InfoHub Logo

«Kósh túzý bolsyn» aıtýǵa kelgender, aýyldyń ıgi jaqsylary: sharýashylyqtyń dırektory, partorg, aýyldyq keńes tóraǵasy, garaj bastyǵy, taǵysyn taǵylar Zeıilbektiń jolasharǵa dep arnap soıǵan semiz marqasynyń etin jep, araǵyn iship, dastarqan jınalǵan soń, bári bir kisideı óre túregelip ketýge bet burdy. Shetinen el kórip, jurt tanyǵan suńǵyla shirkinder, keterlerinde qyzmet dárejesine qaraı kezekpen sóz sóılep, Zeıilbektiń barǵan jerinde abyroıly bolýyna tilek bildirip, pendege biter mal men baqtyń bárin bir sonyń basyna úıip-tógip tastady. «Jigerli» men «Boqtynyń» arasy degen ne táıiri, júz elý-aq shaqyrym, osy turǵan taıly-taıaǵymyzben tegis kóterilip, jol shyǵaryp salýǵa bolar edi, átteń, naýqan kezi, bastan asqan jumys bar. Jep otyrǵanyń ókimettiń nany bolǵan soń, tártibine baǵynbaýǵa laj joq. Muny aıtqan dırektor Allaberdi qońqaqtaý qoshqar murnynyń dál ushyna jelimdeı jabysyp qalǵan ýyljyp pisken quıqanyń tarydaı qıqymyn shertip túsirdi de, qoı bastaǵan serkedeı bop keńse jaqty betke aldy. Odan burynyraq qozǵalýǵa batyldary barmaı, qorǵalaqtap turǵan qalǵan basqalar da bastyqtarynyń sońynan ere jónelisti. Esik aldynda Zeıilbek, Tileýbaı jáne Zeıilbektiń kelinshegi Maıgúl ǵana qaldy.

Úsheýi úsh jerde turyp, bir sát olar árqaısy ózinshe oı keshkendeı edi. Zeıilbek shyr etip ómirge alǵash kelgende, kindik qany tamyp, jurt qatarly adam bop ósken týǵan aýlyn qımaı eljirese, Tileýbaı bir kúnde týyp, taıdaı tebisip qatar ósken jan aıaspas qurdasynan aırylǵysy kelmeı qınalyp tur. Maıgúl ǵana bir kúrsinip alyp, aıaq-tabaqtardy jınastyrýǵa kirisken. Sosyn olaryn anadaıda júrgeli daıyn turǵan mashına ústindegi júk arasyna aparyp muqıat qystyrdy da:

— Qoshtasyp, sher tarqatyp bolsańdar, júrmeımiz be? — dedi kúıeýi Zeıilbekke qarap kúle sóılep. — Jolashar kádemizdi jasadyq. Qoshtasqysy kelgender kelip qoshtasty degendeı.

Maıgúl sózin qoshtaǵandaı, «bıtlz» bolamyn dep jelke shashyn qobyrata ósirip jibergen shopyr bala Dáýir, kabına esigin shalqaıta ashyp jiberip aıqaı saldy:

— Qashpaq bolsań zymyra degen. Jaryq kúndi keshtetip almaıyq!

Zeıilbek pen Tileýbaı bir-birine qarap kóz tastasty da, endi qozǵalmaq bolǵanda, kenet Tileýbaıdyń ıegi jylaıtyn balasha kemseńdep, erni dirildep, shegir kózi baqshańdap shapyrashtandy da qaldy. Zeıilbek qurdasynyń onysyna tańdanbaq túgil, mán de bergen joq. Shopyr qasyndaǵy kabınadaǵy bos orynǵa jaıǵasyp jatqan kelinshegi Maıgúldiń balǵadaı aıaq-qolyna, únemi boıynan toqtyǵy men nyqtyǵy bilinip turatyn jaraý músinine súısine qarap jaıbaraqat tura berdi. Bir ýaqytta baryp Tileýbaıdyń:

— M-men, s-seni shshyǵaryp ssalam, — degini estildi, kekeshi sheshilip, kekeshimen birge ishindegi qımastyq ystyq jalyny qosa shyqqandaı boldy. Súıtti de qýtyńdap alǵa túsip jol bastady. Ún-túnsiz onyń sońynan ergen Zeıilbek, aıaq basqan saıyn bir qolyndaǵy qysqa taıaǵymen jer tirep, túıe ústindegi adamdaı boıy birese bıiktep, birese alasaryp shoıqańdap bara jatty. Bularǵa mashına kabınasynan qarap otyrǵan Maıgúl qasyndaǵy shopyr balaǵa bildirmeı myrs etip kúlip jiberdi. «Biri kekesh, biri aqsaq, jarasýlaryn shirkinderdiń...»

Qurdastar mashına qoraby ústine birin-biri demeı tyrmysa shyǵyp, júk arasyna jaıǵasqansha, motoryna ot berip, júrýge daıyn turǵan mashına da qozǵalǵan. Súıtkenshe kórshi aýladan, qolynda úlken kenep túıinshegi bar, júgire shyqqan Yrysty aıqaılady. Emshektegi balasy bir qoltyǵynda, sońynda aıaǵy shyqqan eki-úsh qaradomalaq — bári mashınaǵa qaraı qoldaryn bulǵap, aıqaılaı júgirip keledi.

Artta qalyp bara jatqan burynǵy tatý kórshisiniń tóbesi kóringennen Maıgúl shopyrǵa toqtaı tur dep belgi berip, ózi kabına esigin ashyp, Yrystyny súısine jymıyp kútip turdy.

— Balalardy beker mazaladyń-aý, — dedi Yrystynyń qolynan qomaqty kenep túıinshekti alyp, shopyrmen eki aradaǵy qýysqa jaıǵastyryp jatyp. — Ap-aýyr ǵoı. İshine ne salyp qoıǵansyń, bátir-aý.

— Týh, qosh demesten taıyp barasyńdar ǵoı tegi. — Yrysty bir qoltyǵynda tyrbańdap júrgen emshektegi balasyn jylamasyn dep eki aıaǵyna kezek teńselip, bar denesimen yrǵala terbetip tur. — Baratyn aýyldaryń birshama jer. Anany, — dedi shopyr men Maıgúl arasynda jatqan túıinshekti ıegimen nusqap, — jolda qaýjarsyńdar. Sosyn aıaǵyna oratylǵan qarasıraqtarǵa qarap jekip tastady:

— Táıt ári! Kóılegimniń etegin jyrtatyn boldyńdar ǵoı. Kisimen biraýyz sóılesýge de mursa bermeısińder.

— Al Maıkesh, qosh endi, — dedi qarasıraqtardy eptep jasqap alǵan soń, — Barǵan jerlerińde baıandy bolyńdar. Bizderdi de umytpaı árli-berli ótkende soǵyp ketip turyńdar. Saǵynǵanda senderge ózim de barar em, myna óńkeı shýyldaqtardan qol bosaı qoıar deımisiń.

Yrysty taǵy birdemelerdi bastyrmalata aıtyp Maıgúldiń qolyn qysty da, qaıtadan etegine oratylǵan balalarynyń birin qushaqtap, birin jetektep, endi birin aldyna sap qaqpaılap joldan bylaıyraq sheginip turdy.

— Osy qatyndardyń-aq áńgimesi taýsylmaıdy, — dep kúńkildegen shopyr bala Dáýir mashınany ornynan shuǵyl qozǵap jibergen. Mashına qoraby ústindegilerdiń bastary bir-birine soqtyǵysyp qaldy. Maıgúl mańdaıyn esik qyryna soǵyp ala jazdady. Biraq shopyr balanyń dolyǵyp otyrǵan yńǵaıyn baıqap, jaq ashyp lám demedi. Tereze áıneginen syrtqa kóz jiberip, tez-tez sheginip artta aǵarańdap qalyp bara jatqan aýyl úılerine birtúrli qımastyqpen muńaıa qarap qaldy.

Aýyl arasynyń oı-shuńqyryna kibirtiktegen mashına qasqa jolǵa shyqqasyn júris alyp, birqalypty búlkilge saldy.

