InfoHub Logo

V. SABAQ KESTESİ

(Raspısanıe)

Sóıtip, komplekspen oqytýǵa – kópten kóp keregi kúndik jumystyń josparyn jasap alý eken. «Jospar» degenimiz osymen bite me? Munyń ústine taǵy da sabaq kestesin jasaý kerek pe?

Jaýap: sabaq kestesin jasaýdyń kerekti jeri de, kereksiz jeri de bar. Sabaq kestesi degenimiz – bir kúnde oqylatyn nárselerdi saǵatqa bólip qoıý. Buryn pán júıesimen oqytqanda, ár muǵalim ár kúnge ne bolyp bir kúnde bir klasqa áldeneshe muǵalim kiretin tártipte barlyq oqýdy saǵatqa bólý kerek edi. Ár muǵalim ózine tıgen saǵatqa óz pánin oqytyp shyǵa berýshi edi. Endi kompleks júıesinde «pán» degender joǵalyp, bári qosylyp, aralasyp ketetin boldy ǵoı. Endi oqýdy saǵatqa bólýdiń ne kerektigi bar? Kúndik (3, 4 saǵattyń) sabaqtyń jobasy kórsetildi ǵoı? Ras, sabaq kestesi kerek emes. Qaı ýaqytta?

Bir klasta bir-aq muǵalim oqytqanda. Onda muǵalim bir saǵatta bitire almaǵan oqýyn keıingi saǵattarda oqyta beredi. Oǵan saǵat tek demalys úshin kerek. Bir saǵatta kitap oqyp, ekinshi saǵatta jazý jazdyryp, úshinshide esegi shyǵartý shart emes, bir saǵat ishinde esep te, jazý da bolýǵa múmkin. Sabaq kestesin jasaý kerek bolatyn kez de bar. Ol birneshe klasty bir muǵalim oqytqanda bolady. Ne úshin deseńiz, eki-úsh klastyń sabaqtaryn aralastyra úılestirip jikteý úshin kerek. Úıtkeni barlyq klasta bir mezgilde til, bir mezgilde esep sabaǵyn júrgizýge bolmaıdy. Birinshi klaspen áńgimelesetin kezde, ózge klastar jazý jazyp, esep shyǵaryp, óz betimen jumys isteý kerek. Bir muǵalim bárine birdeı jetise almaıdy ǵoı. Mine sondaı jaǵdaıda muǵalim ózi qatysatyn sabaq pen ózi qatyspaıtyn sabaqty rettep alý úshin sabaq kestesin jasap almaı bolmaıdy. Sabaq kestesin neshe kúnge arnap jasaý kerek. Bul suraýǵa beriletin jaýap: kompleks neshe kúndik bolsa, sabaq kestesi sonsha kúndik bolyp jasalý tıis; basqasha aıtsaq kompleks saıyn sabaq kestesi de jańadan jasalyp turmaq. Óıtkeni ár komplekstiń serýeni, eńbegi, jazý, oqý, sýret sıaqty jattyǵý jumystary túrli-túrli bolyp otyrady.

Ár klastyń jattyǵý jumystaryn kompleks saıyn úılestirip otyrmasa bolmaıdy. Súıtip sabaq kestesi bir jylǵa, ne jarty jylǵa arnalyp bir-aq jasalyp qoımaıdy. Kompleks basyna jasalady eken. Árıne, bul kóp jumys. Kóp bolsa da qutylýǵa shara joq. Toqtańyz. Kompleks saıyn sabaq kestesin jasaıdy deńiz. Munyn jóni keler me eken? Úıtkeni bir klastyń kompleks taqyryby 3 aptalyq, endi biriniki – 2 aptalyq, taǵy biriniki bir aptalyq bolyp kezdesip qalatyny bar ǵoı. Onda qalaı qyldyq? – dersiz. Oǵan aıtatynymyz:

Ólsheýishke taqyryptyń en úlkenin, kem kúndigin alyp, ózge az kúndik kompleksteri bar klastardy soǵan janastyrý kerek. Janastyrý degenimiz – olardyń kompleksin sozyp uzart degen sóz emes, mysal: 3-klasty 18 kúndik, 2-klastyki – 12 kúndik, birinshi klastyki – 6 úndik bop toǵysqan kezde, 3-klastyn kúnine jetkizý úshin, 2-klastan 6 kúndik bir kompleksti taǵy qosyp, birinshi klastan 12 kúndik eki kompleksti jańa kirgizip, sabaq kestesin 18 kúndik etip jasaý kerek. Olaısha úılese berýi múmkin bolmaǵam kezde bir komplekstiń jarym-jartysyn qosyp jasaýǵa da bolady. Qalaıda sabaq kestesin úılestirip jasaý sonsha qıyn emes. Jańa joǵaryda kúndik jospardy, kúndik sabaqty saǵatqa (a, b, s, d) nobaılap jiktep te qoıdyq. Ásirese ondaı jikteýdi birinshi jyldyń kúndik josparyna istedik, ekinshi jyldyń saǵatqa bólgenimiz materıaldaryn tolyq kórsete almadyq, jattyǵý jumystaryn oqytýshylar kez-kezinde ózderi taýyp alar dep oıladyq. 3 klasty oqytqan muǵalim ózi kirmeıtin klasqa balalar ózi isterlik jumys berip qoıý kerek, keste jasaǵanda este bolatyn nárse osy bolý kerek. Endi sabaq kestesiniń úlgisin kórseteıik.

---