InfoHub Logo

Adam balasy saıahattaǵanda, rýhanı baıyp, umytylas, sózsiz áserler alady. Bálkim, jan dúnıeńe aýadaı qajet jolsapardyń, jaqyn adamdardyń seniń ómirińde ózgertýge óz yqpalyn tıgizeri, seni jańashyldyqqa jeteler. Bulaı demegim, ańyzdarda kezdesetin qobyzyn qolynan tastamaǵan Qorqyt pen jelmaıasyn minip, jeldirtken Asanqaıǵyny mysal retinde alsaq bolady. Asanqaıǵy qoı ústinde boz torǵaı jumyrtqalaǵan Jeruıyqty izdeý barysynda jolsaparda saıahattap barǵan ár eldiń ereksheligin aıtyp, qonysqa degen óz kózqarasyn bildirip otyrǵan. Máselen, uzyn aqqan Ertisti kórgende: «Myna shirkinniń balasy toıdym dep qarap otyrmas, qarynym ashty dep jylap otyrmas. Sıyrdyń múıizi, dońyzdyń qulaǵy shyǵyp turǵan jer»,— eken depti. Aqyry Asanqaıǵy «shuraıly qonys, nurly ólke» - Jeruıyqty taba almapty. Biraq, ár aralaǵan, sharlaǵan ólkelerdiń Saryarqa sıaqty sıpattap, keleshek urpaqqa aıtyp ketken-di. Al, Ańyz boıynsha, Qorqyt Ata uıyqtap ketip, “eger ólimdi esińe almasań, máńgi ómir súresiń” degen aıan estıdi. Qorqyt ata halqynyń baıandy da, baqytty ómir súrýin qalaǵandyqtan máńgilik ómir syryn izdep dúnıeniń tórt buryshyn kezip ketedi. Bul jandar qarapaıym halqynyń jaqsy turmysy úshin, alaýyzdyqtyń arbaýyna túspeı, beıbit, tynysh elde ómir súrýi úshin kúıingen. Búginde jasaǵan jolsaparlary tarıhı, ádebı mura, ata-babadan mıras, jalpaq jurtqa úlgi.

Meniń jolsaparym tarıhı jádiger bolyp  qalmasa da, meniń ómirime aıtýly ózgeristerdi engizgeni bilinedi. Ol otbasymmen birge taý bókterine kókke shyǵýymyz. Meniń qurby-qurdastarym el asyp, shetel asyp, el-jer kórgen saıahattaryn baıandasa, men jaı ǵana jeti adamnan quralatyn otbasymmen qalaı jolsaparǵa barǵanymdy baıandaıtyn bolamyn. Osydan 1 jyl buryn maýsym aıynyń 15-shi juldyzynda Esik aýyldy mekenine taý bókterine kókke shyǵyp, demalý barysynda búkil otbasymyzben jolǵa shyqtyq. Bes adam sıatyn temir tulparǵa jeti adam syıysyp, kóńil kóterip, ándetip bardyq. Meniń ákem eshqashan qyz balanyń betin qaıtaryp, qol kótergen emes. Kerisinshe mańdaıymnan súıip, basymdy sıpap, álpeshtep otyratyn. Al anam bolsa, otbasymyzdyń uıytqysy, jaryq sáýleli shuǵylasy. Úıde bes  aǵaıyndymyz. Ý-shý lasyp, qýanyshtan dál bir kókke ushyp ketetindeı keıiptemiz. Meniń jasym 18-de bolsa da, baýyrlarymmen oınasyp, ata-anamnyń qushaǵyna kirip, maýqymymdy basyp jattym. Sol kúni jańa týylǵan sábıdeı keıiptenip, óne boıymdy baqyt pen shattyq sezimderi asqaqtatyp turdy. Sebebi, biz bul sapardy uzaq kúttik. Tek otbasymyzben ǵana shyǵamyz dep josparlaǵan kúnniń týǵanyna qýanyshtymyz. Esik qalasyna jetýge asyqpyz. Taýǵa shyǵýǵa qumartyp turǵan bizder, ýaqytty sanap, anamyz ben ákemizge «qashan jetemiz?», «jetip qaldyqpa?», «az qaldyma?» deýmen kelemiz. Asyǵa kútken mekenge de jettik. Jer jánnaty- Jetisý bolýshy edi, al bizge dál osy sátte jer jánnaty- Esik qalasynyń taý bókteri bolatyn. Keremet tabıǵat aıasy, salqyn samal jel, kóktiń ıisi, jýsannyń ıisteri muryndy jaryp barady. Óne boıym erkindikti sezinip, tabıǵat aıasynda balqyp sala berdi. 1 mınýt únsizdikte turyp qaldym. Kózimdi jumyp, kúndelikti kúıbeleń tirishilikten sharshaǵan men, tabıǵatpen syr shertisip jattym. Tereń demdi boıǵa alyp, qustardyń ándete saıraǵan daýystaryn  qulaǵdar etip turǵan kez. Aınala jap-jasyl, typ-tynysh, kúnniń kózi sý bulaqtarymen shaǵylysyp, aınalany jaryqqa bólep turǵan kez...

