Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 1 kún buryn)
Qulamergen

Baıaǵyda bir Qulamergen degen batyr, ózi ańshy jigit bolypty. Batyrlyǵy elge jaıylǵan adam bolady, onyń ózine laıyqty sulý áıeli bolady. Sol eldegi han ár jerden sulý áıel izdep suraý salady eken. Bir kúni hanǵa bir mystan kempir keledi. «Sizge men laıyqty adam tabaıyn, meniń úıimde tazsha balam bar, soǵan qyzyńdy berseń», – deıdi mystan. Han buǵan kelisip:

         — Endi, maǵan laıyqty sulý áıel izde! – deıdi. Qulamergenniń áıeli bir kúni darıanyń jaǵasyna baryp basyn jýyp otyrǵanda, bir býda altyn shashy sýǵa aǵyp ketedi. Bul shashty mystan kempir taýyp alyp hanǵa aparady.

         — Bul kimniń shashy? Ne de bolsa, osy áıel meniki bolsyn, – deıdi han.

         «Taqsyr, bul Qulamergenniń áıeliniń shashy», – deıdi mystan. «Olaı bolsa, qazir úıiniń kúl-talqanyn shyǵaryńdar da áıeldi munda ákelińder», – deıdi han áskerlerine. Bul kezde Qulamergen ańǵa ketken bolatyn. Hannyń áskerleri kelip, úıdiń kúl-talqanyn shyǵaryp, Qulamergenniń áke-sheshesin sabap, áıelin baılap alyp ketedi. Qulamergenniń bir er balasy men qyz balasy bolady. Olar úıde qalady. Kulamergen ańnan kelgende, osyndaı jaǵdaı bolyp edi. Endi Qulamergen hannyń úıine kelip:

«Úı salyp ber, áıelimdi qaıtar, áıtpese bárińdi de qyramyn», – deıdi. Hannyń áskerleri kóp bolsa kerek. Qulamergendi hannyń bosaǵasyna baılap tastaıdy. Qulamergenniń áıeli han qasynda jatady. Tún mezgilinde úıge óziniń qyzy keledi.

«Ana qylyshty alyp ber, meniń qol-aıaǵymdy shesh», – deıdi mergen. Buǵan qyzy jaýap bermeı qashyp ketedi. Sonyń artynan balasy keledi. Buǵan da: «Ana qylyshty alyp ber, qol-aıaǵymdy shesh» – deıdi. Bala úndemeı, dybysyn bildirmeı baryp, hannyń basyndaǵy qylyshty alyp, ákesiniń baılaýly turǵan arqandaryn qıyp-qıyp tastaıdy. Qol-aıaǵy bosaǵan Qulamergen hannyń ózin, áskerlerin qyrady. Ólgen hannyń áskerleriniń ishinde mystannyń tazsha balasy bolady. Endi ólgenniń óshin alý úshin mystan Qulamergendi óltirýdiń amalyn qarastyrady. Qulamergen úıine keledi. Qulamergenniń sońyna mystan kempir túsedi. Qulamergen áke-sheshesinen aqyl suraıdy.

Ákesi aıtady: «Sen astyńdaǵy atyńmen qashyp ket, seniń qaıda ketkenińdi biz aıtpalyq, sóıtip júrgende sen uzap ketesiń. Eger mystan kempir seni bir jerden qýyp jetetin bolsa, sen mystan kempirdiń sol kózinen at, áıtpese, qulamaıdy, osyny orynda», – depti.

Qulamergen qashyp ketedi. Mystan kempir Qulamergenniń úıine kelip, kempir-shaldan balasynyń qaıda qashyp ketkenin suraıdy. «Biz bilmeımiz, qaıda ketkenin, ol jóninde kóp surap basymyzdy qatyrma», – deıdi mergenniń ata-anasy. Mystan kempir eshteńe ónbesin bilgen soń, jelmaıamen talaı jerdi bosqa kezedi. Sóıtip júrgende bir aı ótip ketedi. Aqyrynda Qulamergenniń sońynan qýyp jetedi. Qulamergen jelmaıamen kele jatqan sol mystan kempir ekenin bilip, turyp qalady. Birinshi kezekti mystan alady da Qulmergendi atady. Biraq oǵy tıgenmen, Qulamergenniń saýytynan óte almaı qalady. Ekinshi kezekti Qulamergen alady da ákesiniń aıtqanyndaı, mystannyń sol kózinen atady. Mystan kempir jerge qulap, ólip ketedi.

Qulamergen mystannyń jelmaıasyn jetektep eline kelip, qyzyqty dáýren súredi.

 


You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama