny estigende jurt ne deıdi, sizdi syqaqtap kúlmeı me?

Baljan. Kúle bersin, men Esilim úshin neden bolsa da taıynbaımyn.

Kelbet. Sońda siz, uıalmastan meniń bólmeme jasyrynyp, Esildi ańdymaqsyz ba? Keshirińiz, keıbir sózim artyqtaý aıtylyp ketti.

Baljan. Uıat. Uıat ta bolsa amal joq. (Saǵatyna qarap.) Ýaqyt bolyp qaldy, esigińdi ash.

Kelbet. Jalynamyn, Bal apa, ol Esil emes, Esil emes, senińiz maǵan.

Baljan. Toqta... Toqta... sende bir úreı bar, ol ne? Álde meniń Esil dep júrgenim ózimniń Baısalym ba?. Nege úndemeısiń?

Kelbet. Ne derimdi bilmeı búldirdim - aý.

Baljan. Joq, sen túkti de búldirgen joqsyń, qaıta búlingendi bútindegeli tursyń.

Kelbet. Qalaı?

Baljan. Eger ol búgin osy úıde qolyma tússe, qalǵan ómiri meniń quldyǵymda ótedi.

Kelbet. Erli-zaıyptylardyń birin-biri quldanýy da qyzyqty ma? Keshirińiz, bilmegen soń surap otyrmyn.

Baljan. Erli-zaıyptylar ne birin-biri syılaý kerek, ne birinen biri qorqý kerek.

Kelbet. Bul fılosofıańyz qyńyrlaý eken.

Baljan. Bireý kele me? (Alysqa qulaq tigedi.)

Kelbet (ózine). Ózim qurǵan tuzaqqa ózim tústim - aý, endi qaıttym?

Baljan. Áýes kelip qalar, kiltińdi ákel.

Kelbet. Toqtańyzshy, kishkene oılasaıyqshy. Egerde, qazirgi keletin adam Esil de, Baısal aǵaı da emes, basqa bireý bolsa, ol sizdi sezip qoıyp ustap alsa, sonda sizdiń kúıińiz ne bolmaq?

Baljan. Men senin kúıindi oılasam oılaıyn, sen meniń kúıimdi oılamaı-aq qoı.

Kelbet. Siz - aq meni qorlaı berdińiz - aý? Nege, nege men sizdiń kúıińizdi oılamaımyn? Álde meni bala kóresiz be? Joq, álde men sizdiń bótenińizbin be?

Baljan. Bótenim kórmegendikten de mundaı kúıimdi saǵan oılatpaımyn.

Kelbet. Onda maǵan nege senbeısiz? Búgin osy úıden ne kórsem sonyń bárin jasyrmastan aıtyp berýge ant eteıin, alansyz nege kete bermeısiz?

Baljan. Men seniń kózińdi ondaı jamandyqty kórýge de qımaıtynymdy aıttym - aý deımin.

Kelbet. Esildiń qolynda bir hat júr, siz óz atyńyzǵa jazylǵan sol hatty oqydyńyz ba?

Baljan. Oqydym, meni munda qýyp kelgen sol hat.

Kelbet. Oqysańyz sol hattyń izine nege túspedińiz?

Baljan. İzge túskeni qalaı?

Kelbet. Eger de siz, sol hatta aıtylǵan 77-82 nomerli taksıdiń shoferin taýyp alsańyz izdegenińizdi de, bárin de tabatyn edińiz ǵoı.

Baljan. Ol erteńgi kúnniń jumysy.

Kelbet. Onda bárin de erteńge qaldyryńyz. Sizdiń ornyńyzǵa men jasyrynyp, sizdiń kórerińizdi men kórip, jasyrmastan bárin de aıtyp berýge ant eteıin.

Baljan. Seniń neden qorqatynyńdy bilemin. Bul úıden búgin ne kórsem de kórmegendeı, bilsem de bilmegendeı bolyp syr bermesten ketýge men de ant eteıin, sózdi qoı da esikti ash!

Kelbet. Eger antty buzar bolsańyz taǵy da ant eteıin ómir boıy jesir ótsem de men sizge kelin emespin.

Baljan. Ondaı sumdyq sózdi aıtpa, men jarylyp ketsem de sen úshin shydadym.

Kelbet. Onda qasyńyzda qalaıyn.

Baljan. Qoryqpaı-aq qoı, jaı bolyp túsý meniń qolymnan kelmeıdi.

Kelbet. Qoryqpaımyn, tek siz renjiseńiz birge renjip, qýansańyz birge qýanǵym keledi.

Baljan. Qarǵashym - aı, qalsań qalshy, jalǵyz-aq shartym bar. Aqylyńdy ashýǵa jeńgizbeısiń, kóńil qalar qylyqtar kórseń de ózińdi óziń tunshyqtyryp ún qatpaısyń.

Kelbet. Sol shartyńyz ekeýmizge birdeı bolsyn.

Baljan. Maqul.

Kelbet. Onda bylaı (saǵatqa qarap). Siz meniń bólmeme kirińiz de terezeniń tıegin aǵytyp qoıyńyz. Men sizdiń syrtyńyzdan bekiteıin de keteıin.

Baljan. Qaıda?

Kelbet. Áýestiń kózine bir kórinip jataqhanaǵa ketken bolyp ketemin de, qaıta oralyp kelip terezeden túsemin. Ýaqyt jaqyndap qaldy, júrińiz.

Baljan (kire bere toqtap). Til alshy, kúnim! Ne sumdyq, bolsa da men - aq kóreıin, sen aman qalshy, kelmeı-aq qoıshy. (Kórinbeı ketedi, Kelbet esikti kiltteıdi de, syrtqy esikke betteıdi, syrtta kele jatqan Áýesti kórip toqtaıdy, Áýes keledi).

Kelbet. Aý, sen qaıda baryp keldiń?

Áýes. Saqalyna qosa shashyn da julaıyn dep edim, qolyma túspedi, keńsesinde de joq eken.

Kelbet. Ol kim edi?

Áýes. Kim ekenin keıin kózine kórsetemin, ázirshe jónel!

Kelbet. Ondaı sumyraılardy kórýden ózim de jerkenem. (Ketedi).