Tanys ta beıtanys ker dala, qadir bilmes qatygez olaq qolǵa túsken jany názik sulý áıeldeı júdep-jadap sulyq jatyr. Taz adamnyń basyndaǵy shashyndaı sırek, onyń ózinde boıy bir qarys, jarym qarys bıdaı sabaqtary ár-ár jerden bir qyltıady.

Osydan on bes-jıyrma jyl buryn Zeıilbekter jalańaıaq shapqylap júrip tyǵylmaq oınaǵanda, tapa taltústiń ózinde kisi keýdesine jetip boılap ósken bıdaıyq pen aqseleýdiń arasyna jasyrynǵan birin-biri tappaıtyn. Shirkin, bala kóńil-aı, sol kezde Zeıilbekke aınaladaǵy bıik tóbeler, ózen-kólder, toǵaılar, móldiregen bulaqtar — eshqashan ózgermeıtin myzǵymas tylsym dúnıedeı kórinýshi edi-aý. Endi mine, jel ótinde turyp, kún kózine ońyp ketken eski shúberekten da jaman, óńi bop-boz. Qaramasa qatyn ketedi degendeı, tabıǵaty eginshilikke úılespeıtin qaıran jer jyrtyla-jyrtyla, oǵan jıi qýańshylyq qosylyp azyp-tozyp ketti. Sonda da jylda jyrtyp, jylda egin salady.

— Aýyldan rrenjip shyqqandaı eńseń ttúsip ke-ketipti ǵoı, — dedi Tileýbaı muny ıyqtan judyryqtap túıip qalyp. — Ssalqyn bu-bulaqtan ssý ishkizip, mmen sseniń kó-kóńilińdi kó-kótereıin. Osyny aıtyp Tileýbaı kabına tóbesinen túıgishtep-túıgishtep jiberdi.

Zeıilbek sonda baıqady, bular «Jigerliniń» shekarasyna jetip qalǵan eken. Mashına úlken joldan burylyp, jıdesi aralasa ósken shoq taldyń ishine suǵyna baryp toqtady.

Mashınadan aldymen túsken Maıgúl shoq taldyń eteginde qumyrsqanyń ıleýindeı bolyp jatqan saz tómpeshikke basqalardan sál burynyraq jetken.

— Oıboı, endi qaıttim! — dedi ol aıaǵyna shoq basqandaı shoshyna daýystap. — Bulaq kózi bitelip qalypty ǵoı.

— Qoıshy ári, múmkin emes! — Bar salmaǵyn saý aıaǵyna salyp Maıgúldiń artynan qoıqalańdaǵan Zeıilbek te anadaıdan shyr ete qaldy. —Búkil osy aımaq túgelimen tandyry qýrap keýip qalsa da, Salqynbulaq sýy eshqashan tartylmaıdy. Kelip, ol da bulaq kózine asyǵa úńildi. Bul kezde Tileýbaı da jetken edi. Jaǵymsyz jylymshy ıis birden murynǵa urdy. Bulaq kózindegi ot ornyndaı apanda sarqyndy sý kólkıdi. Beti tolǵan shóp-shalam, temeki tuqyly, araq qutysynyń túımedeı plasmassa tyǵyndary... Bulaqtyń apanmen jalǵasyp eńiske qaraı jalǵasqan jylǵasy betin qum basyp jalańashtanyp jatyr.

Tileýbaı ún-túnsiz baryp mashınadan kúrek ákeldi de, apannyń jylǵaǵa jalǵasqan óndirshek tusynan bastap bulaq kózin arshı bastady.

— Bos áýreshilik, — dedi shopyr bala Dáýir jaqtyrmaı tyrjańdap, — bulaq kóziniń bitelgeni — ólgeni.

— Óziń, shyraq, ne aıtyp tursyń? — Zeıilbek oǵan úlkendik jolmen azdap zekip, ursyp tastady.

