InfoHub Logo

Qazaqstan Úkimeti jalpy bilim beretin orta mektepterge engizgeli otyrǵan úsh tilde oqytý júıesine tek ata-analar ǵana emes, mektep muǵalimderiniń ózderi qarsy bolyp otyr, - dep habarlaıdy 31-arna.

Mektepterdi qandaı ózgeris kútip tur?

Al, kóshýge qanshalyqty daıynbyz?

Qazaqsha durystap meńgere almaı jatqan balalar ony aǵylshynsha qalaı meńgeredi?

«Qazaq tili eksperıment quraly emes, Saǵadıev myrza!  Bul - ultqa degen qarýsyz, ashtyqsyz, taǵy basqa fızıkalyq túrmen emes, biraq naqtyly rýhanı genosıd dep baǵalaýǵa ábden bolatyn jahandyq shara". Osyndaı bilim jáne ǵylym mınıstriniń atyna tikeleı baǵyttalǵan, ótkir mazmundaǵy ashyq hattyń ǵalamtor betine jarıalanyp, azamattardan qol jınala bastaǵanyna birneshe kún boldy. Hattyń ıesi osy kisi - Rýza Beısenbaı-tegi.

RÝZA BEISENBAI-TEGİ, Pavlodar qalasynyń turǵyny:

- 1300-den astam jınaldy. Biraq ta biz jınaýymyzdy toqtatpaımyz. Bizdiń programma mınımým ár oblystan myń qol jınaımyz dep oılaımyz.

 "Ashyq hatqa" negiz bolǵan Bilim jáne ǵylym mınıstrligi qolǵa almaq ózgerister. Onyń birinshisi - mektepterge úsh tildi oqytý júıesin túbegeıli engizýge qatysty. Iaǵnı 10 - 11 synyptan bastap,  ınformatıka, hımıa, bıologıa jáne fızıka pánderi aǵylshyn tilinde ótkizilmek. Qazaq tilinde - qazaq tili, qazaq ádebıeti, Qazaqstan tarıhy, orys tili men ádebıeti biriktirilip, bir pán retinde oqytylýy múmkin, osy pánder jáne dúnıe júzi tarıhy sabaǵy orys tilinde ótkizilý josparlanýda.

GÚLSILA MUZDYBEKOVA, Mektepke deıingi jáne orta bilim departamentiniń bas sarapshysy:

- 5 synyptan bastap, jańa atap ótkendeı, joǵary synyptarǵa deıin termınologıany oqıtyn bolady. 2018-2019 oqý jylynda jalpy bilim beretin mektepterdegi 10-11 synyptardyń oqýshylary jaratylystaný matematıka baǵytyndaǵy tórt pándi aǵylshyn tilinde oqıtyn bolady.

Bastamalaryn álemdik ǵylymı-tehnologıalyq ortaǵa erkin kirýge talpynys retinde baǵalap otyrǵan mınıstrlik, bul ózgerister kezeń-kezeńimen júzege asyrylatynyn qadap aıtty. Aldymen 2017 oqý jylynda ınformatıka páni aǵylshyn tiline ótedi eken. Qalǵan pánder  2020 jylǵa deıin birtindep kóshirilmek. Qoǵamda kóp talqyǵa túsken ekinshi ózgeris - mektepterdiń bes kúndikke kóshýi. Ásirese, ata-analardyń basym bóligi oqý jylynyń uzaryp ketetindegine narazylyq bildirip jatty. Bilim mınıstrligine arnaıy saýal joldap, bilgenimiz - bul ózgeris 2016-2017 oqý jylynda júzege aspaq. Onda da ázirge birinshi synyp oqýshylary jańartylǵan baǵdarlamaǵa aýysýyna baılanysty,  bes kúndik oqý aptasynda oqıdy eken.

AQTOTY KEMALOVA, Mektepke deıingi orta bilim departamentiniń bas sarapshysy:

- Bes kún oqý aptasyna kóshken jaǵdaıda, oqý jylynyń uzaqtyǵy bir aptaǵa ǵana sozylady. Iaǵnı oqý jyly birinshi qyrkúıekten bastalyp, birinshi maýsymda aıaqtalatyn bolady.

Qoǵamdyq narazylyqtan soń ba, osy aptanyń basynda, basym bóligi blogerlerden turatyn toptyń basyn qosypty jańa mınıstr. Arasynda ustazdar da bar. "Mınıstrdiń reformany aýyldan bastaımyz degen sózi janyma jaqqanymen,  kelispeıtin túıtkilderim de kóp" deıdi kezdesýde bolǵan astanalyq ustaz Aıatjan Ahmetjan.

AIaTJAN AHMETJAN, muǵalim:

- Kelispeı shyqqan bir túıinim bar - ol muǵalim daıarlaý máselesi. Sebebi men Astana qalasyndaǵy hımıkterdiń jaǵdaıyn jaqsy bilem. On mektepke shyǵatyn shyǵar aǵylshynsha muǵalim. Al 100 mektepti qamtý óte qıyn.