Áýes (tistene sóılep). Tura tur, qý sasaı, balandaı Esildi nahaqtan nahaq sonsha qaralap, ózińdi súıgen meni sonsha balaǵattaǵanyn úshin sazaıyndy tartqyzarmyn. (Tistene túsip.) Asyqpa, asyqpa! Baspa árpimen jazǵan haty meniń qolyma kelip túserin bilmegen sendeı kári aqymaqtyń qyzǵanyshyn qyzyl ıtke tastarmyn. Aldyma túsirip, sileńdi bir qatyraıyn (Terezeden shyǵyp bireýdi kórgendeı bolyp.) Kele jatyr, esikti ashyp tastaıyn. (Júgirip ketip qaıta keledi de dastarqan jaıyn dám ázirleıdi. Esikten bas baǵyp Baısal kórinedi. Ol saqal, jurt japsyryp alypty, esiktiń ishinen qarap tur).

Baısal. Armysyń, alystaǵy armanym.

Áýes. A, ózi baı, ózi sal, meniń ǵashyǵym kelińiz... (Tistenip.) kelińiz (Baısaldyń qolyna qarap.) Á, sol shybyqty men kóre almaı turmyn - aý? Armysyń, degen sózin alystan, sonaý bir ótken ǵasyrdan kelgenińizdi kórsetti. Jabyq esikti tesip kirgen siz kim edińiz? (kúlkimen syqylyqtaı sóılep Baısaldyń saqal-murtyn sypyryp alady).

Baısal. (Áýestiń denesine suqtana qarap). Shalqasynan jatqan soń maǵan arnap ashylǵan esik bolar dep kirdim de keldim. Ol úshin kináli bolsam úkimimdi aıta otyr men ázir. Jolyńa shashylǵan baılyǵym.

Áýes. Siz keletin kúni esim shyǵyp esikti ashyq tastaıtyn ádetim. Esimiz barda tanysyp qalaıyq. (Qolyn qysady). Siz sıaqty qasqanyn shyn ǵashyǵy Áýes deıtindi aldyńyzda turǵan.

Baısal (onyń qolyn bir súıedi de, keýdesine qysady) Mahabbattyń táńirisi seniń jasyryn jaryń etip jaratqan, Laýhýl mahfýz jýrnalyna nekesin senimen birge Baısal deıtin beıbaq myna biz bolamyz dep súımek bolyp eńkeńdeıdi.

Áýes. Qyrandar joq jerde qarǵalardyń da ózin shaqyrǵan deıtinin bilemin.

Baısal. Ǵashyǵym kezde osylaı deısiń, qatynym bola qalsań ne der ediń?

Áýes. Tilimen bárin súıetin mahabbattyń múgedegi der edim.

Baısal. Bir ózińnen basqalardy tildiń ushymen ǵana súıetinim ras.

Áýes. Onda bir bokal sharapty meni súıgendeı tildiń ushymen súıip taýysasyz. (Bir bokal sharapty quıady da, Baısaldyń aýzyna tosady.) Qýa súıip otyrasyz, qashan súıip taýysqansha tizeńizdi búkpeısiz. (Bir urttatady da tartyp áketedi. Árbir adym attanǵan saıyn Baısal sharapty urttap qalady.) Bir tamshysyn tamyzsańyz jaza tartasyz.

Baısal. Jazanyń talaı túrin tartyp edim, dál mundaı qysasty kórgen emespin.

Áýes. Jaza emes, júregińizdi basqalardan tazartqaly jýyp turmyn. (Jeteleı beredi, Baısal bokalǵa erni baılanǵandaı jetelenip kete beredi. Ekeýi sol kúıi stoldy birneshe aınalady. Áýestiń ýaqyt utqysy keletin oıy bar sekildi, Baısaldy áli jetelep júr. Baısal qaltasynan bir altyn júzik alyp Áýestiń qolyna salady).

Baısal. Ózimdeı bolmasa da kózimdeı bolyp kózińniń aldynda júrsin, ózińdi súıgen júrektiń myna bir ózi altyn, kózi gaýhar syılyǵyn qabyl al.

Áýes. Ah, meniń esim álden kete bastady, ázirshe osy da qanaǵat, endi kóp jaqyndamańyz.

Baısal. Joq, bul qanaǵattyń habarshysy ǵana. Men nesıeni súımeıtin qazaqpyn. (Júgire basyp baryp aýyzǵy úıden eki qorap ákeledi, onyń birinen aq torǵyn kóılek, ekinshsinen aq týflı shyǵady.) Biz sekildi ǵashyqtardyń ómiri muz taýy sekildi ǵoı. Sol muz taýynan tabanyń taımasyn degen tilekpen ádeıi qazyq ókshelisin, kóńilimizge eshqandaı kóleńke túspesin degen tilekpen kóılektiń ádeıi kóleńkesizin aldym. Qane, appaq aıaǵyńdy salshy meniń eshkimge búgilip kórmegen mynaý tizemniń ústine (Ol týflıdi Áýestiń aıaǵyna óz qolymen kıgize bastaıdy).

Áýes (titirkenip tur, biraq kúle sóıleıdi). Jalynyńyz netken kúshti edi, janyp ketermin, qolyńyzdy deneme tıgizbeńizshi.

Baısal. Átteń otyz jyl erte týyp shal bolyp qaldym ǵoı, áıtpese...

Áýes. Qandaı ǵana laǵynet sizdi shal dep júrgen?

Baısal. Ózim?

Áýes. Onda ózińiz de laǵynet ekensiz.

Baljan. Shyqqyr kózim - aý neni kórdiń? Aǵyp túsip jerge batpaı nege tursyń? Qanǵa batpaı nege turmyn? (Munan ári kórinbeıdi).

Baısal (Áýestiń kóılegine suqtana qarap) ózi jibergendeı jelbireýin - aı myna saıtannyń. Qanaty ma nemene ózi?

Áýes. Sol jebireıil degenderińiz sizden artyq emes.

Baısal. Ol arasyn bilmeımin, perishtelerdiń senen artyq emes ekeni anyq. (Esine álde ne túskendeı.) Aıtpaqshy, men iz tastaýdy umytyp ketippin - aý. (Telefonda eki nomerin aınaldyra bastaıdy).