Shopyr bala Dáýirdiń oıy toqtamaı júre bersek edi. Biraq ol qazir Zeıilbekpen salǵylasýdyń ózine abyroı ápermeıtinin túsindi de:

— Qoı, motorym maı jep kele jatyr edi, — dep tym rabaısyz uzyn sıraqtaryn súırete basyp mashınasyna qaraı ketti.

Jylǵanyń tabany biraz tereńdetilgen soń, irkindi sýǵa jol ashylyp, apan lezde tazaryp qaldy. Biraq astyndaǵy battasqan qorys batpaqtan bulaq kózi biline qoımady. Tileýbaı tal butaǵynan jarty kezdeı taıaq syndyrap aldy da, sonymen bulaq kózin izdep árli-berli júgirte bastady. Shydamy taýsylǵan Maıgúl:

— Bunyńnan báribir túk shaqpaıdy, — dep jańaǵy shopyr bala sózin qoshtaǵandaı edi, Tileýbaı jaqtyrmaı:

— Ssalqyn bu-bulaqtyń ssýyn ishpeı ketpeısińder, jjibermeımin, — dedi, renjigennen kekeshi kúsheıip, býlyǵa ázer sóıledi.

— Jaraıdy, — dedi óziniń aǵattyq jasap alǵanyn sezgen Maıgúl raıyn ózgertip, — men oǵan deıin dastarqan jasaı bereıin.

Tileýbaı taıaq júgirtip te eshteńe óndire almaǵan soń, syz ústine ekpetinen jata qalyp, qolyn bulaq kózi osy-aý degen jerge ıyqtata tyǵyp jibergen. Súıtti de «barmatýha» sharaptan qalǵan sıymdylyǵy 750 gramdyq dáý qara shólmekti sýyryp aldy.

— Mmás sa-saǵan, be-bezgeldek, myna shshirkinniń júrgen jerin qa-qarańyz! — dep, shólmekti qyl moınynan búre qysqan kúıi jıirkenishti zattaı etip aýlaqqa qaraı shókelep laqtyryp jiberdi.

— O, páleket, — dedi Zeıilbek te tańdanyp, — Muny istep júrgen qandaı ǵana qara júrek boldy eken?!

Ári qaraı Teleýbaıdyń jumysy jeńildenip ketken edi. Bulaq kózi óńeshi keńeıtilip, battasqan qorysynan arshylǵan soń, arǵy jaǵy sút aralastyrylǵan sýdaı bolyp laılandy da, artynsha aqyryn lyqsyp aǵa bastady.

— O, arýaq, kózi ashyldy. Ashyldy kózi! — dedi Tileýbaı jas balasha qýanyp, sekirip máz bolyp. Kekeshi de bilinbeı ketti.

— Rahmet, rahmet, — dep jatyr Zeıilbek te dosyn arqadan qaǵyp, qushaqtap. — Eńbek seniki. Seniń arqańda Salqynbulaqtan sý ishetin boldyq. Júr, endi Maıgúlge baraıyq.

Jasaýly dastarqandy kórgende Tileýbaıdyń kózi shoqtaı jaınady.

— P-pah, p-pah, p-patshalardyń asyndaı ǵoı mynaý, — dep alaqanyn qushyrlana ýqalap, dastarqan shetine tize búgip otyra ketti. Basqalar da jaıǵasty. Kók shópke jaıylǵan kenep betinde semiz qoıdyń maıly jambasy, etti bel omyrtqa, birneshe qalyń qabyrǵa, torsyq búıir baýyrsaqtar, eki-úsh bas ashshy jýa jatyr. Osylardyń ámirshisindeı bolyp dál ortada aqshıyp «Astanalyq» tur.

— Yrystynyń jolda qaýjarsyńdar degeni edi, — dedi Maıgúl kúlimsirep.

— Mmalades, bbizdiń báıbishe, — dep Tileýbaı birden shynyǵa qol sozdy.

Bul kezde mezgil tús bolyp qalǵan. Shaqyraıyp tas tóbege shyǵyp alǵan kún jaryqtyq tóńirekti bar ystyq lebimen aıamaı shyjǵyryp-aq tur. Aýa jelsiz, tymyrsyq. Tamyrlaryndaǵy bar nári taýsylǵan ósimdikter solyńqy, selt etpeıdi. Dastarqan jaıylǵan shoq taldyń arasy ǵana bolar-bolmas salqyn lep úıirip turǵandaı. Bótelke aýzyn ashyp, biraq stakandarǵa quımaı turyp, Tileýbaı:

— Sen rúldesiń ǵoı, — dep dastarqannyń dál orta tusynda shyntaqtaı jatqan Dáýirge qaraǵan, ol qoldy bir-aq sermedi.

— Erkin dalada júrmiz ǵoı. Ózimiz mashınany uıyqtap otyryp ta aıdaı beremiz.

Shólmek úsh kisige teń bólinip quıyldy.

Birazdan keıin qaljasy juqalaý Tileýbaı qyzyńqyrap qalyp, ár nárseniń basyn bir shalyp bóse bastady. Áýeli jatyp kep áıelin maqtady:

— Mmeniń Yrrystym jaqsy qqatyn ǵoı, jjaqyn-jýyq, jjoldas-joraǵa birdeı mmeıirban. A-al, sender bbolsańdar, úılenbe oǵan dep bbezek qqaqtyńdar.

— Eki balasy bar, buryn turmysta bolǵan áıel, qaıdan bileıik, — dedi Maıgúl kesh te bolsa burynǵy eski kinásin jýyp-shaıǵandaı bolyp.

— Sizde osy bala jaǵy bar-aý deımin. — Shopyr bala Dáýir de qarap otyrmaı araǵa sóz qystyrdy.

— Qazir jeteý. Bbuıyrtsa, onǵa jjetkizemin, — dedi Tileýbaı oılanbastan.

Dáýir tańdaıyn qaǵyp, basyn shaıqady.

— Óıdá! Bárin qalaı asyraısyń? Osy kúni bir bala, eki balanyń ózinen asyraýy qıyn dep jurt zar jylaıdy.

— Ssen bala, ggazet oqymaısyń ba, ýkaz shyqty ǵoı. Ssemányń qqarjysy ár adamǵa shshaqqanda elý somnan kkem bbolsa, qqalǵanyn úkimet ttoltyrady.

— Qazir alatynyń aıyna bir júz eli som. Áıeliń jumys istemeıdi. Jeti balańmen toǵyz jansyńdar. Júz elýdi toǵyzǵa bóleıik. — Zeıilbek erinderi men saýsaqtaryn qosa jybyrlatyp ishteı esep júrgize bastady. — Sonda aıyna ár jan basyna ústinde azdaǵan tıyny bar, on alty somnan aınalady. Al endi elýdi toǵyzǵa kóbeıtsek, o, onda aqshanyń astynda qalasyńdar. Aıyna tórt júz elý som!

— Endi qalaı, —dedi Tileýbaı kóńili tasyǵanda kekeshi azaıatyn ádetimen taza sóılep. — Dúnıege bir qozy kelse, bir túp jýsan kókteıdi degen... Budan keıin Tileýbaý ekinshi jambasyna aýysyp otyryp, tiliniń kemistigin aıtyp muń shaǵa bastady. Qyzmette óspeı júrmin dedi. Bári sol tili qurǵyrdyń múkistiginen. Áıtpese, Qudaıǵa shúkir, basy eshkimdikinen kem emes. Zeıilbek biledi ǵoı, mektepte muǵalim shyǵara almaǵan esepti shemishkeshe shaǵyp tastaıtyn. Osy kúni ósý úshin bas emes, til ǵoı keregi. Top aldyna shyǵyp - ap joqtan bar jasap, bardan zor jasap saıraı bilseń boldy. Átteń, til joq. Qalǵany ǵoı óstip bólimsheniń esepshisi degen atpen...

— Men saǵan til múkistigin jazatyn em aıtaıyn ba? — dedi Zeıilbek qýlanyp. — Qudyqtyń aýzyna baryp sóıle de, arjaqtan shyǵar jańǵyryǵyn tyńda, ollahı, jýrnaldan oqydym. Súıtip jıi-jıi qaıtalaı berseń, bir kezde óz-ózińnen bulbuldaı saırap ketetin kórinesiń.