Degenmen til bilý - zaman talaby. Ata-analardyń keıbiri, shama-sharqy kelgenshe, mektepte mindettelmese de, balalaryna shet tilin qosymsha oqytýǵa baryn salyp jatqany da aıdan-anyq. Nazarbaev zıatkerlik mektepteri men daryndy balalarǵa arnalǵan jáne  Qazaq-túrik lıseıi, sondaı-aq birqatar aqyly mektepterdiń basym bóliginiń oqýshylary oqýyn támamdaǵanda, birneshe til meńgerip shyǵatynynyń kýási de bolyp júrmiz.

Endeshe, balamyzǵa shet tilin tegin meńgertkisi kelgende, óre túregelýimizdiń sebebi ne? Mektep, ustaz máselesine qatysty únemi ótkir pikirlerin ashyq aıtyp júretin shymkenttik ustaz Ómir Shynybekuly, bundaı jańa júıeni engizbes buryn ázirligimizdi durystap alý qajettiligin aıtady.

ÓMİR SHYNYBEKULY, muǵalim:

- 2019 jylǵa deıin qabyldaý kerek deıdi, kadrlardy daıyndap bitý múmkin be? O da qıyn másele.  2019 jylǵa deıin mekteptiń materıaldyq bazasyn jańartý múmkin be? Aýyl mektebi túgili qala mektepteri ınternetke qol jetkize almaı otyr aqsha joq degen jeleýmen.

Internet demekshi,  joǵaryda aıtyp ótken jıynda, mınıstr myrza muǵalimderdi oqytý onlaın júıesinde júzege asatynyn, ol úshin qazirgi tańda 5000 mektepti ınternetpen jabdyqtaý josparda ekenin aıtqan. Qarasaı aýdanyndaǵy Jańa turmys orta mektebiniń muǵalimi óz mınıstriniń bul aıtqanyn ýtopıaǵa balaıdy.

AIMAN SAǴIDOLLA, muǵalim:

- Ǵylym bizde tek qana memlekettik tilde bolýy kerek. Sebebi bala aǵylshyn tilin úırene me, joq álde aǵylshyn tilinde jazylǵan hımıany úırene me? Ol endi múmkin emes.

Áıgili matematık, ǵalym Asqar Jumádildaev bolsa, úsh tuǵyrly til saıasaty qajet deıdi. Balalardyń mektep bitirgende shet tilde saırap turǵany jaqsy-aq. Biraq munyń qajettiligin qanshalyqty túsinsem, sonshalyqty osy ózgeristi mektepke engizýge túbegeıli qarsymyn deıdi. Sebebi...

ASQAR JUMÁDİLDAEV, akademık, fızıka-matematıka ǵylymynyń doktory:

- Eń súbeli ǵylymǵa qatysty fızıka, matematıka, hımıa jáne ınformatıka sekildi ǵylymdardy tek qana aǵylshyn tilinde ótkizemiz deý - ol óz tiliń damymasyn, kóleńkesinde qala bersin degen sózben sáıkes keledi. Men buǵan qarsymyn!

 

Ata-ana men oqýshy da engizilmek  jańa júıeni asa jaqtyryp otyrǵan joq.

 AINUR MÁMETOVA, bala tárbıelep otyrǵan ana:

- Erte sıaqty. Ózi qazaqsha meńgere almaı jatqan balalardy aǵylshynsha qalaı úırenedi.

ÁLİSHER QASYMOV, 10 synyp oqýshysy:

- Hımıany aǵylshyn tilinde oqý degen - ol mıǵa qonbaıtyn dúnıe ǵoı. Fızıkany da aǵylshynsha oqytamyz dep jatyr.

Al, dál qazir dáristerin tek qana aǵylshyn tilinde alatyn Halyqaralyq bıznes ýnıversıtetiniń stýdentteri bolsa, jańa júıeni qos qolmen qoldaıtynyn aıtady. Stýdentter qazirgi kúni aǵylshyn tilinde sabaq beretin muǵalimderdiń jetispeýshiligi de sheshiletin másele deıdi.

AIǴANYM HASANOVA, stýdent:

- Qazirgi tańda jetetin shyǵar. Sebebi barlyǵy aǵylshynsha biledi. Qazir aǵylshynsha oqyp  jatqan adamdar kóp. Mysaly sizderde aǵylshynsha oqytatyn muǵalim jetkilikti me? - Iá, jetkilikti...

Amerıkada 8 jyl turǵan Saǵadıevtiń óz shyndyǵy bar, al ınterneti ómiri tartpaıtyn aýyl mektepteriniń óz shyndyǵy bar. Balasynyń  aǵylshyn tilin jetik meńgergenin barlyq ata-ana qalaıdy. Aıtsyn, aıtpasyn bul - balanyń ózi úshin kerek! Biraq adamnyń  óz qalaýy men májbúrleýdiń arasy jer men kókteı, árıne. Al, aýyldaǵy qazaqtyń qaradomalaq balasyna dúnıejúzi tarıhyn orys tilinde oqytý kimge, ne úshin qajet? Úsh tildi balańyzǵa úı tapsyrmasyn oryndaýǵa qalaı kómektesesiz? Zamannyń kóshinen qalmaımyz dep júrgende, búgingi ustazdardyń qaýpindeı, shúldirlegen kúıi,  ana tili atty qundylyǵymyzdyń qoldy bolyp ketpesine kim kepil?

---