- 29 qar. 2015 00:00
- 236
Ýaq
Ýaq degen el eski shejirelerde joq, Abylaı han zamanynda ǵana aıtylady. Orys jazýshylary kereıden shyqqan el bolsa kerek deıdi. Sebebi orys áskeri alǵash jolyqqanda kereı, ýaq aralas eken jáne tańbasy da - kereıdiń kresh tańbasy. Balkashın degen kisi «ýaq atasy - Erkókshe, ol Aıdarhannyń balasy, ol Qambarhan násilinen» deıdi. Bul sóz qazaqtyń dálelsiz sózi syqyldy kórinedi. Levshın menen Balkashın ýaqtyń «Sarbaǵys degen taby - 1750 jyldan asqan kezde Abylaı han qara qyrǵyzdy shaýyp alyp kelgen tutqyndarynyń násili» deıdi. Meniń oıymsha, ýaq degen - usaq el degen sózden. Arǵyn, naıman, kereı ishinde usaq ata jıylǵan bolar.
Bizdiń bilgenimiz, mundaǵy ýaq atalary - Sarman, Shuǵa. Sarmannyń eki balasy - Qaragóz, Kókshegóz; Shuǵanyń bes balasy - Sarbaıan, ıakı Sarbaǵys, Sarsha, Baıymbet, Murat, Sirgeli.
Jáne bir sóz: Arıstov sózinshe, Maýrenahardaǵy ózbek ishindegi naıman atanǵan úsh rý bar - sadyrbek, qostamǵaly, ýaqtamǵaly. Solar «qazaqpyn, qońyratpyn naımannan bólingen» deıdi, sol ýaqtamǵaly ýaq bolýǵa múmkin.