— Mmeniń ssúıegim qqataıyp qqalǵan, mmaǵan em qqonbaıdy, — dedi Tileýbaı kádimgideı balasha nalyp.

Osy kezde qor ete qalǵan oǵash daýys estilgen. Ortada kóldeneń túsip jatqan shopyr bala Dáýir uıyqtap ketken eken.

— Ssabazyń rrýlde otyrsa da qqaıtpaıdy eken, — degen Tileýbaı Maıgúl jaqqa jutyna kóz tastap qoıdy. Maıgúl túsinip:

— Yrystynyń maǵan degeni bolar, senderge buıyrdy, — dep qaǵazynda «Shyryn» degen jazýy bar shólmekti erkekterdiń aldyna qaraı domalatyp jiberdi. Qýanyp ketken Tileýbaı:

— Maıkesh, sen meniń neden kkekesh, Zeıilbektiń neden aaqsaq bbolǵanyn bilesiń be? — deı berip, luq degizip sharap tyǵynyn sýyryp aldy. 

— Joq, bilmeımin, — dedi Maıgúl.

— Sen qoıa tur. — Zeıilbek kekeshi ustap, bet-aýzy qubyla bastaǵan Tileýbaıdy sóıletpeı tastady. — Maıgúlden jasyrǵan syrym edi, ózim aıtaıyn. Ol bylaı bolǵan, — dep úzilgen sózin jalǵady. — Soǵys aıaqtalatyn jyl. Bes-altylardaǵy kezimiz. Tań atsa, bala bitken úı tóbesine shyǵyp alamyz. Soǵystan qaıtqan bireý ákesine, bireý aǵasyna jol qaraıdy. Qaraı-qaraı bir kezde kóz talady, sharshaısyń. Balamyz ǵoı, zerigip arasynda oıyn oınap alamyz. Osyndaı qyjyl oıyn ústinde ǵoı deımin, men Tileýbaıǵa: bizge ne joq, seniń de, meniń de ákemiz ólgen, qara qaǵaz alǵanbyz, olar endi kelmeıdi, deppin.

— Áákemizdiń kkelmeıtinin men ózim de bbiletinmin, — dedi Tileýbaı sózdi ári qaraı ilip áketip. — Bbiraq mynanyń ssózi kkeýdemdegi úúmitimdi úzgendeı boldy da, yzalanyp ketip, ııterip qqaldym.

— Úı tóbesinen qulap, sol jerde esten tanyp qalyppyn, — degen Zeıilbek áńgime jelisin óz qolyna qaıta aldy. — Sodan bir jambasymnyń urshyǵy taıyp ketipti... Ol kezde aýylda dáriger joq. Súıtip osyndaı bop qaldym ǵoı.

— Bbireýler, ooıbaı, Zeıilbektiń aıaǵy ssyndy ddegende, jjúregim shshoshyp aýzyma ttyǵyldy, — dedi Tileýbaı. — Jjan ushyra shshyńǵyryp jjiberippin. Ssodan beri mmine, ttil joq...

Kúıeýinen aıaǵyń neden aqsaq, dosyń nege kekesh dep suraıynshy degen oı Maıgúldiń basyna kirip-shyqqan da emes. Araq qyzýy ma, qoshtasardaǵy qımastyq pa, olar júrektegi jan syrlaryn aqtaryp saldy. Maıgúldiń estimeı-aq qoıaıynshy degen shyndyǵy edi, «Soıqan soǵys», dep ishteı kúrsinip birtúrli yńǵaısyzdanyp qaldy ol.

Otyrysty bir sát únsizdik bıledi. Kún nury qyzyl-jasyl qulpyryp, jer dúnıe ot bolyp balqyp jatqandaı. Tynyshtyqty kenet otyrǵandardy aınala soqtyǵyp ushqan shybyn yzyńy buzdy. Úlkendigi barmaqtaı qara shybyn bezek qaǵyp júr. Shydamaǵan Zeıilbek qasynda jatqan taıaǵyn ala salyp, qasqyr soqqandaı sermelep úrkitip tastady.