Áýes. Búkil elden tapqanym kempirine tabynǵan bir mın. meniń kórgen kúnim de kún emes-aý!

Baısal (qaltasynan áldeneni izdeı bastaıdy). Kerek, súıiktim, taktıka.

Áýes. Ózińizdi qolǵa túsken urydaı qaltyratqany qurysyn. (Jańaǵy júzik salǵan saýsaǵyn qaraıdy.) Sizdiń táttiligińiz kúzdi kúngi qara shybynnyń qaýqaryndaı qaldyq birdeńe bolyp barady. Keń múshemdi taryltyp, janymdy qysyp bara jatyr, myna oir syı - symaǵyńyzdy qaıtyp alyńyzshy. (Júzikti sýyryp almaǵan bolyp saýsaǵyn sozǵylaı beredi).

Baısal. Qanaǵat kerek, súıiktim, qanaǵat. Qanaǵatshyldyq bárinen de aıyrady. (Qaltalaryn sıpalap.) Qaıda ketti bul?

Áýes. Siz nemene, jastyq shaǵyńyzdy qaltańyzdan alyp otyrsyz ba?

Baısal. Bárin de izdep otyrmyn. Mine, taptym. (Qaltasynan eki elý somdyqty sýyryp alyp, usynady), Mynaý júz som týǵan kúnińniń shyǵyny, mynaý ózińe saqtap qoı da týǵan kúnińdi osymen ótkiz.

Áýes. Emin-erkin súıgińiz kelse, meni ózińizben qaraı alyp joǵalmaısyz ba?

Baısal. Sen júrgen jerdiń bári maǵan Máskeý.

Áýes. Al, men úshin bul qala qazir Betpaqtyń shólindeı.

Baısal (manadan qaıta-qaıta umtylyp otyrǵan telefonmen endi ǵana sóılese bastaıdy.) Bul kim? Estildi me? Oı, aınalaıyn, amansyńdar ma? Baljan qaıda? Bal táteńe sálem aıt... Ózi jazdaı kókten tilep júrip kilemin Talǵardan taýyp men soǵan kettim, kóp keshikpespin, keshki onnan qalmaı kelermin.

Áýes. Jarty mınýtta deńiz. (Baısal ony estimesten trýbkany ornyna qoıady).

Baısal. Ýh! Óstip júrip biz de ólemiz - aý bir kúni.

Áýes (ózine). Qazir-aq ólersiń. (Baısalǵa) Ótirikten ólgen adam ótirik tiriletin de shyǵar -aý.

Baısal. Ol arasyn bile almadym. Biraq ótiriksiz ómir joǵyn bilemin. Solaı, Áýesjan, dúnıe eki aınalyp kelmeıdi, mundaı kezdesýdi bizge eshkim bermeıdi, kel eki kisilik toıymyzdy bastaıyq ta mahabbattyń ýyna mas bolyp ózimizdi ózimiz umytaıyq. (Áýesti kóterip almaq bolady. Áýes yrshyp túsedi).

Áýes. Men sizge jarty mınýttyń ishinde ketińiz dep turmyn ǵoı.

Baısal (shoshynyp). Ketińiz!

Áýes. Men sizden súıerimdi súıip boldym, endi joǵalyńyz!

Baısal. Kúnim - aý...

Áýes. Jalǵan aıtpańyz, men sizdiń kúnińiz bolǵan emespin, bolmaımyn da.

Baısal. Bul qalaı?

Áýes. Báse bul qalaı? Qaltańyz qalyńdaǵan saıyn ujdanyńyz juqara bastapty, nege olaı? Bir ǵana siz emes, siz sıaqty tonaýshylardyń bári solaı, bul nelikten?

Baısal. Tonaýshylar?!

Áýes. Iá, sizder tonaýshysyzdar. Sizder eń aldymen memleketti tonap, qaltalaryńyzdy aram aqshamen qalyńdatyp alasyzdar da, bireýdiń baqytyn endi bireýdiń jastyq shaǵyn, taǵy bireýdiń mahabbatyn tonaısyzdar. Sol tonaýshynyń biri - siz, tonalýshynyń - biri menmin. Men endi munan ári tonalǵym kelmeıdi, baryńyz!

Baısal. Áýes! Seniń esin saý ma, ne dep tursyń?

Áýes. Saý emespin! Sizder meniń esimdi de tonadyńyzdar, joǵalyńyz!

Baısal. Joq, súıiktim! Men sen úshin basymdy túrmeniń bosaǵasyna da baılaǵan janmyn. Joǵalsam senimen birge joǵalyp, ólsem senimen birge ólemin. (Umtyla bergen kezde esik qońyraýy estiledi).

Áýes. Ólseńiz áne, ajalyńyz keldi.

Baısal. Ol kim?

Áýes. O, esigimiz ashyq, kim bolsań da, taptaıtyn qasiret, jalmaıtyn ajal bolsań da kele ber. (Esiktiń ashylyp, Sýannyń yzalana qarqyldap kele jatqany estiledi).

Sýan. Qasiret! Ajal! Túkirdim bárińe de... Ha-ha-ha! (Baısal ne isterin bilmeı úreılenip ár esikke bir júgiredi, aqyry júgirip baryp terezeden bir-aq sekiredi).

Shymyldyq.

EKİNSHİ BÓLİM

Úshinshi sýret

Baısaldyń birinshi sýrettegi úıi. Baljan men Kelbet syrttan kele jatyr. Baljan qınala sóılep keledi.

Baljan. Keshirimdi myna menen sen surap ediń, endi senen men suraıtyn boldym - aý?

Kelbet. Nege?

Baljan. Meniń ańqaýlyǵymnan, sen aıaǵyńdy baspaıtyn jerge betińdi basyp aldyń ǵoı.

Kelbet. Nemen tynaryn sezbegen meniń ańqaýlyǵym ǵoı bul.

Baljan. Sezgende de seniń ister ylajyń ne? Biri atannyń ornyna ata bolatyn adam, endi biri jeńgeń. Olarǵa sen ne isteı alasyń?

Kelbet. Qolymnan basqa kelmese de sizge ol hatty jazbaý keletin edi ǵoı.

Baljan Ne deısiń? Ol hatty jazǵan senbisiń?

Kelbet. Keshirińiz, ony jazǵandaǵy úmitim basqa edi.

Baljan. Nendeı úmit?

Kelbet. Men sizdi Esilden kúdiktenbes, taksıdyń shoferin qarý eter de Baısal aǵany qysar, ol qysylsa shynyn aıtar dep edim. Olaı bolmady, siz basqa jolmen kettińiz.

Baljan. Solaı ma? Áı, ańqaý basym - aı, tym ańqaýsyń - aý. Jaraıdy, bolary boldy, boıaýy sińdi. Endi sen bir tilegimdi qabyl al.

Kelbet. Aıtyńyz.

Baljan. Osy áńgimeni tisińnen shyǵarýshy bolma, men muny senen óte tileımin.

Kelbet. Sony, sizden men tilegeli otyr edim. Taǵy bir tilegim eshqandaı urys-keris shyǵara kórmeńiz, óz ultyńyzdy saqtańyz.

Baljan. Men óz uıatymdy saqtaı bilýshi edim, osy sanar ózime - ózim sene almaı otyrmyn. Eger Baısaldyń bul qylyǵy biteý jara bolyp júregime baılansa ony kóteretin kúsh mende joq.

Kelbet. Esil ekeýmizdiń keleshegimizdi oılasańyz, qaırattansańyz bárin de jeńesiz.

Baljan. Ózim jaqqan otty ózim sóndireıin, sóndire almasam ózim órteneıin, sol otqa sen jaqyndamashy, kúnim. Bar da ekzamenyńa daıyndalshy.

Kelbet. Esil ekeýmiz qazir bizdiń úıge baryp Áýestiń týǵan kúnin toılamaqpyz.

Baljan. Búgin be?

Kelbet. Búgin bolǵanda qazir.

Baljan. Onda sender tezirek baryńdar da dýyldata berińder. Baısal kelisimen ony qoltyǵyma qysyp alyp men de baraıyn.

Kelbet. Siz be? Ne úshin?

Baljan. Qoryqpa, Baısal men Áýestiń betine túk aıtpastan, túk sezdirmesten bir qaraǵym keledi.

Kelbet. Tipten túk aıtpastan ba?

Baljan. Túk sezbegen bolsam, neni aıtaıyn.

Kelbet. Onda kelseńiz kelińiz. (Baljandy bir súıedi de ketedi.)

(Baljan shyǵaryp salyp qaıta keledi. Ersili-qarsyly sendelip júr.) Ne istesem eken?... Ne isteýdi surap alatyn mundaıdy kórgen kim bar? (Oılanyp.) Bulardyń ózderinen basqaǵa sezdirmeı shybyn janyn sonaý júziktiń kózinen qalaı ótkizsem eken? Baısaldyń osy batpaǵyna alǵash batqanda men qyrshyn edim, keshire - keshire kempir boldym. Endi qartaıǵanda onyń shyjyǵy bola almaspyn. (Telefon syldyrlaıdy.) Iá! Esiljan - aý, qaıda júrsiń? Baısal ma telefon soqqan? Ne dep? Qashan! Jibek kilem ákeletin Baısal jezdeń be? Onyń ne ákelgenin erteń kórermiz, Kelbet jańa ǵana osy úıden shyqty. Osy jańa ǵana... Áýestiń týǵan kúnin toılaýǵa ketti. (Telefondy ornyna qoıady, esik qońyraýy estiledi. Baljan esik ashýǵa ketedi de azdan soń qaıta keledi. Úhilep, ahlap Baısal kele jatyr).

Baısal (demige sóılep). Balym - aı, asylym - aı, shybyn janym jetti me saǵan, jetpedi me? Kórdim be seni, kórmedim be? (Kıimderin laqtyryp tastap.) Ózimniń altyn uıama, ózimniń janyma aman-esen jettim be, jetpedim be? Endi qazir ólip ketsem de armanym joq. Úh, ákel jasyl jastyqtardyń bireýin. (Dıvanǵa qulaı ketedi)

Baljan (jastyq ákelip Baısaldyń basyna salady). Meniń túsime qaraǵanda sen oljaly keletin sekildi ediń, óziń tonalyp kelgennen saýsyń ba?

Baısal. Iá, tonaldym. Oljaly emes, ózim bireýlerdiń oljasy bolyp talanyp, tonalyp keldim.

Baljan. Apyr-aı, á? Qandaı ǵana qaraqshy edi, tal - túste seni tonaǵan? Betiń qyzyl ala, qandaı ǵana qanshyq edi seni munsha tonaǵan. (Úńile qarap ) Deneń bútin, kıimiń túgel sekildi. Nemeneń edi, talaýǵa túsip, tonaýda ketken?

Baısal. Syılyqqa alǵan úsh júz som túgel ketti. Aqshanyń ózi ketse eshteńe emes-aý, sol aqshaǵa alynǵan seniń eki jibek kilemiń birdeı ketti. (Qaltasyn qaǵyp.) Mine, partbıletimnen basqa túk qaldyrǵan joq.

Baljan. Ury bolsa da partıany syılaıtyn ury eken.

Baısal. Taǵy da bilgishsı bastadyń ba? Ony qaıdan bile qaldyń?

Baljan. Ol partıany syılamasa bıletti tartyp alyp, dal-dal eter edi ǵoı. Qarsylasar qaırattyń sende joǵyn bilemin.

Baısal. Sen meniń qabyrǵalarymnyń ne úshin qaqsap jatqanyn bilseń mundaı sózdi aıtpas ediń-aý?

Baljan. Ólip júrgen suǵanaq qattyraq qysyp jibergen ǵoı.

Baısal. Qysqan joq, teýip jiberdi.

Baljan. Alda saldaqy - aı!

Baısal. Saldaqyń ne aıtyp otyrǵan. Meni tepkilegen, urynyń erkegi.

Baljan. Saldaqynyń bári ury da, urynyń bári saldaqy emes pe?

Baısal. Úh! janym-aı, júregim aýzyma tyǵylyp barady, keýdeme zaqym boldy ma eken?

Baljan. Júregińniń ádeti edi ǵoı, keýdeńdi saıtan keýlegen kezde qasha jónelgisi keletin. Sol aýrýyń bolar taǵy da ustaǵan?

Baısal. Qasqyrdyń aýzy jese de qan, jemese de qannyń keri, seniń aıtyp otyrǵanyń.

Baljan. Qasqyr qansha asyrasaq ta qasqyr kúıinde qalady eken, meniń kózim búgin soǵan jetti.

Baısal. Búgin ne kórgen ediń?

Baljan. Men búgin tús kórdim, túsimde seniń birese ala qarǵaǵa, birese kók bas qara shybynǵa aınalǵanyńdy kórdim.

Baısal. Otyz jyl boıy tejeýsiz ketken tildi endi baılaı almaspyn, onan da dem alaıyn. (Teris aýnap túsedi).

Baljan (ózine qaraı aýdaryp). Myna sóziń tonalǵan emes, qoldan berip kelgen kisiniń sózi ǵoı, beri qarashy!

Baısal. Baljan! Sen jyndana bastapsyń, dáriger shaqyrtsam qaıtedi?

Baljan. Múmkin jyndyhanaǵa ketkenimdi tilersiń?

Baısal. Mine, osy sózińniń ózi saý kisiniń sózi emes.

Baljan. Saýdyń sózin sen aıta qoıshy, tonalǵanyńdy qaı mılısıaǵa bildirdiń?

Baısal. Eshqandaı.

Baljan. Nege?

Baısal. Qalanyń ishinde emes, syrtynda, osydan jeti kılometrdeı jerde, aı dalada qalǵan uryny mılısıa qaıdan tabady?

Baljan. Men tapqyzamyn. Tek qalaı tonalǵanyńdy aıtyp ber.

Baısal. Erteń aıtarmyn, qazir tynyshtyq bershi.

Baljan. Joq urynyń izi sýymaı basamyz, qazir aıt!

Baısal. Basym áli zeńip jatyr. Qaı jerinen bastasam eken?

Baljan. Qalaı baryp, qalaı tonalǵanyńdy ǵana aıt.

Baısal. Qyzmettiń aıaq sheninde qaltama úsh júz jeti som jetpis tıyndy salyp alyp, Talǵarǵa baratyn avtobýsqa tap bolyp, tartyp otyrdym.

Baljan. Ózińniń mashınań qaıda?

Baısal. Shoferǵa senbedim.

Baljan. Onda taksımen nege barmadyń?

Baısal. Sondaı kóp aqshamen taksıge minetin aqymaq emespin. Onyń bári kúni buryn eseptelgen, sózimdi bólmeı tyńdaı ber.

Baljan. Tyńdap otyrmyn, aıta ber.

Baısal. Umytyp qalsam, neni aıtamyn?

Baljan. Shyn sóz umytylmaıdy.

Baısal. Qaı jerge kelgenimdi aıtyp jibershi.

Baljan. Aq tańdaq qyzyl túlkige minip alyp, Talǵarǵa qaraı ketip barasyń.

Baısal. Aqtańdaq qyzyl túlki degen ne?

Baljan. Árkimder bir minetin mashınany jurt solaı ataıdy, aıta ber. Sonymen Talǵarǵa baryp tústiń de, ondaǵy dostaryń arqyly eki jibek kilemdi satyp alyp qaıta qaıttyń. Solaı ma?

Baısal. Keremet - aý, seniń kóripkeliń bar ma, onyń bárin qaıdan bilip otyrsyń?

Baljan. Ótirigi joq qoı?

Baısal. Baryp kelgen ózimnen de dál aıtyp otyrsyń.

Baljan. Iá, sonymen.

Baısal. Sonymen kilemderdi shabadanǵa syqap alyp, aıaldamaǵa qaraı ushyp kele jatyr edim, qasyma kelip bir taksıdiń tura qalǵany. Oıymda eshteńe joq, otyrdym da kete bardym. Men shoferdyń qasyndamyn, qaq jelkemnen qadalyp sháli oranǵan bir áıel otyr.

Baljan. Shildede de kezdeskeniń sháli jamylǵan áıel bolsa kezdespeıtiniń joq shyǵar.

Baısal. Ol qatyn emes, naǵyz qasqyr eken. Dál Kalının kolhozyna jete bergende shofer jalt burylyp taýǵa qaraı jónelip edi, álgi áıeldiń shálisin basyma jaýyp jiberip meni bas salǵany. Ne bolǵanymdy bilgenim joq, es ketti, tek shyqpaǵan jan bar. Ekeýi eki jaqtan jumarlap, qaltamdy qaqty da ózimdi laqtyryp tastap kete bardy: Sonan jaıaýlatyp jetkenim osy.

Baljan. Óziń aman kelseń dúnıe túgel, aqsha úshin birinen birdeı jurdaı bolmaı kóter basyńdy.

Baısal (Baljandy qushaqtap alyp). Aqyldym meniń, Baljanym meniń.

Baljan. Sózdi qoı da súıinshimdi ákel.

Baısal. Men seniń júregińdi tyńdap jatyrmyn. Aıta ber de, ala ber.

Baljan. Manaǵy hattyń anyǵyna jettim.

Baısal (úreıli). Ne!

Baljan. Ol Esil men Áýeske jabylǵan jala eken.

Baısal (qýanyp basyn kóterip alady). Mine, aıtqanym keldi me, kelmedi me, tilge ergish sen ǵoı sondaı ósekke sene ketetin.

Baljan. Onyń ras, men sengishpin de sóngishpin.

Baısal. Sen munyń anyǵyna qalaı jettiń?

Baljan. Kelbet jetkizdi. Ol Esildiń Áýesten aman ekenine kózimdi ábden jetkizdi de, sen ekeýmizdi jeńgesiniń týǵan kúnine shaqyryp ketti. Esil bári qazir sol úıde. Bizdi kútip otyr tez jýyn da kıin.

Baısal. Kórmegenim onyń jeńgesi bolsyn. (Sylq etip qaıtadan jastyqqa qulaı ketedi.)

Baljan. Nege?

Baısal. Nege ekenin bilmeımin, boıdaq áıelderdi kórsem júregim aýyratyn bolyp tur.

Baljan. Eshteńe etpes, Kelbettiń kóńili úshin sońǵy ret aýyra sal.

