InfoHub Logo

Qazaqtar burynǵy babalarynyń aıtyp ketken árbir túrli ertekterinen estip, Úbbeniń sýda bolatyndyǵyn bilipti.

         Baǵzy ýaqytta adamdar sýda júrgenderinde qorqynysh bola qalsa: «Maǵan tıme!» – dep aıqaılaıdy eken.

         Ótken zamanda bir qalada Amanqul atty kisi bolypty. Amanqulǵa qatyny:

         — Tamaq pisirýge sý joq, – degen soń, sý alyp keleıin dep, qolyna shelek alyp darıaǵa kelip, shelegin toltyryp, ózi salqyndaıyn dep sýǵa tússe, Úbbeniń jasaýyly kez kelip, sý túbine tartyp ketipti.

         Amanquldy sý túbindegi Úbbeniń qalasyna alyp kelip, Úbbeniń otyratuǵyn ordasynyń aldyna qoıyp, jasaýyl ishkeri kirip, qolyn qýsyryp, Úbbege sálem berip, aıtypty:

         — Taqsyr! Buıryǵyńyz boıynsha Amanquldy alyp keldim, – dep. Úbbe aıtypty: «Jaraıdy! Ony munda ishkeri kirgiz», – dep. Munan soń jasaýyl qaıta shyǵyp, Amanquldy patshaǵa alyp júrgende aıtty:

         — İshkeri kirgenińde qolyńdy qýsyryp, patshaǵa sálem bergeısiń, – dep. Amanqul sálem berip, patsha ordasyna kirse, úı tola otyrǵan adamdardy, olardyń ortasynda otyrǵan uzyn saqaldy, qabaǵy jabylǵan qara kisini kóredi. Bul qara kisi Úbbeniń ózi eken. Amanqul Úbbeniń birneshe jyl qyzmetinde bolyp, aqyrynda qyzmeti jaqqany úshin Úbbe Amanquldy ýázir etedi.

         Onyń qyzmetiniń jaqqan sebebi, bul Úbbe qalasyn qarań qylatuǵyn bir aıdahar jylan bar edi. Ol jylanǵa ár kúnde bir adamnan shek beretuǵyn edi. Bir ýaqytta shek Úbbeniń balasyna tústi. Úbbe oǵan kóp qaıǵylanyp, balasyn qutqarýǵa eshbir aıla taba almapty Sonda Amanqul:

         —  Sizdiń balańyzdyń ornyna men baraıyn, – dep, qolyna ótkir almas qylysh alyp, aıdaharǵa ketti deıdi. Amanqul baryp, aıdahardyń keletuǵyn jolyna otyrypty. Myna aıdahar jańbyrlatyp, qarlatyp kelipti. Sol ýaqytta Amanqul almasyn qolyna kisesinen ustap otyrypty. Aıdahar kele Amanquldy jutqanda, almas qylysh ony ortasynan eki bólip ketipti. Amanqul salamat qalaǵa qaıtyp kelip, aıdahardy óltirgendigin qala halqyna aıtqanda, olar nanbaı: «Endi qala halqyna bále boldy ǵoı», – dep, eki adamdy anyǵyn bilmekke jiberse, aıdahar ortasynan eki bólinip jatyr eken. Jibergen adamdarynyń bireýi qalaǵa kelip, aıdahardy óltirgeni ras eken dep, Úbbeden súıinshi surapty. Munan soń qala halqy báleden qutylǵandaryna toı etip, kóp tamasha qylǵan deıdi.

         Amanqul jaqsy adam sanyna kirip, patshaǵa ýázir bolypty. Úbbeniń bir ýáziriniń Qarashash sulý degen qyzy bar edi. Amanqul osy qyzdyń ádemiligine asyq bolypty. Qyz da Amanquldyń erligin kórip, buǵan asyq bolypty. Osy ekeýi bir-birine ǵashyq bolyp, qosylýdyń eshbir amalyn taba almaı júripti. Bir kúni patsha Amanquldy shaqyrtyp alyp, aıtypty:

         — Amanqul! Ne maqsat bolsa da sura, qabyl eteıin. Onda Amanqul aıtty:

         — Taqsyr! Meniń eki tilegim bar, bireýi - elge qaıtpaq, biri - sizdiń ýázirińizdiń qyzy Qarashash sulýdy almaq.