— Shybynnan basqa túk qalmaǵan ba bul dalada, — dep áldekimge renjigendeı boldy. — Bulbul saıramaq túgil, torǵaı ushpaıdy. Buryndary osy bulaqtyń basynda, toǵaı ishinde bal aralary qujynaı ushyp júrýshi edi.

— Sen de tóndirtedi ekensiń, — dedi Maıgúl jaqtyrmaı. Qolyna araqtan bosaǵan shynylardy tirkeı ustap bulaq basyna qaraı jónele berdi.

Tileýbaı ógizdiń qany taqylettes «Shyryn» sharabyn staqandarǵa taǵy da bólip quıa bastaǵan edi, manadan beri qannen-qapersiz qoryldap uıyqtap jatqan shopyr bala Dáýir basyn jerden julyp aldy.

— Bir tanys ıis muryn jaryp barady ǵoı. — Tileýbaıdyń qolyndaǵy bótelkeni kórip, qýana jymıdy. — Á, báse, bastańǵy jasap jatyr ekensińder ǵoı.

— Nnege, óózimiz de eendi bolmaǵanda ooıatqaly jatyr edik, — dedi sasyp qalǵan Tileýbaı kekeshi kúsheıip, tuttyǵyńqyrap.

Sharaptan keıin áńgimege Zeıilbek sheshildi.

— Eh, — dedi óz-ózinen shıryǵyp, — estirsińder de bilersińder,- jańa jerde jańa tártip ornatýǵa kúsh salam. Men endi bas ekonomıspin ǵoı. Bas ekonomıs! — Zeıilbek suq saýsaǵyn shoshaıtty. — Shotqa qaǵyp, mynaýyń durys, paıda beredi. Al mynaýyń teris, qyp-qyzyl shyǵynǵa batasyń, deımin de otyramyn. Sodan keıin menimen sanaspaı kórsin. — Araqtyń áserinen sál jasaýraǵan kózin jıi-jıi jypylyqtata bastady. — Jańa, jolda «Jigerliniń» eginin kórdiń ǵoı. Egin be sol. Mazaq.

— Ddurys aaıtasyń, ddosym: — Tileýbaı da qarasur óńi qubylyp, qoldaryn kezek sermep qoıyp, biraz sózdiń basyn qaıyrdy: Sen maladessiń, alǵyrsyń, áli de ósesiń, dedi. Tipti dırektor bolyp ketýiń de múmkin dep qoıdy. Tek ósshi. Sen ósseń maǵan da jaman bolmas. Ósseń, qaramaǵyńa alyp, táýir jumys beresiń ǵoı, dep qıaldady.

— Sóz bar ma, — deıdi Zeıilbek, — meniń óskenim, seniń óskeniń. Tek saspa da asyqpa, jaraı ma. Bul dúnıe bizden qashpas. Tizgindeımiz áli-aq. Tizgindeımiz... — Zeıilbektiń kóz aldy teńizdeı tolqyp buldyrap tur. Ot jalanyp shańytqan aspan, shaǵyn toǵaı, anaý júk tıelgen mashına — bári býaldyr tartyp teńselip, tipti bulaqtan sý alyp jatqan Maıgúl de ekeý-úsheý bolyp kórinedi. Qasyndaǵy Tileýbaıǵa qarap edi, ol ıegi kemseńdep jylap otyr.

— Óı, saǵan ne boldy? — dedi oǵan tańdanyp.

— Jjalǵyz qqaldym, mmúlde jjalǵyz qqaldym, — dedi Tileýbaı óksik qysqan keýdesinen úni áreń dep shyǵyp.