Baısal. Aýyrmaımyn da, barmaımyn, Kelbetke meni áli kelgen joq deı sal.

Baljan. Sonda men japa-jalǵyz qalaı barmaqpyn?

Baısal. Qasqyr jemes, jurttyń áıeli tún ortasynda da jorta beredi ǵoı.

Baljan. Ondaı áıelderdi sen qaıdan bilesiń? Júr, kórsetshi maǵan sol áıelderdi. (Qolynan tartady.)

Baısal. Sende júrek bar ma, joq pa, osyndaı halde jatqan baıyńdy nege aıamaısyń?

Baljan. Aıaǵandyqtan seni sol úıge alyp barmaqshy edim, endi óz obalyń ózińe. Men baramyn da saıran salamyn. Ol úshin ózim de ishemin, Áýeske de ishkizemin. Mas bolyp masaırap syrlasam da onyń bar kóńildesterin shyǵartamyn. Qosh bol!

Baısal. Eı, myna bir masaırap degen sóziń janyma jaǵyp barady, barsam baraıyn, toqtashy.

Baljan. Tez kıin, aldymen jaqsylap jýyn. (Baısal ishki bólmege ketedi. Baljan kórshi bólmeden eski sypyrǵyshtyń tuqylyn ákelip, shynyda turǵan gúlmen ekeýin eki gazetke oraıdy. Kók shashyn kókke tarap Baısal kele jatyr. Baljan sypyrǵyshty oǵan ustatyp, gúldi ózi alady da, qoltyǵyn tósep.) Usta qoltyǵymnan! (Baısal meń-zeń. Ol qolyndaǵy sypyrǵyshqa qaramastan, Baljandy qoltyqtap kete beredi.)

Shymyldyq.

Tórtinshi sýret

Áýestiń úıi.

Áýes pen Sýan ortadaǵy stoldyń eki jaǵynda otyr. Ekeýi de keleshekteri kesilgenin endi ǵana sezgendeı, ómir tuıyǵyna tirelgendeı kúıde únsiz telmirýde. Ásirese, Sýannyń surqy joq. Ol bir jartylyqty qushaqtap bir nysanadan kóz almaı, muńly otyr. Áýes araqty onyń qolynan alǵysy keledi, Sýan ony sezbeı de syr bermeı, sózdiń áýenimen otyrsa da, araqty onyń qolyna túsirmeıdi.

Áýes. Baıǵus áke-sheshe, sen ekeýmizdiń mundaı bolarymyzdy bilmedi - aý, á?

Sýan. Bilgende qaıter edi?

Áýes. Jalǵandyǵymyzǵa qaramas edi.

Sýan. Onda ne ister edi?

Áýes. Erkeletpes edi, uryp - uryp oqytar edi, oqyp alsaq mundaı qor bolmas edik.

Sýan. Laǵynetter - aı deseńshi! (Bir rúmka araqty qaǵyp salady.)

Áýes. Laǵynetiń kim?

Sýan. Sol ákemiz ben sheshemiz.

Áýes. Júgirmek - aý, ne dep otyrsyń? Ózińe aıtylar laǵynetti olarǵa ne úshin aıtpaqsyń?

Sýan. Seni erkeletkeni úshin. Erkeliktiń aqyry emdelmeıtin kesel ekenin bilmegenderi úshin. Endi túsinikti me?

Áýes (esikti nusqap). Janyń baryńda shyq úıden.

Sýan. Bul úıge ıelik etetin sen kim ediń?

Áýes. Nemene, sen meniń osy úıdiń kelini ekenimdi umyttyń ba, esýas?

Sýan. Bir kezde kelini ediń, endi nemenesiń?

Áýes. Senińshe, endi nemenemin?

Sýan. Sen qazir bulardyń qasireti, ketpeıtin keseli, emdelmeıtin dertisiń.

Áýes. Toqtat! Qudaı úshin toqtat. Aqysyna taǵy jartylyq taýyp bereıin, tezirek joǵal.

Sýan. E, onan da solaı jónińe kósh, «qudaı úshin» degenshe «araq úshin» de.

Áýes (jartylyqty qolyna ustatyp). Má, barshy. Myna jastan da, aǵaıdyń tósegine jatyp dem alshy.

Sýan. Men áli tirimin.

Áýes. Ólisiń degen kim bar - eı saǵan?

Sýan. Aqshasyz, tek ólikter ǵana dem alady, eger meni bireýdiń qaltasyna túsip qolynda ólsin demeseń (Bótelkesin kórsetip) mynanyń ishi eki ese tolǵandaı aqsha ber.

Áýes. Uıatsyz - aý, atasynyń pensıasyna masyl blyp otyrǵan menen aqsha suraýǵa uıalsańshy.

Sýan. Men qasqanyń pensıa alatyn da eshkimi joq. Janymnan keıingi bar jaqynym senen suramaǵanda kimnen suraımyn. (Taǵy birdi qaǵyp salady.) Eh, aqsha, aqsha! Sen bir japyraq qaǵazsyń! Biraq, adamnyń altyn nasyn tabanyńa salatyn jaýyzsyń - aý, jaýyzsyń!

Áýes. Apyr – aı! Sýan - aı! Biz qaıda ketip baramyz osy?

Sýan. Kesh qaldyń, baýyrym. Bizder barlyq joldan adasyp, ómirdiń batpaǵyna batqandarmyz. (Esik qońyraýy estiledi).

Áýes. Mezgilsiz bul kim? Sen anda bara turshy.

Sýan. Oıy buzyq bireý bolsa maǵan dybys ber. (İshki bólmege ketedi).

Áýes (qýanyp). Múmkin solar. (Júgire basyp ketedi. Azdan soń kóńildi daýysy estiledi. Kelbet pen Esildi ertip qaıta kele jatyr. Esildiń qolynda qundaqtaýly mashına bar. Áýes sóıleı keledi). Kókebaılarym - aý, jaıshylyq pa?

Esil. Erteńgi kún emtıhan beretin kúnimiz edi, sol sebepti sizdiń týǵan kúnińizdi búgin toılaǵaly keldik.

Áýes. Men kórmegen mazaq az edi, endi sender mazaqtaı túsińder.

