InfoHub Logo

Bekbaıdyń baqshasyn aınalyp ótetin shańdaq jolmen qul­dılaǵanym sol edi, artymnan Áýestiń ápkesi qýyp jetti.

— Júıriksiń ǵoı óziń. Daýystasam estimeısiń, — dedi ol meni kinálap. Betine jaýtańdap qaraı bergenim sol edi, hat tasýshy apaı qapshyǵynan qomaqty konvertti sýyryp alyp, qolyma ustata saldy.

Syrtyna «tek seniń ózińe tapsyrylsyn» dep jazylypty... Ás­kerı boryshyn ótep jatqan Bolat aǵaıymnan eken. Áýestiń ápkesine «Raqmet, apaı», — dedim de, Aqjarǵa qaraı júgire jó­neldim.

«Meniń kip-kishkentaı baýyrym, Asqar! Hatty ózińe arnap jazyp otyrmyn. Haliń qalaı? Sen bıyl ekinshi synypta oqısyń ǵoı. Hat jazýdy apaılaryń úıretken shyǵar. Munan bylaı ekeýimiz bir-birimizge hat arqyly habarlasyp turaıyq. Jaraı ma? Atań men ájeńniń kózi nashar kóredi. Ákemiz qyrda, sheshemiz mektepte, qoly tımeıdi. Sen ozat oqýshy emessiń be? Aıtpaqshy, myna hattyń ishine saǵan qajetti konvert saldym. Syrtyna ózimniń de, seniń de mekenjaıyńdy jazdym. Maǵan jazǵan jaýap hatyńdy konverttiń ishine salyp, jelimdep, poshtanyń jáshigine salasyń. Al, saý bol! Úı ishine sálem aıt. Hat kútemin.

Aǵań Bolat»

Qýanyp kettim. Ne týraly jazsam eken? Tyrysyp kóreıin. «Kóz — qorqaq, qol — batyr» deýshi edi ǵoı atam...

«Aýyldan sálem» dep bastadym hatymdy. Jazda meni ákem ózimen birge Keńqaryndaǵy qyrmanǵa alyp bardy. Kombaınshylar bul mańnyń bıdaıyn shaýyp bitirip, Maılyshatqa aýysty. Dáni taýdaı bop úıilgen atshaptyrym aýmaqtaǵy qyrmanda ákem ekeýimiz ǵana. Aıdaladaǵy mekenimiz, ákem ázildegendeı, alty qanat aq orda — kıiz úı.

— Meniń qolǵanatym, — deıdi ákem. — Qazirgi ýaqytta ury-qary kóbeıip ketti. Eldiń yrzyǵyn qaqshyp ketsem degender barshylyq...

Ákemniń qosaýyz myltyǵy bar. Aqtós te osynda. Qas qaraıa elektr motordy ot aldyryp, mańaıdy jarqyratyp qoıady. Kúndiz bir ýaqyt «KamAZ-darǵa» astyq tıep elevatorǵa jó­neltedi. Solarmen birge qyrmanshy aýyl jigitteri de taıyp turady. Kún ystyq. Aspan aınalyp jerge túskendeı, aptap. Aqdalanyń kóz jetpes jazyǵy. Saǵymdanǵan kókjıek. Úıirilgen quıyn. Ákem «KamAZ-dardy» jolǵa salyp, túski astan soń kóz shyrymyn alady. Túnimen qyrmandy aınalyp tynym tappaıdy. Sonaý túni kózderi ottaı janǵan qos túlki «qonaqqa» kelip ketken. Aqtós úrip habar berdi. Shańq etken myltyq daýysynan soń izim-qaıym joǵaldy.

— Dánge tyshqan ataýly úıir ǵoı. Tiri tirshilikke isher tamaq kerek. Túlkiniń qýlyǵyna ne jetsin, — dep kúledi ákem.

Bolat aǵa! Meniń hatyma ishińiz pysyp ketken joq pa? Já, onda qysqartaıyn...

Qys azyǵyn qamdaǵandar bul mańaıda jetip artylady. Qarqyldaǵan qarǵa, shyqylyqtaǵan torǵaı, alaquıryq saýys­qan, shaqyldaǵan sarshunaq... Bárin aıtta birin aıt, sonaý kúni inińiz bir qyzyqqa tap boldy ǵoı. Dán ústine turǵyzylǵan qaraqshynyń dińgegi qısaıyp, túzeýge bara jatsam, kózim túsip ketti. Qyrman shetinen qıadaǵy qalyń jýsannyń ishimen sý túbindegi tamyrdaı bop aǵaryp bir iz ketipti. Buralańdap alǵa bastap barady. Sóıtsem qyzyl kerýenniń kókesi sol izde eken. Úńilsem, ary-beri qaıshylasqan qumyrsqalar. Qyrmannyń dánin tasyp jatyr. İzdi qýalap alǵa júrdim. Uzap barady, taýsylar emes. Ne degen jankeshtiler deseńizshi. «Baldyrǵan» jýrnalynan oqyǵan bir erteginiń esime túse ketkeni. Eńkeıdim de, dán tistemegen qumyrsqanyń birin ustap alyp, ertegidegi ǵulamanyń keıpine enip:

— Áı, qumyrsqa, páleket! Seniń basyń nege úlken? — dedim.