Taldyń bókterine otyrys úshin, kóleńkeniń kózin izdep, kalyń otyrys kórpeshemizdi tóseı bastadyq. Anam men ákem ystyq tamaqty pisirýge kóshti. Tabıǵat aıasynda pisirilgen, qazan oshaqqa pisken, samaýrynǵa burqyldap qaınaǵan dástúrli asqa  ne jetsin? Bir úzik nandy bólisip, qaıtadan ý-shý bolyp tamaqtandyq. Qýanyshta shek joq ! Shynaıy kúlki, shynaıy baqyt, shynaıy mahabbat mekeni. Naǵyz eske alarlyq mezet. Men otbasymmen tórt kózimiz túgeldenip, ásirirese, ata-anamnyń óz qoldarynan pisirgen taǵamdarynan dám tatyp otyrǵanyma mázbin, ári qýanyshtymyn. Búkilimiz bıik taýdyń shyńyna shyǵýǵa umtyldyq. Qol ustasyp, entigip, áreń degende shyńǵa da jettik. Mańdaıdan shyqqan salqyn terdi, samal jel sypyryp alyp ketkendaı. Al shyńdaǵy kórinis, bir bólek áńgime. Fılderdegideı aıtpaqshy, aınaly alaqandaǵydaı kórinedi. Búkil álem bir alaqanǵa toǵysqandaı. Ony baqylaýshy aırandaı uıytqyǵan bir otbasy. Bir-birimizdi qushaqtap, ákemizben, anamyzǵa, eń bastysy Allaǵa shúkirshilik jasap, alǵysymyzdy aıtyp jattyq. Ehh, shrikin, nedegen baqytty sát deseńizshi! Balalary úshin, balalarynyń qýanyshy úshin altyndy ýaqyttaryn elemeı, bar mahabbatyn bólgen jandardy qalaısha qurmettep, syılamaısyń? Qalaısha jaqsy kórmeısiń?!

Bul jolsapardy nege baıandadym dep oılaısyz? Qandaı maqsatta? Ne úshin? Osy sapardan men ne túıdim?

Men osy sátte shynaıy baqytty boldym. Sebebi, eń -eń degen jaqyndarym janymda. Boıyma taraǵan qandastarym janymda. Sarqylmas mahabbatyń oshaǵynda. Ata-ananyń qushaǵynda bolǵan sát. Esh ýaıym joq, bir bólek álemdi sharlaǵan sát. Eń bastysy «Umytylmas sát»! Negizgi baıandaýdaǵy maqsatym, Osyndaı ana men ákeler bolsa eken, ata-anany óskeleń urpaq baǵalasa ekendigi. Kóp jandar bir úıde tursa da, jyraqta bolsa da, bir-birine kóńil bólispeıdi. Mahabbatty syrttan izdeıdi. Biraq,shynaıy mahabbat ol –otbasyda! Ananyń meıirimi men ákeniń qamqorynda. «Qyzym», «altynym», «botam» degen mereıli asyl sózderinde. Meniń eń úlken qorqynyshym, ol osy jandardy joǵaltyp alý. Telefonǵa anashym,ákeshim degen mańyzdy qońyraýlar men habarlamalardyń kelmeýinen qorqamyn. Meniń janymnan tabylmaı qalatynynan úreılený. Ystyq qushaqtarynan aıyrylýdan qashqaqtaý. Oılanyp qarańyzshy, siz anańyzdyń siz úshin jasaǵan ystyq tamaǵyn saǵynatyn bolasyz. Esh ýaıymsyz sábı kezińizdi saǵynatyn bolasyz. Birge ótkizgen talaı ýaqyttardy, saǵym sátterdi saǵynatyn bolasyz. Jora-joldas árkez tabylady. Meniń túıgenim, otbasymmen, ana men ákemmen uzaq ýaqyt birge ótkizý. Erteń bas-barmaǵymdy tistep, ómirdiń naǵyz tátti de mándi kezinen jyraqta qalǵym kelmeıdi. Uıada ne kórseń, ushqanda sony  ilersiń. Aıtpaǵym, mahabbatqa toly otbasyda ósip, naǵyz tálim-tárbıe alsań erteńgi kúni sende bir shańyraqtyń  uıytqysy bolasyń. El bolamyn deseń besigińdi túze. Otan- otbasynan bastalady. Mine, otbasy búkiliniń túpnegizi, shynaıy bastaýy, tárbeniń oshaǵy, mahabbattyń otany, el erteńiniń irgetasy. Jolsapar sizge bostan-bosqa, tekten-ten ýaqyt ótkizý emes. Ol shynaıy rýhanı ómirlik azyq alý. Al, biz otbasymyzben bul sapardy dástúrge aınaldyrdyq. Sizdiń de qara shańyraǵyńyzǵa dál osyndaı saǵym sátterdiń beleń alýyna tilektespin qurmetti oqyrman!

«Turan» ýnıversıteti  Jýrnalısıka mamandyǵy 2 kýrs stýdenti Aýbel Móldir Muratqyzy

---