— Men de jalǵyzbyn, — dedi Zeıilbek, — biraq men jylamaımyn. Ber jaǵymen kúsheıse de, kókiregin toltyryp lapyldap kelip qalǵan tegeýrindi ystyq lepti toqtata almady. Kóz sharasy jasqa tolyp ketti... Iá, ekeýi de jalǵyz. Aldarynda aǵa, arttarynda ini joq. Bári sol soǵys jalmaýyzdyń kesirinen. Áıtpese, Zeıilbektiń qyzmeti ósip, jańa jerge kóship jatqanda, muny úlken qýanysh kórip, jaqsylap toı jasaýǵa bolmas pa edi. Bularda ondaı janashyr joq. Ekeýi de jalǵyz. Quıryq-jalsyz. «Jigerliniń» uıalas jigitteri bulardy qaıtsin. Daıyn tamaqty ishti de ketti. Soǵan da rahmet. Áıtpese orta jolǵa deıin shyǵaryp salsa neleri ketýshi edi.

Dostar óstip «sen jalǵyz, men jalǵyz» desip, góı-góıge basyp jatqanda, eki qolynda eki shólmek bulaq sýy Maıgúl keldi maıpańdap.

— Bárekelde, mynalarǵa ne bop qalǵan aıaq astynan? — Maıgúl ústi-basyn qaqqyshtap turyp jatqan Dáýirge qarady. — Mynalarǵa qoı deseıshi, erkeksiń ǵoı.

— Jeńeshe, men iship alǵan adamǵa sóz shyǵyndamaımyn, — dedi. Sosyn jaıbaraqat qalpy bulǵalańdap, bir qolymen aýyn sheńgeldeı ustap shoq taldyń syrt jaǵynan aınala berdi...

— Qap, myna qos tóbettiń qylyǵyn-aı! — Maıgúl qolyndaǵy bótelkeden Zeıilbek pen Tileýbaıdyń tóbelerinen muzdaı bulaq sýyn quıyp-quıyp jiberdi. —Túk kótere almaıtyndaryń bar, araq ishken ne teńderiń... Ana shopyr bala Dáýirge qarańdarshy, qyzbaq túgil, sezgen de joq... Jalǵyzbyz deıdi-eı. Qaıdaǵy jalǵyzdyq aıtyp otyrǵandaryń? Balalar she? Birińde — beseý, birińde — jeteý. Qudaıdan qoryqsańdarshy túge...

Salqyn sý em boldy. Dostar esterin tez jınap aldy.

— Balalar ózinshe, biz ózimizshemiz ǵoı, — dedi aldymen tilge kelgen Zeıilbek uıalǵan tek turmastyń kerimen. -Olar ózara biri aǵa, biri ini ǵoı. Al biz, biz... jalǵyzdarmyz.

— Jjaryqtyq ssalqynbulaqtyń ssýy ma mynaý? — Tileýbaı Maıgúl qolyndaǵy bótelkeni aldy. — Beri ákelshi, isheıik bir rahattanyp.

Sý ishken soń qos dostyń boılary sergip, kóńilderi jaılanyp qaldy. Jarbıyp oryndarynan turdy. Tús aýyp qalypty. Kók júzinde shókim-shókim sharby bulttar paıda bolypty. Sondaı súıkimdi bulttar. Zeıilbek pen Tileýbaıǵa aq qanat bolyp baılanyp, áldeqaıda, kóz kórmegen bir alys qıyrǵa alyp ushyp ketetindeı... Dostar birin-biri ishteı uǵysyp, ishteı túsinisip tur. Ásheıinde eshbir jerde aıtylmaıtyn sózder aıtyldy. İshkendiktiń de áseri bolǵan shyǵar, áıtse de týǵan jerge, onyń aýasy men sýyna degen balalyq erkelikteri bárinen basym edi. Sonyń áseri edi.

— Endi ssen kketesiń, men qqalamyn, — dedi kenet Tileýbaı, — Mmen biraq sseni joqtatpaımyn. Bbulaq kkózin arshyp tturamyn.

— Árli-berli júrgende men de burylmaı ótpespin. Káýsarynan tatarmyn, — dedi Zeıilbek.

— Aý, manadan beri aýnadyńdar, qýnadyńdar. Jeter. Endi júrmeımiz be? — dedi Maıgúl qurdastardy asyqtyryp.

— Salqynbulaqtan sý ishtik, júrsek júreıik, — dedi Zeıilbek...

---