— Aqylym kóp, — dep jaýap bergendeı boldy álgi qumyrsqa.

— Quıryǵyń nege úlken? — dedim daýsymdy zoraıtyp.

— Qaıratym kóp. Ózimnen on ese aýyr júkti kótere alamyn. Qaıratymdy quıryǵyma jınamasam, tońqalań asyp júgimniń astynda qalar edim.

Kúlip jiberdim. Men naǵyz erteginiń keıipkerine uqsap kettim.

— Jaraısyń, — dedim alaqanymnan qumyrsqany bappen alyp, ózderiniń «asfált» jolyna qoıa berdim.

— Áı, ǵulama! Meni tekserip, tergep neń bar. Jumys kóp degendeı, kóppen ilesip kete bardy.

Eki júz adymdaı jerde qumyrsqa patshalyǵy — ıleýi bar eken. Qyzyqty qarańyz. Úsh-tórt qumyrsqa jabylyp nán qurtty súırep kele jatyr. Ileýdiń endi bir betinde túrin kórseń shoshynatyn jylan ekesh jylannyń qańqasy jatyr. «Jaýdyń» bir órkókirek batyry sıaqty, «patshalyqqa» basyp kirmekshi bolǵan shyǵar. Qumyrsqa patshalyǵynyń «jaýyngerlerinen» ajalyn taýypty. Aǵa! Qumyrsqa degender naǵyz batyrlar eken ǵoı. «Memleketin» jaýdan qorǵapty. Árıne, ajal qushqandary da bar shyǵar. Bárinen de judyryqtaı jumylǵan birligin aıt­sańyzshy. Bizder de sondaı bolýymyz kerek. Qumyrsqadan kóp nárseni úırensek, artyq emes. Men qumyrsqa patshalyǵyna rızamyn. Babalardyń «Birlik bar jerde, tirlik bar» degen maqalynyń mánin uqqan sıaqtymyn. Osymen hatty aıaqtaımyn. Bárimiz aman-esenbiz. Asqar inińiz...».

Kóp keshikpeı Bolat aǵaıymnan jaýap hat kelip jetti.

Onda: «Asqar inim! Pikirińe qýana qosylamyn. Eńbek túbi — zeınet. Óziń sıaqty inimniń baryna qýanamyn. Sender keleshektiń kóshbasshylarysyńdar ǵoı. Hat jazýyńdy jalǵastyr. Aǵań Bolat», — dep jazypty.

Qulaǵyma ásem bir ún estildi. Tań atyp keledi eken. Terezeden syrtqa kóz tastadym. Kóp keshikpeı qus ǵajap áýenimen meni oıatypty. Qýanyp kettim de, jazý ústeline otyra qalyp, hatymdy bastap jiberdim.

«Bolat aǵa! Meni erteńgisin bulbulym oıatady. Esh ótirigi joq, shyndyq. Onyń menimen dos bolǵanyna úsh-tórt jyl ótti. Alǵashqy ret balabaqshaǵa barǵanda, tárbıeshi apaı balalardyń bárine bir-bir tal shybyq berip, úılerińniń mańyna otyrǵyzyńdar degen. Ájemniń kómegimen jer qazyp, aǵashty otyrǵyzǵanym áli esimde. Birinshi synypqa barǵanda ájem bir kúni erteńgisin:

— Áı, qulynym, aǵashyń gúldedi, — dedi. Ras eken. Ádemi appaq gúlder, aq ulpa qar sıaqty. Keıinde bir kishkentaı qus erteńgisin butaǵyna otyryp ap, saıraıtyndy shyǵardy.

— Áje, meniń bulbulym bar, — dedim.

— Qulynym, ol seniń qusyń ǵoı, — dedi ol meni qostap. Sol kezden bastap aǵashym men qusym dostasyp ketti. Jaz ortasynan asa ájem maǵan bir túıir alqyzyl alshany ákelip usyndy. Keremet tátti eken. Synyptaǵy dostaryma da jemisti aparyp berdim. Maqtanǵanym ǵoı.

Bir kúni terezeden qarasam, meniń mysyǵym taldyń basyndaǵy bulbulyma qarap mıaýlap qoıady.

Kórshidegi Saıat degen bala:

— Asqar, seniń mysyǵyń bulbulyńdy ańdyp júr. Aǵashqa da órmelep shyǵady ol. Jep qoıyp júrmesin, — dedi. Shoshyp kettim. Biraq men ekeýin de óte jaqsy kóremin ǵoı. Oılanyp otyrsam, balabaqshada júrgende ákem satyp ápergen «Taıbýryl» esime tússin. Qýanyshym qoınyma syımady. Oıynshyǵymnyń qońyraýyn sheship aldym da, mysyǵymnyń moınyna baılap qoıdym. Ájem máz.

— Aqyldym meniń, — deıdi qýanyp.

— Endi bulbulyń saıraı beredi. Mysyǵyń da táýbesine keledi.

Bolat aǵa! Osy bir qyzyǵymdy ózińiz de estip, qýansyn dep jazyp otyrmyn. Barlyq týǵan-týysqandar da aman-esen. Saý bolyńyz. Kelesi hatta munan da qyzyq oqıǵa týraly jazamyn. İnińiz Asqar».

---