InfoHub Logo

Sáýkele - uzatylǵan  qyz kıetin asa qymbat, baǵaly, kádeli ári ásem bas kıim. Sáýkele 2-3 qarystaı bıik, ol dóńgelek tóbe jaǵyna qaraı jińishkere beredi. Joǵarǵy jaǵyna úki taǵylady. Sáýkeleniń ón boıy qymbat matalarmen qaptalyp, onyń syrtyna altyn, kúmis, injý-marjan, merýert, laǵyl sıaqty asyl tastardan jasalǵan monshaqtar taǵylady, túrli-tústi qymbat jiptermen tigiledi, bezendiriledi.  Matasyna áshekeı, shashaq, oqa taǵylyp, jıegine bulǵyn, qundyz terilerinen juryn ustalady. Bastan qısaıyp nemese túsip ketpeý úshin tamaqtan ótkizetin baý taǵylady. Eki qulaq tusyna omyraýǵa jetetin qulaqsha toqylady. Sáýkeleniń artqy jaǵyna uzyndyǵy jerge jetetindeı aq jeleń taǵylady.

Sáýkeleni óte sheber áıelder tigedi. Uzatylǵan qyzdyń dárejesi osy sáýkelesine qarap baǵalanady. Árıne, mundaı baǵaly bas kıimdi baılar men óte aýqatty adamdardyń qyzdary kıedi.

XIX ǵasyrdyń alǵashqy jartysynda Kishi júzdiń Baısaqal atty baıy men Orta júzdiń Sapaq baıy quda bolypty. Baısaqal qudalaryna qyzdyń sáýkelesin jiberip: "Basqa eshteńe suramaımyn, tek osy bir sáýkeleniń baǵasyn ózderi eseptep berse boldy"- depti. Sonda Kenesarynyń aǵasy Sarjan tóre: "Bul sáýkeleniń baǵasy bes júz baıtal bolady eken, sondyqtan qyzynyń maly bes júz jylqy bolsyn"- dep kesken eken. (Bul derek ǵalym, etnograf  Máshhúr Júsip Kópeıuly eńbeginen alynǵan.)

Sáýkele - tek bas kıim emes, ol - qazaq halqynyń baılyǵy men sán-saltanatynyń, mádenıeti men óneriniń  ozyq úlgisi, óner týyndysy retinde baǵalanatyn óte qymbat etnografıalyq múlik. Sonymen birge ol - qazaqtyń qyzdaryna degen kózqarasynyń da bir belgisi. Dástúr boıynsha sáýkele tek uzatylatyn qyzdarǵa ǵana kıgiziledi, ony aıyrbastamaıdy, basqaǵa kıýge berýge bolmaıdy.

 

---