Esil. Bizder mazaqtyń ózin mazaq etkeli keldik. Aldymen myna bir syı - symaǵymyzdy qabyl alyńyz.

Áýes. Bul ne?

Esil (asha bastaıdy). Bul ózińizdiń eń tuńǵysh súıgen ónerińiz. Kelbet ekeýmizdiń sizge tartqan syıymyz.

Kelbet. Shofer izdemeıtin.

Esil. Benzın tilemeıtin.

Kelbet. Ózi en alysqa ketetin mashına bolǵandyqtan osyny aldyq.

Esil. Ómirlik ónerińiz bolsyn degen tilekpen ákeldik.

Kelbet. Endigi ǵashyǵyń eńbek bolsyn degen tilek taǵy bar.

Áýes (kózin mashınkadan almaı, birese Kelbetke, birese Esilge umtylyp ne derin bilmeı jasqa býlyǵyp, mashınkany qushaqtaı alady da, qaıtadan yrshyp túsedi). Toqtańdar!.. Bul kimniń aqshasymen kelgen dúnıe?

Esil. Qoryqpańyz, bizdiń aqshamyz adal.

Kelbet. Esil saǵatyn satty, men stıpendıamdy qostym, sony kredıtke saldyq ta osyny aldyq.

Áýes (bar daýsymen). Ne-me-ne? Meniń tonalǵanym az ba edi? Endi sender tonalmaqsyńdar ma? Adyra qalsyn bári de, joǵalt! Joǵalt! (Mashınkany laqtyra bergen kezde, Esil ustaı alady).

Esil. Sabyr etińiz! Siz ózińizdiń eń sońǵy úmitińizdi laqtyrǵaly tursyz.

Áýes (qıqarlanyp). Úmit degen nemene?

Esil. Úmit - adamnyń eń sońǵy baqyty. Bizder sizge júz elý somnyń dúnıesin emes, júregimizdiń dostyǵyna orap, ózińizdiń sol sońǵy úmitińizdi ǵana ákeldik.

Áýes. Baýyrym-aı, sen ne dediń? (Otyra ketedi).

Esil. Men sizge óz ujdanyńyzdyń aıtaryn ǵana aıtyp turmyn.

Áýes (qaıta ushyp túregeledi). Onda sol ujdannyń aıǵaq úkimi de aıtylsyn, joǵaltyńdar myna adyrany joǵaltyńdar. Qazir joǵalt! Joǵalt! (Manaǵy Baısal) kelgen zattardy laqtyra bastaıdy. Mılısıanyń qalpaǵyn kıgen Sýanǵa keledi).

Sýan (býtylkany kezep). Qoldaryńdy kóterińder! Kelbet pen Esil kúlimsirep qoldaryn kóteredi. Sýan laqtyrylǵan zattardy jınap, qoraptyń birine sala bastaıdy) Áýes hanym, jumysshylardyń eńbegimen jasalǵan dúnıeni shashqanyńyz úshin sizge bir jartylyq aıyp.

Esil. Mılısıoner bola tura araqqa satylǵanyń úshin sol aıypty ózińe de salǵaısyń.

Sýan. Qaıyn atańnyń qalpaǵyn tanymaǵanyń úshin (Býtylkany tósep). Mynanyń ishin aqshaǵa toltyrasyń. (Esik qońyraýy estiledi).

Áýes. Taǵy qandaı qasiret kele jatqan! (Júgire basyp ketedi de, úreılene sheginip qaıta keledi. Qolyn serpı). Anda, anda bara turyńdarshy!

Kelbet. Beri júrińder! (Sýannyń qulaǵyna sybyrlaıdy, qudanyń kıtilin ala júr. Esil men Sýandy qoltyqtap óz bólmesine kete beredi. Áýes syrtqa ketedi. Azdan soń Baısal men Baljandy ertip qaıta keledi).

Baljan. Týǵan kúnińiz qutty bolsyn, qudasha. Keshirek estip syı ala almaı ózimizdi ǵana ákeldik. (Gúldi usynady).

Áýes. Raqmet, Bal táte!

Baısal. Iá, qutty bolsyn, qudasha (ol sypyrǵyshty usynady).

Áýes. Bul nendeı mazaǵyń taǵy da?

Baısal (sypyrǵyshty endi ǵana ańǵaryp). Eı, mynaý qaıdan júr - eı?

Baljan. Taǵy da deısiń, qudasha, nemene ol seni buryn da mazaq etken be edi? (Esik qońyraýy estiledi).

Áýes (esikke bettedi). Bul qurmetti aǵalar qaltalarynyń arqasynda kimderdi mazaq etpeı júr deısiz. (Ketedi.)

Baısal. Balym - aý, álgi bizdiń jastar qaıda?

Baljan. Osy kele jatqan solar bolar. (Ádemi qara murty bar mılısıa kirip keledi, bul -Sýan. İlese kirgen Áýes te úreıli).

Sýan. Kesh jaryq, qurmetti aǵalar men jeńgeıler! (Baısalda úreı joq).

Baljan. Hosh keldińiz.

Áýes (Sýanǵa). Tórletińiz, otyryńyz.

Baısal. Iá, tórletińiz, munda otyryńyz.

Sýan (otyra bastaıdy). Qadirmendi jeńgeı, ótirik aıtsańyz qylmys zańynyń tıisti tarmaǵyna ilinesiz. (Jazýǵa ázirlenedi.) Urlatqan zattaryńyzdyń ne ekenin, túsi - túgi qandaı ekenin, qaı kezde qalaı urlanǵanyn, hám kimderdiń qalaı urlaǵanyn aıtyńyz.

Baljan. Men... men eshteńe urlatqanym joq.

Sýan. Siz ózińizdi túrmege qaraı jeteleıtin ondaı ymyrashyldyqty, hám ondaı ótirikti toqtatyńyz da, meniń ádil suraǵyma adal jaýap berińiz. Eger de, mundaı qylmysty búrker bolsańyz qylmys zańynyń jeti júz jetpis, toǵyz júz toqsanynshy statálarynyń toǵyzynshy, on birinshi tarmaqtary boıynsha qolma-qol tutqyndalasyz.

Baljan. Jaraıdy, men aıta bereıin. Siz jaza berińiz.

