- 27 qaz. 2023 00:00
- 302
Syrymnyń Móńkeni jeńýi
(I nusqa)
Syrymǵa bir jolaýshy shekti eliniń bir malshysy sizge «bere sal» dep edi dep eki japyraq eski shúberek beredi. Syrym shúberekti tana Qoske bı men Bóken bıge kórsetedi. Sonda Bóken bı bylaı deıdi:
— Mynany sharshylap kesipti-aý! Sharshynyń sheti eken. Basym baılaýly, aıaǵym tusaýly deıdi ǵoı shamasy. Mynany úshkildep kesipti, kóılektiń sheti-aý, sirá, adamnyń tánine kóılekten jaqyn ne bar? Seniń tániń, seniń súıegińmin deıdi ǵoı!
— Bul bizdiń eldiń shektide qorlyq-kemdikte júrgen bir áıel adamy bolar. Syrym, sen baryp alyp qaıt. Kózińe sharapshyn kı, qart-jas ekenińdi bildirme, aıtysa qalsa, Móńkeniń aldyna bar, — deıdi Qosqe qart otyryp.
Syrym shekti eline baryp: «Osy elge bir qaryndasym eriksiz ketken eken, alyp qaıtaıyn dep keldim» degen soń, shektiniń bıleri: «Adamyńnyń ata-tegin, aty-jónin aıt», — deıdi. Syrym ataı almaıdy. «Endeshe, saǵan el aralatpaımyz, adam bermeımiz», — deıdi. Syrym aıtysyp Móńkeniń aldyna barady. Móńke:
— Syrym, qýyp kelgeniń qara daý eken, qarańǵy bılik beremin, — depti.
— Razymyn, — deıdi Syrym.
— Syrymǵa kıimindeı kıim kıgizip, atyndaı at mingizip, qyryq jigit qosyńdar. Syrymnyń qaryndasynyń qasyna bir tústi kıindirip qyryq qyz-kelinshek qoıyńdar. Aýlyna barǵanda, qaryndasy aǵasyn tanyp atyn ustasa, qaryndasyn qaıyryńdar, jańylsa, jazyǵy ózine, adam bermeńder, — dep, bılik qylady. Syrym qyryq kisimen aýlyna jetip barǵanda:
— Batyr aǵam, aman keldiń be? — dep, qaryndasy Syrymnyń shylaýyna orala ketedi.
Bul — Baıulynan shektiniń qurylary barymtaǵa áketken Dáýit qyzy Nurǵanym edi.
Móńke bı Nurǵanymnan:
— Sen osynsha kóptiń ishinen aǵandy qalaı tanydyń? — degende:
— Basqa jigitter aýdarysyp oınap keledi eken; meniń aǵam tómen qarap muńaıyp keledi eken, — depti.
— Qyryq qyz-kelinshektiń ishinen qaryndasyńdy sen qalaı tanydyń degende:
— Men qyz-kelinshekterdiń kıimine emes, óńine qaradym. Qaryndasymnyń óńi synyq, nazary pás eken, — depti Syrym.
Syrym kóziniń sharapshynyn sheshkende:
— Bala, qara daýǵa jastaı úıir ekensiń, uzaq jasamassyń, — dep, Móńke jas adamnan jeńilgenin aýyrlap jantaıa ketken eken.
Oqýǵa keńes beremiz:
Jylqynyń torysy kóp pe, tóbeli kóp pe? (İ nusqa)
Syrymnyń Nuraly handy shabýy (İİ nusqa)
Baımaǵambet sultan men Syrym batyr