InfoHub Logo

(Ári sarań, ári qýdy soqqan qý)

Abyz-kóshek Qalaqaı degen Artyqbaımen júzi tanys, zamandas kisi bolsa kerek. Artekeń úıine kelgen kisini sypaıy ǵana qýyp shyǵyp, taǵy kimder kelse de qalaı jaltaryp, as bermeýdiń amalyn izdestirip otyrady eken. Úıine kelgen kisige «tórge shyq» dep aıtylmaıdy. Úıden shyǵyp bara jatqanda: «Bálensheke, nege otyrmadyń, sybaǵańdy jep ketseń edi», — deıdi eken. Áldeqalaı as asýǵa týra kelse, túrlishe maqammen Aıǵanym ájeıdi úıretip qoıypty: «qazan kóter nemese qazan qaınat» dese, bolmashy ǵana, «as as nemese as sal» dese, toıar-toımas, «sybaǵa sal» dese, asynyń bar shuraıy — káde súıek; «asty salý kerek» dese — onda ol syılaıyn degen kisisi. Asty túrlishe syltaýmen shyǵyp ketip, ózi salady eken. Artekeńniń jaıyn biletin Qalaqaı bir-eki ret soǵylǵan eken. Sol Qalaqaı birde ádeıi osy Artekeńnen sybaǵa jeý úshin ádis jasaıdy. Par at jegip, sýyt júrip, Qalaqaı Artekeń úıiniń tusyna kelip, atyn asqosshyǵa tapsyryp, jol ústine qoıady da, júgire basyp úıge kiredi. Olar túski shaı iship otyrady.

— Ýa, Qalaqa, júrisiń tym sýyt, asyǵyssyń ǵoı óziń, jol bolsyn! — deıdi Artyqbaı.

— Áleı bolsyn! Troıskige baramyn. Óte asyǵyspyn, sizdi kórip qana sálem berip, amandyq bileıin dep kirdim. Myna daıyn shaıdy da ishýe mursat joq. Báıbishe, nan ber kishkene, jol alys, kún qysqa, qonar jerge erte bar deıdi ǵoı, — deıdi Qalaqaı.

Artekeń Qalaqaıdyń óte asyǵystyǵyna kózi jetip, jylmańǵa basty.

— Oıpyrmaı zamandas, jolyń túse qoımaýshy edi. Sen bizden jarty omyrtqa jeýge tıisti ediń. Kisi bolsa kóp, qashan taǵy aınalyp soqqanyńsha as-sý bitip qalyp, uıatty bolyp qalamyz ba? Sybaǵańdy jep qetseń qaıtedi?

— Joq, Arteke, óte tyǵyz jumyspen bara jatyrmyn, aıtýǵa da ýaqyt joq, sońynan estı jatarsyz, — dep, esikke tura umtylady.

Artekem Qalaqaıdy shynymen ketti dep oılap, ornynan tura kelip;

— Aı, Qalaqaı, endigi aınalyp soqqanyńsha as-sý bitip qalsa, sybaǵamdy jemedim dep ókpelep júrme, menen aıyp joq, osynsha jabystym, tym asyǵyspyn deısiń, «Dosyńdy kóp ustama, jolynan qalady» demeı me qazaq, endeshe, jolyń bolsyn, biraq ókpeleme, taǵy aıtam», — deıdi.

Osy kezde Qalaqaı:

— Oıpyraı, Artekem osynsha jabysyp, jigi-japar bolyp turǵanda, sózin syılamaı ketkenim Qudaıdyń ózine de kelispes, otyrsam-otyraıyn, al endi sal sybaǵamdy, — dep tórge shyǵyp, otyra ketkende, Artekeń:

— Qap! Urdyń-aý, alaıaq! — depti.

---