InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: «Sý, eritindi, negizder» taraýyn qaıtalaý.

Sabaqtyń maqsaty:
a) oqýshylarǵa eritindi massalyq úlesi, negiz, gıdroksotop, beıtaraptaný reaksıa uǵymdaryn bekitý, sýdyń hımıalyq qasıeti týraly bilimin qorytý, reaksıa teńdeýlerin biliktilikterin jetildirý.
b) Oqýshylardyń pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
v) Oqýshylardy tabıǵat baılyqtaryn tıimdi paıdalana bilýge úıretý.
Sabaqtyń túri: Saıys sabaq
Sabaqtyń ádisi: Suraq - jaýap, oı qorytý, iskerlik oıyndar.
Sabaqtyń kórnekiligi: Interaktıvti taqta, kartochka, sqemalar.
Sabaqtyń barysy: Uıymdastyrý kezeńi
Synyp oqýshylaryn 2 - topqa bólip, «Sý, eritindi, negizder» taraýynan sýdyń fızıkalyq qasıeti, onyń eritkish ekeni, hımıalyq qasıeti, quramy jóninde alǵan bilimderin júıeleý.
Oryndalatyn tapsyrmalar:
1. Teorıalyq tapsyrmalar jarysy
2. Dıdaktıkalyq tapsyrmalar jarysy
3. «Kim jyldam» oıyny jarysy
4. Zattardy ajyrata bilesiz be?
5. Sý týraly maqal – mátelder jarysy

I komanda sýdyń fızıkalyq qasıetine toqtalady.
1. Sý - tússiz suıyqtyq, ıisi jáne dámi joq, 1000 S kezinde qaınaıdy, 00 kezinde qatady.
2. Sýdyń erekshe qasıeti – býlanýy. Býlaný degenimiz - suıyq ne qatty zattardyń gazǵa aýysýy. Qatty zattardy qyzdyrýdan suıyq kúıge aınalmaı birden býlanýy sýblımasıa dep atalady. Býdyń qaıtadan suıyqqa aınalýy kondensasıa dep atalady. Ósimdikterdiń syrtqy betteri arqyly sýdy býlandyrýy transpırasıa dep atalady. Mysaly, japyraqtyń sýdy býlandyrýy - transpırasıa.
3. Sýdyń erekshe qasıetterine - dybysty jyldam ótkizýi, jaryq sáýlesin jaqsy kórsetýi, ár túrli zattardy jaqsy eritýi jatady. Sý - máńgi qozǵalysta, aınalystaǵy suıyq.

II komanda sýdyń hımıalyq qasıetterin sıpattaıdy. Tájirıbe jasap, reaksıa teńdeýlerin jazady. Sý metaldarmen metal oksıdi jáne beımetall oksıdimen árekettesedi.
1 - tájirıbe: myryshtyń 3 - 4 túıirin, synaýyqqa salyp, azdaǵan mólsherde sý quıylady, osy ýaqytta gaz kópirshigin baıqaımyz.
Reaksıa teńdeýin jazamyz.
Zn + H2O = Zn O + H2
C+ 2H2O = CO2 + 2H2
2 - tájirıbe: Kálsı oksıdiniń sýmen árekettesýin turmysta jıi tájirıbe jasaý arqyly kórip júrmiz.
Reaksıa teńdeýin jazamyz.
Sa+ H2O = Sa (OH) 2
II. suraq - jaýap jarysy.
2 - i komanda aldyn - ala synyp taqtasyna ilingen suraqtardy sheshedi.
1. Nelikten sý janbaıdy?
2. Qandaı metaldar sýdan jeńil?
3. Qandaı sý dem shyǵarýdan laılanady?
4. Muz nelikten sýǵa batpaıdy?

II Dıdaktıkalyq tapsyrmalar jarysy.
İ komanda
Tómendegi berilgen zattardy klasqa bólip, árbir baǵanaǵa sáıkes formýlalardy jazyńyzdar:
SO, Ca(OH), H SO, KOH, HCI, CuO, NaCI, CaCI
Oksıdter ---------- Qyshqyldar --------- Negizder ----------- Tuzdar

İİ komanda
Berilgen zattardyń ishinen a) negizder, á) oksıdter (beımetaldyq), b) qyshqyldar, v) metaldyq oksıdter klastaryna jatatyn zattardyń formýlalaryn bólip jazyńdar:
CO, Mg (OH), CaO, P O, HCI, BaO, Ca(OH), HNO, Fe (OH), AI O
Tanymdyq oıyndar saıysy
İ komanda
«Qupıa sózdiń qulpyn ash». Bul oıyn hımıalyq reaksıalardyń teńdeýi boıynsha qubylysty túsindirýge negizdelgen

Fosfor jaqsań býdaqtap,
Aq tútinin túzedi.
Ol tútindi sý soryp,
Qandaı qosylys túzedi?
Jaýaby:

İİ komanda
Joq formýlanyń ornyna qoı. Núkteler qoıylǵan jerlerge joq zatty taýyp jazyp, teńdeýdiń durystyǵyn dálelde
a)..... +..... = H SO;
á)..... +.....= Ca(OH);
b)... +.... =2 KOH

İİİ tapsyrma
Eki komanda «Kim jyldam» oıynyn oınaıdy
Qaı komanda negizderdiń formýlasyn kóp biledi? Taqtaǵa 2 komandadan eki oqýshy shyǵyp, birine - biri qaramaı ózderi biletin negizderdiń formýlasyn jazyp shyqty.

IV tapsyrma
Zattardy ajyrata bilesiz be? Oqýshylardy berilgen zattardy ajyrata bilýge baýlıtyn tapsyrmalar