InfoHub Logo

Qazaq tili 6 synyp
Sabaqtyń taqyryby: San esim. Dara jáne kúrdeli san esimder.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylarǵa san esim jáne onyń suraqtary jaıly maǵlumat berý. Suraqty durys qoıa otyryp, olardy bir - birinen ajyrata bilýge jáne mátinnen dara, kúrdeli san esimderdi taba bilý.
Damytýshylyq: Tanymdyq qyzyǵýshylyǵyn damytý, oı qorytyp naqty sheshim jasata bilý, shyǵarmashylyq izdenisterin arttyrýǵa yqpal jasaý;
Tárbıeligi: Sandardyń mańyzdylyǵyn túsindire otyryp, ómirmen baılanys arqyly týǵan halqynyń ónerin súıip ósýge baýlý, eńbeksúıgishtikke tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: jańa bilimdi meńgertý sabaǵy
Sabaqtyń ádisi: túsindirý, suraq - jaýap, izdenis, baıandaý, taldaý, t. b.
Kórnekiligi: test tapsyrmasy, kespe qaǵazdary
Pánaralyq baılanys: matematıka, ádebıet.

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý:
1. Amandasý, oqýshylardy túgendeý
2. Synyp tazalyǵyna kóńil bólý.
3. Sabaqtyń maqsatymen tanystyrý

İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý
100, 104 - jattyǵý. Ereje.

İİİ. Jańa sabaqty túsindirý.
San esim - zattyń sanyn, mólsherin, retin bildiredi. Qansha? Neshe? Nesheý? Neshinshi degen suraqtarǵa jaýap beredi.
San esimder quramyna qaraı dara san esim jáne kúrdeli san esim bolyp bólinedi.
Bir túbirden quralǵan negizgi jáne týyndy san esim dara san esim dep atalady.
Mysaly, on, eki, bes, myń, júz, otyz – negizi san esimder;
ondaǵan, myńdaǵan, altynshy, ekeý, jeteý – týyndy san esimder.

Eki nemese odan da kóp túbirdiń tirkesinen nemese qosarlanýynan jasalǵan san esim kúrdeli san esim dep atalady.
Mysaly, eki myń on úsh, jıyrma bes, bes - alty, úsh - úshten t. b.
Sózderdiń qosarlaný men qaıtalanýy arqyly jasalǵan kúrdeli san esimder defıs (-) arqyly jazylady. Mysaly, qyryq - elý, alpys - jetpis,

«Artyq bilim kitapta». Oqýlyqpen jumys
105 - jattyǵý. Mátinnen san esimderdi tabyńdar da, olardy tirkesken sózimen birge sıfrmen jazyńdar.

108 - jattyǵý. Tómendegi sandardy sózben jazyp, olardy dara jáne kúrdeli túrine ajyratyńdar.

«Kim tez tabady». Dara san esimderdi ataǵanda oń qoldaryńdy kóteresińder, kúrdeli san esimderdi ataǵanda sol qoldaryńdy kóteresińder.
Ekinshi, jıyrma bes, úsh bútin onnan bes, bes, qyryq - elý, toǵyz júz bir, jeteý, júzdegen, úsh - úshten, beseý, on bútin júzden elý bir, ondaǵan, toqsan, júz shaqty.

“Kıeli sandar qasıeti” - aýyzsha jumys túri
Sandarǵa baılanysty halqymyzdyń uǵymynda 1, 3, 5, 7, 9, 40 sekildi sandardyń bárin bir yrymǵa negizdep, kıeli dep eseptegen. Sondyqtan da meniń qoıatyn suraǵym osy tóńirekti qamtıdy.
1. Jeti atańdy ata (ata, áke, bala, nemere, shóbere, shópshek, nemene)
2. Halqymyzdyń kıe tutqan sandaryn ata (7, 9)
3. Úsh arsyzdy ata (uıqy, tamaq, kúlki)
4. Jigittiń úsh jurty (óz jurty, qaıyn jurty, naǵashy jurty)
5. Jeti kún(búgin, erteń, búrsigúni, arǵy kún, aýyr kún, sońǵy kún, azyna)
6. Er qarýy bes qarý (naıza, sadaq, shoqpar, qylysh, aıbalta)
7. Tórt qubyla(Ońtústik, Soltústik, Batys, Shyǵys)
8. Úsh báıterek (İlıas, Sáken, Beıimbet)
9. Bes arys (Shákárim, Ahmet, Maǵjan, Mirjaqyp, Júsipbek)

Jalǵasyn tap
Bir degenim –...
Shyqtyq sodan ósip,

Eki degen – …
Dalam, taýym, kógim.

Úsh degenim –...
Úmit aptar jigit.

Tórt degenim – …
Tóze bilem ózim.

Bes degenim –...
Baǵalaıtyn ýaqyt.

Alty degen – …
Tyńdaǵanyń maqul.

Jeti degen – …
Júrektegi alaý.

Segiz degen – …
Sert beretin keziń.

Toǵyz degen – …
Eldiń joǵyn joqtaý.

On degenim – …
Qorǵa ony, botam!
«Bir jáne myń» Kóp núkteniń ornyna san esimderdi qoıyńdar. Kerekti jalǵaýlaryn ózderi qoıady.
1.... kisi... kisige olja salar.
2. Bilekti... jyǵar, Bilimdi... jyǵar.
3.... jaýdan... jansyz jaman.
4.... túsinip tanyǵansha... atyn bil. (maqal.)
5.... bir kisi...
Júz kisi sumǵa
Áli jeter zaman joq.
Júregimniń túbine tereń boıla,
Men... jumbaq adammyn, ony da oıla,
Soqtyqpaly, soqpaqsyz jerde óstim,
... jalǵyz alystym, kiná qoıma. (Abaı)
Kerekti sózder: bir jáne myń.

Sabaqty qorytý.
Test tapsyrmasy
1. San esim qandaı suraqqa jaýap beredi?
a. qandaı? qansha?
á. ne? neshinshi?
b. qansha? neshe?
2. San esimdi kórsetińder
a. belsendi
á. eseptik
b. bes
3. San esim... bolyp bólinedi?
a. eseptik, rettik, qatarlyq
á. qatarlyq, kezektik
b. eseptik, rettik
4. San esimdi kórsetińder.
a. bes, sana, uıyqta
á. elý bes, jas, kári
b. qyryq, elý, júz
5. Berilgen sózder qaı sóz tabyna jatady? Ekinshi, bes, alpys alty
a. syn esim
á. san esim
b. esimdik
6. Zattyń sanyn, retin bildiretin sózderdi... deımiz.
a. san esim
á. syn esim
b. zat esim
7. Artyq sózdi tabyńdar:
a. júz, alty
á. birinshi, segizinshi
b. qyryq, alpys
8. Kóp núkteniń ornyna kerekti san esimdi jazyńdar: Er... ret óledi.
Qorqaq... ret óledi.
a. bir, besinshi
á. bir, myń
b. bir, kóp
9. Jumbaqty sheshińder:
Basynda taıaǵy bar,
Tórt aıaǵy bar.
Segiz tuıaǵy bar,
Ieginde saqaly bar.
a. eshki
á. qoı
b. arhar
10. Artyq sózdi tabyńdar.
a. elý segiz
á. alty adam
b. kórkem sýret

Úıge tapsyrma:
107, 109 - jattyǵý. Quramynda san esimi bar jumbaqtar, maqal - mátelder jazý
Baǵalaý