InfoHub Logo

Balqash, ıaǵnı Teńiz kóline quıatuǵyn Qaratal ózeninen Syrdarıa hám Shyrshyq ózenine sheıin - qańly, dýlat násili. Bul dýlat burynǵy Chýıskıı násilinen. Arǵy túbi qara qyrǵyzdan shyqqan. Ǵaısa paıǵambardan 150 jyl buryn kúnbatystaǵy Alataýǵa kelgen. Sol dýlattyń oń tus-kúnbatysyna kelgen kóp qańly jáne qańlynyń shanyshqyly degen taby, uly júzdiń eń kóbi dýlat bolǵan. Onyń ishinde botbaı, shymyr, sıqym, janys, alban, sýan. Albannan shyqqandary - qyzyl bórik, qońyr bórik, aıt bozym, segiz sary, qurman, áljan, qıystyq. Jáne İle ózeniniń sol tus jaǵynda eski úısin násilinen sary úısin bar. Onyń rýlary - quttymbet, janaı, jolaı, tanaı, jan dosaı, qulúke, qyryq degen. Jáne uly júzdiń dýlattan sońǵy kóbi jalaıyr bolǵan. Onyń rýlary - andas, myrza, qara shapan, oraqty, aq beıim, qalpe, supótaı, aryq tynym, baıshegir, sıyrshy, balǵaly, qaıshyly, kúshik. Osy kúshik degen bizdiń Qalqaman násili bola ma dep oılaımyn. Sebebi osynyń túbi jalaıyr emes deıdi. Jalaıyr burynǵy ýaqytta bek kóp el bolǵan jáne uly júzdiń shapyrashty, ysty degenderi Almatyǵa qaraıdy. Sirgeli men oshaqty Syrdarıaǵa jaqyn. Bul tórteýi qańlydan shyqqan jáne uly júz ishinde qońyrat bar, ol basynda orta júz eli edi, ókpelep kóship barǵan. Muny Ábilǵazy Bahadúr han «maǵol hany Elhannyń Qıan degen balasynyń násilinen, Joryq mergenniń balasy Qońyrat degen kisiniń násili» deıdi, onyń rýlaryn orta júzde aıtamyn.