InfoHub Logo

Kúnińizdiń qansha saǵatyn jumysta, qansha saǵatyn jaqyndaryńyzben, qansha saǵatyn ózińizge bóletinińizdi oılap kórdińiz be? Jalpylama 8 saǵat jumysta ótedi dep alsaq, (5 kúndik dep eseptegende) aptada 40 saǵat, 1 aıda 160, 1 jylda 1920, 50 jylda 96000 saǵat, ıaǵnı shamamen 11 jyldaı merzim jumysta ótedi eken. Bul áli de jol keptelisinde ótetin ýaqyttardy, qosymsha ister men apta sońyndaǵy jumystarǵa ketetin ýaqyttardy qospaǵandaǵy qarapaıym esep. Ortasha jas ólshemin 70 jyl dep alsaq, bul 70 jyldyń, kem degende 10 jyly tálim alyp jetilýge, 20 jyly úıqyda ótetinin eskersek, ómirimizdiń tórtten birin tabys tabýǵa jumsaıdy ekenbiz.  

Ýrýgvaıdyń 2010-2015 jyldary aralyǵynda qyzmet atqarǵan prezıdenti El Pepe degen atpen máshhúr bolǵan, Hose Alberto Mýhıka Kordano, jer betindegi eń qarapaıym (eń kedeı) ómir súrgen elbasshysy retinde tanymal bolǵan. Eginshilikpen aınalysyp, tabysynyń basym bóligin muqtaj jandarǵa taratqan El Pepe telearnalardyń birine bergen suhbatynda «Bul meniń óz tańdaýym. Ómirimniń kóp bóligin osylaı ótkizdim. Aılyǵymnyń qalǵan bóligi maǵan jetkilikti. Men kedeı emespin. Baǵaly ómirdi tańdaǵandar tarshylyq kóredi» dep baılyq pen materıaldyq qundylyqtarǵa degen ustanymyn aıtyp ótedi. El Pepe qajetsiz shyǵyndarǵa qatysty bylaı deıdi: «Negizinde bir nárse satyp alǵanda ony aqshaǵa emes, ómirimizdegi aqsha tabýǵa jumsaǵan ýaqyttarmen ótep jatyrmyz. Meniń túsingenim mynaý: Eshkimge júk bolmaı azǵa qanaǵat etseń, baqyt tabasyń. Kedeı bolý kerek demeımin. Qarapaıymdylyqty qoldaımyn. Únemi ósýdi qalaıtyn, tutynýshy qoǵam qalyptastyrdyq. Qajetsiz shyǵyndardan turatyn taýdaı úıindiler qalyptastyrdyq. Bir nárselerdi satyp alamyz da keıin ony qoqysqa tastaımyz. Al negizinde bosqa shyǵyndalǵan óz ómirimiz. Bir nárse satyp alǵanda ony aqshamen alyp jatqan joqpyz. Ótemaqyny aqsha tabý úshin jumsaǵan ómirimizden berýdemiz. Aıyrmashylyǵy: ómirdi satyp ala almaısyz. Ómir ótip barady. Ómirimizdi bos nárselerge shyǵyndaý ábestik», — degen eken. Demek tutynyp jatqanymyz óz ómirimiz eken.

Budan pandemıa kezindegi essiz tutynýshylyqqa salynǵandardyń, shyǵyndarǵa osy turǵydan da qarap, oılanýy qajet ekenin kórýge bolady. Mamandar qajetsiz nársege shyǵyndanbaý jáne qarjyny durys basqarý úshin árkim óziniń nemese otbasynyń kúndik, aılyq, jyldyq búdjetin josparlaýǵa keńes beredi. Iaǵnı kiris pen shyǵyndardy jazyp, taldap júrińiz. Mysaly bir aıda satyp alý kerek zattardy bir aı buryn qajettiligine qaraı josparlap, jazyp shyǵyńyz. Kenetten, qandaı da bir nárse satyp alǵyńyz kelgende, josparyńyzda bul nárse bar ma? Soǵan qarańyz. Joq bolsa, odan ótip ketińiz. Aqsha shyǵyndaǵan árbir nárseńizdi egjeı-tegjeıli jazyp júrińiz. Aı sońynda qaı zattyń qajeti bolmaǵandyǵyn nemese qaı zatty almasa bolaryn jáne bularǵa ketken shyǵyndardy qosyp eseptep kórińiz. Kóp jaǵdaıda eleýsiz dep sanaǵan, maıda-shúıdege ketken shyǵyndardan aldyńyzǵa kólemdi soma shyǵary anyq. Sondaı-aq azyq-túlik alýǵa ash qarynǵa barmańyz, alatyn azyqtardyń tizimin jazyp shyǵyńyz jáne odan artyǵyn almańyz. Mysaly aıdyń basynda aılyq alatyn bolsańyz, jalaqy túsýimen aı saıynǵy (páter jaldama aqysy, komýnaldyq qyzmetter, kredıt, qaryz sekildi) mindetti tólemderdi bitirińiz. Ol tólem aıdyń ortasynda nemese sońynda bolsa da. Óıtkeni aıdyń ortasynda kiris bolmaıdy. Odan keıin azyq-túlikke ketetin qarjyny bólińiz. Odan artylǵanyn ózińizdi jetildirý (bilim, sport), kelesi maqsattarǵa aqsha jınaý, otbasymen demalys, qaıyrymdylyq sekildi negizderge bólýge bolady. Búdjettik esep júrgizýdi qolǵa alǵanyńyzda kóp nársege kózińiz ashylary sózsiz. Bir baıqap kórińiz..

---