InfoHub Logo

Ata-ananyń eń úlken ýaıymy, eń negizgi maqsaty balasyn eń jaqsy túrde jetildirý bolyp tabylady. Biraq keıde jaqsylyq jasaıyn dep otyryp zıan tıgizýi de múmkin. Buǵan mysal retinde «Kezinde biz kórmedik osylar kórsin, biz qınaldyq osylar qınalmasyn» degen kózqarastaǵy tym qorǵaýshyl, tym balajan, balanyń suraǵanyn dereý oryndap, shekteý, qaǵıda qoımaı, balany erkin jiberetin ata-analardy ataýǵa bolady.

Shekten tys álpeshtenip, aıtqany eki etilmegen balalar ata-anasyn basynyp, aıtqandary bolmaǵan jaǵdaıda jylap, basqa da qylyqtar shyǵara bastaıdy. Ózimshil bolady. Syn aıtylýyna ashyq bolmaǵandyqtan ózderin jetildire almaıdy. Ondaı balalardyń boıynda áleýmettik qarym-qatynastarda, damýda keshigýler oryn alýy múmkin. Bala shekteý men qaǵıdalarǵa daǵdylanbaǵandyqtan mektepke jáne balalar arasyna sińise alýda qıyndyq kórýi múmkin. Ár qalaǵany oryndala bergendikten birshama ýaqyttan keıin toıymsyz bola bastaıdy.

Tym balajan otbasylarda balasy bir jerde kólemdi buzyqshylyq etse de asa elemeıtinder, keleńsizdikterdiń aqshamen sheshiletinin alǵa tartatyndar bar. Jaqsy tárbıe berý, qoǵamǵa paıdaly tulǵa jetildirý úshin aqsha men baılyq bolýy shart emes. Tipti baılyq, lúks ómir balanyń jaman turǵyda jetilýine sebep bolýy múmkin. Baılyq pen shekteýsiz múmkindikter balany jaman joldarǵa túsirýi múmkin.

Joqshylyq jáne qıynshylyqta óskenine qaramastan jaqsy tárbıe alǵan qanshama jastar qıynshylyqtardy jeńip, bıikterden kórinip, qoǵamǵa paıdaly bolýda. Biraq bul otbasyda balanyń jaqsy jetilýi úshin kedeı bolý kerek degen maǵynaǵa da kelmeıdi. Otbasy baqýat bolsa da, balany otbasynyń baılyǵyna arqa súıemetindeı túrde jetildirý kerek.

Sondaı-aq tym balajan otbasylar bala aýryp qalmasyn, jylamasyn, sharshamasyn, qınalmasyn degen sıaqty shamadan artyq alańdap, qorǵaýshyl ádis ustanady. «Sen muny isteı almaısyń, seniń qolyńnan kelmeıdi» degen sıaqty alańdaýdan týatyn shekteýler keıingi kezeńderde balanyń óz-ózine senimsizdigin, batylsyzdyqty qalyptastyrady. Balaǵa ózimiz úlgi-ónege bolýmen qatar, jasyna saı tirlikterdi istep kórýine múmkindik berý kerek. Balanyń jasaıtyn qatelerin ol úshin jetilý múmkindigi dep qarap, damýyna qoldaý kórsetý kerek. Bala tábıesinde óte úlken paıda tıgizetin birshama keńester mynalar:

- Úıde shekteýler, qaǵıdalar bolsyn jáne bular tek bir tarapty bolmaýy tıis, ıaǵnı bul qaǵıdalardy sizder de oryndaýlaryńyz kerek.

- Jubaıyńyzben bir sheshimdi bolyńyz. Birińizdiń ruqsat bermegen nársege, ekinshińiz de ruqsat bermeńiz.

- Balaǵa otbasy ishindegi birińiz urysyp jatsa, ekinshińiz ony jaqtamańyz.

- İs-áreketterińizben úlgi bolyńyz.

- Balanyń ár qalaǵan nársesin berýdiń ornyna, munyń qajettiligine qaraı sheshim qabyldańyz.

- Balaǵa kerek kezderde «joq», «bolmaıdy» dep aıtýdy bilińiz.

- Balaǵa keıde (oıyn sıaqty qalaýlardan) bastarta alý kerektigin, toqtaı alý kerektigin úıretińiz.  

- Balaǵa jaýapkershilik sezimin qalyptastyrý úshin onyń jasyna saı kishigirim jaýapkershilikti tirlik tapsyryńyz jáne nátıjesinde buǵan qýanǵanyńyzdy, alǵysyńyzdy bildirip marapattańyz.

- Jasyna saı isterdi tájirıbe etýine múmkindik berińiz.

- Balanyń jasaıtyn qatelerine úırený, jetilý múmkindigi retinde qarańyz.

Oqýǵa keńes beremiz:

Bala tárbıesi besikten

Bala tárbıesindegi negizgi faktorlar

Balanyń tabysqa jetýine kedergi keltiretin ata-ana tárbıesindegi 7 qatelik

Teledıdar jáne balalar

Uıada ne kórseń, ushqanda sony ilersiń

Ertegi aıtý

---