Sýan. Maǵan ámir etpeı óz sózińizdi aıtýdy ǵana bilgeısiz.

Baljan. Keshirińiz.

Sýan. Káni, birinshisi ne?

Baljan. Birinshisi ózi altyn, kózi gaýhar júzikti (Baısal men Áýes eki shette otyr. Ekeýi birine-biri kektene qadalysady).

Sýan (jaza otyryp sóıleıdi). Ózi altyn, kózi gayhap júzik.

Baljan. Syrtynda tórt buryshty kishkentaı qoraby bar.

Baısal (tistene kúbirleıdi). O, qý saıqal! Telefon arqyly bárin de jetkizgen eken ǵoı. Qurydym - aý, qurydym - aý?

Sýan (jazyp). Syrtynda tórt buryshty qoraby bar.

Baljan. Ekinshisi aq torǵyn kóılek.

Sýan. Torǵyn degen sózge túsinbedim.

Baljan. Kapron dep jazsańyz da bolar. Onyń da qoraby bar.

Sýan. Ekinshisi kapron kóılek, onyń da qoraby...

Baısal (tizesin urǵylap), İshpeı-jemeı óldim - aý, óldim - aý?

Baljan. Úshinshisi muz taýynan da taımaıtyn qazyq óksheli aq týflı.

Sýan (jaza otyryp sóıleıdi). Úshinshisi muz taýynan da taımaıtyn qazyq óksheli aq týflı.

Baljan. Ol da qorabqa salynǵan.

Sýan (jazady). Ol da qorapqa salynǵan.

Áýes (tistene ózine kúbirlep). Ym... m... azbanym. Sen osyndaı azǵyn ba ediń? Sen óz dúnıeńdi ózin urlap ákelip, jalasyna meni qaldyrmaq pa ediń? Tura tur, betińniń terisin sypyryp alyp otqa jaǵarmyn. (Qoraptaǵy týflıdi aıaǵyna qaıta kıip, júzikti qolyna qaıta salyp, kóılekti ıyǵyna salyp kóleńdetedi).

Sýan (jaza otyryp sóıleıdi). Azamatsha Áýes Toıshybekova. Siz qaıda oqısyz?

Áýes. Eshqaıda.

Sýan. Qaıda isteısiz?

Áýes. Eshqaıda.

Sýan. Endi qalaı kún kóresiz?

Áýes. Qyzmetke túskeli júrmin.

Sýan. Qaıda?

Áýes. Myna Baısal aǵaıdyń qaraýynda.

Sýan. Men sizdiń tarıhyńyzdy jaqsy bilem. Qaıyn atańyz pensıoner, ózińiz qyzmet istemeısiz, ol az bolǵandaı maskúnem inińiz Qaraǵandydan qańǵyryp osynda kelipti. Sonda mynaý altyn júzikti, ústińizdegi aq torǵyn kóılekti, aıaǵyńyzdaǵy qazyq óksheli týflıdi qaıdan, qalaı, qandaı eńbegińizben kıip júrsiz?

Áýes. Nemene, eldiń kıgen kıimin tekserýge shyqqan ba edińiz?

Sýan. Joq, siz sıaqty saýdagerlerdi izdep shyqqan edim.

Áýes. Sizshe men saýdagermin be?

Sýan. Sonda da kúdigim bar. Ázirshe siz ury esebinde jaýap beresiz. Ne jańaǵy aıtylǵan úsh zatty qashan, qaı magazınnen, qandaı aqshaǵa alǵanyńyzdy dáleldeńiz. Dáleldeı almasańyz, ıesine qaıtaryńyz.

Áýes (betin shymshyp). Mine bulardy alǵan aqsham, mine. Muny urlap ákep satqan (Baısaldy nusqap) mine, aldyńda otyr.

Sýan (Baısalǵa). Iá, siz ne deısiz?

Baısal. Jalaqorlar úshin de jazylǵan jaza baryn eskergeısiz.

Áýes. Siz tym betsiz ekensiz.

Baljan. Ondaı bet ózińizde bar ma eken, siz sony bildińiz be?

Áýes. A, siz qaı betińizben, ne úshin kelip otyrsyz? Qartaımastan, múgedek bolmastan baıyńyzǵa ıe bola almaǵan ózińizge laǵynet aıtý úshin be? Iá, aıtyńyz, ózińizge qosa baıyńyzǵa da, oǵan qosa maǵan da aıtyńyz. Eń sońynan myna mılısıoner joldasqa da aıtyńyz.

Sýan (jaza otyryp sóıleıdi). Oho, bizge ne úshin?

Áýes (qolyndaǵy júzikti, aldyńdaǵy týflıdi sheship kóılekpen birge mılısıonerdiń aldyna qoıady). Sizdiń izdegenińiz osy qoqsyqtar ǵoı. Jeńgeıdiń urlatqany shaly ǵoı, ony nege izdemeısiz?

Sýan. Neni deısiz?

Áýes. Tonalǵan namys, urlanǵan mahabbat qaıda? Olardy urlaýshyny jazalaıtyn zań qaıda? Nemene, adamnyń ar-namysy aıaq kıimnen arzan bolyp pa?

Sýan (Baısalǵa). Siz ne deısiz?

Baısal. Ne deıin? Saıqaldyń jalasy ekenin ózińiz de sezip tursyz ǵoı.

Áýes. Saıqal! Mynaý bolar sizdiń adamshylyǵyńyz. (Týflıiniń birin ala sala Baısalǵa jiberedi, kenet jaryq óshedi.)

Baljan (qarańǵyda tistene kúbirlegen daýysy ǵana estiledi). Qolǵa tústińder me, shaıtandar. (Kúlki estiledi. Jaryq bulardan aýlaqta turǵan Esil men Kelbettiń betine túsedi. Ekeýiniń de kózi kúlki shyqqan jaqta).

Esil. Kúlińizder, kúlińizder! Sizdermen birge biz de kúlemiz. Biraq...

Kelbet. Kimge kúlemiz?

Esil. Ol úshin aınalaǵa úńile qarańyzdar!

Kelbet. Oılana qarańyzdar!

Esil. Sonda qattyraq kúlesizder!

Shymyldyq.

---