InfoHub Logo

Tóreǵalı Qarataev (1934-2021) – ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti, tarıh, arheologıa jáne etnologıa fakúltetiniń qurmetti túlegi, tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty, profesor, Áıteke bı aýdanynyń qurmetti azamaty, eńbek ardageri, KSRO joǵary bilim salasyndaǵy «Joǵary bilimniń úzdigi», bilim salasyndaǵy erekshe eńbegi úshin «Qazaqstan Respýblıkasynyń  bilim berý isiniń qurmetti qyzmetkeri» belgisimen jáne de birneshe arnaıy medal, tósbelgilermen marapattalǵan kurmetti Ustazymyz edi.

Ustazymyz bilim, ǵylym, qazaq mádenıeti, qazaq tili, qazaq ádebıeti, qazaq tarıhy degen maǵynaly máselelerge úlken qurmetpen qarap, jas kezinen jaqsy meńgergenin sabaqta, kúndelikti ómirde kórdik. Tóreǵalı Qarataev «segiz qyrly bir syrly» jan boldy. Ustazymyz pedagogıkalyq, ǵylymı, pýblısısıkalyq eńbekteri men qatar, óleń jazý jáne án aıtý, kúı tartý jáne  terme oryndaý ónerimen de belgili edi. Qazaqtyń sheshendik ónerine, tarıhı tulǵalarǵa  arnalǵan tańdaý kýrstarynan sabaq ótkizip, jastar úshin qosymsha kitapshalar daıyndaǵan. Ár satydaǵy bilim alǵan oshaqtaryn (mektep, ýchılıshe, joǵary oqý orny) jáne Ustazdaryn qurmetpen eske alatyn. Ózi ustaz bolǵanda «stýdentterge dáris oqyǵanda da, aspıranttarǵa jetekshilik etkende de, jas ǵalymdardyń eńbegin baǵalaǵanda da sol bir Jaqsylardyń bergen tálimi boıda, aıtqan aqyly oıda turdy» - deıtin Tóreǵalı aǵamyz. Ustazymyzdyń jatqan jeri jaryq bolyp, arty qaıyrly bolsyn!

Qurmetti aǵamyzdy eske ala otyryp, bilim alǵan mektebine arnalǵan óleńin usynamyz:

BÁRİMİZGE ANASYŃ

/Aqtóbe oblysy, Qarabutaq qazaq orta mektebine 50 jyl/

Soǵys kelgen qanǵa tolyp qonyshy,

Sırep qalǵan saýattyǵa el ishi.

Jetinshige sabaq berip júretin,

Keshe ǵana bitirgender onynshy.

 

Ákem ketti jaýǵa salyp aıbyndy ún,

Sheshem qaldy ýyn jutyp qaıǵynyń.

Qaýrsynyp jel sezdi me degende,

Ákeden de, shesheden de aıyryldym.

 

Áke ólse de azyp-tozyp ketpedim,

Sheshe ólse de shermendelik shekpedim.

Pana boldyń,

Ana boldyń músirkep,

Syńar qabat Qarabutaq mektebim.

 

Ustazdardy pir tutar em talaı áz,

Ákemizdeı álpeshtegen, jany jaz.

Bir sózinen kóktem bolyp ketetin,

Daladaǵy syqyrlaǵan sary aıaz.

 

Endi mine, sen kelipsiń elýge,

İlesipsiń eliń tartqan sherýge.

Aq saqaldy, aq samaıly ul-qyzyń,

Asyǵady saǵan sálem berýge.

 

Altyn shasham merekeńe ýystap,

Men de turam shákirt qalpym tý ustap-

Esigińnen sentábrde jyl saıyn,

Búldirshinder attaǵanda gúl ustap.

 

Sen – shańyraq tapqan naqysh, jarasym,

Sen  – men úshin úlken úı bop qalasyn.

Sen – baıterek jemis toly butaǵy,

Sen – tilekshi bárimizge Anasyń.

Qantar – 1979 j.

Profesor Tóreǵalı Qarataev. Kesheden keldim búginge (Ǵumyr-derek). Almaty, 2004; 70 -71 b.

Ahmetjanova Ajar. KazNÝ ım. al-Farabı. Fakúltet ıstorıı, arheologıı ı etnologıı

---