         Sonda Úbbe aıtty:

         — Eki tilek bir kóńilge syımaıdy, bireýin al.

         Amanqul:

         — Qarashash sulýdy alyp berseńiz, elime barýdy qoıaıyn, – dedi. Úbbe munyń bul tilegin qabyl kórip, ýázirin shaqyrtyp alyp:

         — Amanqulǵa qyzyńdy ber, – dep buıryq etti.

         Ýázir:

         — Jaraıdy, taqsyr! Qyzym qalasa, men qabyl kórdim, – dedi. Úbbe suratsa, burynnan ǵashyq bolyp júrgen qyz:

         — Qabylym bar, – depti. Munan soń birneshe kún toı-tamasha qylyp, Qarashash sulýdy Amanqulǵa neke qıyp qosty deıdi.

         Amanqul Qarashash sulýmen qosylǵan soń, birneshe jyl Úbbeniń qyzmetinde bolyp turdy deıdi. Bir kúnderi Amanquldyń esine baıaǵy qatyn-balasy túsip: «Meniń bul júrgenim durys emes. Kisi elinde sultan bolǵansha, óz elimde ultan bolǵan artyǵyraq degen sóz bar edi ǵoı,» – dedi. Sóıtip, Amanqul eline qaıtpaqqa nıet etse de qaıtip qaıtarynyń lajyn taba almaı, kóp qasiretpen birneshe ýaqytty ótkizdi.

         Amanqul Qarashash sulýmen tatý turyp, ony jaqsy kórse de Qarashash sulý buǵan bir sandyǵynyń kiltin kórsetpeıtin edi. Buǵan Amanqul qaıran bolyp, sol kiltti qolyna túsire almaı júretin edi. Bir kúnderi Qarashash sulý bir jaqqa qonaqqa ketkende, kilti umyt qalyp, Amanquldyń qolyna túsipti. Amanqul sandyqty ashyp qarasa, sandyqtyń ishinde bir kók shybyq bar, onan basqa esh nárse kórinbedi. Amanqul bul kók shybyqty kórip, ne qasıeti bar ekenin bilmeı, tańdanyp, qaıtadan sandyq ishine salyp, kiltin ornyna  qoıypty.

         Amanqul eline qaıtpaǵanyn oılap, Qudaı taǵalaǵa sıynyp jatsa, túnde bir qara kisi basynda aq sáldesi bar, kelip aıtty:

         — Eı, balam! Qapa bolma. Mynaý sandyqtaǵy kók shybyqty alyp, «bismillah» dep, jerge ursań, aman-esen úıińe barasyń. Munan soń Amanqul uıqysynan shoshyp oıanyp, Qudaıǵa boz qasqa aıtyp, qolyna kók shybyqty alyp, «bismilla» dep jerge ursa, Qudaıdyń qudiretimen baıaǵy óziniń sýǵa túsken jerinen shyǵypty.

         Amanqul qarasa, kıimi sheshken jerinde, shelegi sýǵa toly boıynsha tur eken. Amanqul kıimin kıip, shelegin alyp, úıine kelse, jamaǵaty jańa ǵana as qylmaqqa daıarlanyp tur eken. Amanqul kórgen ýaqıǵalaryn jamaǵatyna aıtsa, jamaǵaty nanbaıdy.

         — Arasynda az ýaqyt ótti ǵoı! – dep. Amanqul baqytty boldy, onyń úshin baıaǵy kók shybyqtyń kóp qasıeti bar eken. «Bismilla» dep jerge soqsa, ne tilegen nársesi bolsa da ázir bolady eken. Amanqul aqyrynda sol qalanyń patshasy bolyp, baı bolyp, barsha muratyna jetti deıdi.

---