InfoHub Logo

Qoqys jáshigi «besik» emes!

Kózimdi ashtym,saýlaǵan jańbyr,bultty aspan,

Jatyrmyn aıaq astynda-jolda jurt basqan.

Sýyq betonnyń yzǵary tesip keýdemdi,

Tunshyqtym jelge esinen ábden aljasqan.

Toǵyz aı boıy jatyr em jyly qursaqta,

Nege syrt teptiń,kez boldym qalaı bul shaqqa?

Anam-aý kúnin kórer edik qoı Allanyń

Qara sý, qara nanǵa da táýbe qylsaq ta.

– Halqymyzdyń tarıhynda sábıdi dalaǵa qaldyrǵan oqıǵa bolǵan emes. Alaıda BAQ arqyly kórip otyrǵanymyzdaı, búgingi tańda kókek analar jańa týǵan sábılerin dalaǵa, qoqys jáshikterine, ájethanaǵa tastap ketý jaǵdaılarynyń qatary kóbeıip ketti.

Biz qazaq halqy bundaı jaǵdaılarǵa qarsymyz. Árbir adam bul jaıynda estigende jany túrshigip, Allany esine alýy kerek shyǵar dep oılaımyn.  Jańa týylǵan náresteni tastap ketý —jerge tamyr jaıyp, búginge deıin joıylmaı otyrǵan qaýipti keseldiń biri. Ne sebepti bulaı aıtyp otyrmyn? Bundaı jaǵdaılar azaıady ma desem, kerisinshe kóbeıýde. Keıbireýi balalaryn tyǵylyp tastap ketip jatsa, endi bireýleri el-jurttyń kózinshe bir emes,3 balasyn tastap ketýde. Birimiz bilsek, birimiz bilmespiz. Kórermen kózaıymyna aınalǵan «Astarly aqıqat» baǵdarlamasynda týǵan anasy balalarynan bas tartqan bolatyn. İshkilikke salynǵan ana toǵyz aı qursaǵynda kótergen perzentterin óz qolymen ózgege tapsyrǵan bolatyn. Bul tek máseleniń sheti ǵana. Taǵy bir jaǵdaı, búgin Qyzylordada qutqarýshylar ájethanadan ómirge kelgenine kóp bola qoımaǵan shaqalaqtyń óli denesin alyp shyqty. Qazir óz balasyn tastap ketýden buryn, týǵan balalaryn óltire salý da ońaı bolyp ketkendeı. Birneshe jyl buryn oryn alǵan oqıǵany mysal retinde aıtyp ketsem. 16 jastaǵy mektep oqýshysy kólikte bosanyp,trassada kólik terezesinen náresteni laqtyryp jibergenin estigen bolarsyzdar. Jaqynda oryn alǵan taǵy bir jaǵa ustatarlyq oqıǵa,Úshtóbelik kelinshek eki jastaǵy týǵan balasyn býyndyryp óltirip, denesin tońazytqyshqa salyp qoıǵan.

Endi osyndaı jaǵdaılardyń sheshimi retinde óte kúlkinishti sheshimin tapqandaı. Balany qoqysqa emes, «boksqa» tastasaq...

Elimizde «Baby box» – tastandy sábılerge arnalǵan jáshik ornatylýy múmkin. Arnaıy jabdyqtalǵan qorap medısınalyq mekemelerge ornatylatyn bolady. Onyń ózindik sharttary da bar eken. Jáshikke salynǵan balanyń denesinde eshbir zaqym bolmaýy tıis. Tabylǵan jaǵdaıda sharananyń anasy izdestiriledi. Al eger deni saý, denesi syzatsyz bolsa, sábı balalar úıine jiberiledi. Bir qyzyǵy jáshikti kez kelgen jan asha alady. Bala salynǵan boıda ol qulyptalyp, arnaıy dabylqaqqysh arqyly medısına mekemesindegilerge habar beriledi. Qysqasy, sábıin qorapqa salǵan ana eshqandaı jaýapkershilikke tartylmaıdy. Biraq ondaı jandarǵa keshirimmen qaraýǵa bola ma? Onsyz da kókek analardyń qatary kóbeıip jatqan zamanda bala tastaıtyn jáshikterdi ornatý arqyly baýyr eti balasynan bas tartatyndar sanyn arttyryp almaımyz ba? Bálkim jáshik ornatylsa, qoqys pen jertólege tastalǵan sábıler azaıyp, jaryq dúnıe esigin ashqan beıkúná sharananyń qaýipsizdigin qamtamasyz etermiz?

Memleket tarapynan bundaı jaǵdaılarǵa ártúrli sheshimder qarastyrylýda. Degenmen de kórip otyrǵandaryńyzdaı bundaı jaǵdaılar azaıar emes. Tek este ustarlyǵy, memleket qansha jerden tastandy balany qamqorlyǵyna alǵanymen, ata-anasyna kerek bolmaǵan bala báribir «jetim» atanary sózsiz.

Muhamedálıqyzy Nuraı Abylaı han atyndaǵy Qazaq Halyqaralyq qatynastar jáne álem tilderi ýnıversıtetiniń FMMK fakúltetiniń stýdenti.

---