Word tekstik prosesory. Qujatqa sýretter, grafıktik obektiler ornatý
M.Mámetova atyndaǵy gýmanıtarlyq koleji, ınformatıka páni
Oqytýshy: N.Arqabaev
Sabaqtyń taqyryby: Word tekstik prosesory. Qujatqa sýretter, grafıktik obektiler ornatý
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik:
Word tekstik prosesory týraly qalyptasqan bilimderin jetildirý;
Word tekstik prosesorynda grafıkalyq obektilermen jumys jasaı bilýge úıretý;
Qujatqa sýretter ornalastyrý ádisterin úıretý;
Ornalasqan sýret, grafıkalyq obektilerdi formattaı alýǵa, redaktrleı alýǵa úıretý;
Tárbıelilik:
Jan-jaqty bolýǵa, óz betimen jumys isteýge tárbıeleý;
Oqýshylardy eljandylyqqa, eńbekke, únemdilikke, uqyptylyqqa, ózin-ózi baǵalaı bilýge baýlý.
Oqýshynyń shyǵarmashylyq potensıalyn damytýǵa qolaıly jaǵdaı týǵyza otyryp,
óziniń qyzmetine analız jasaı bilýge úıretý.
Bolyp jatqan qubylystardy qarap, salystyra otyryp oılaý qabiletin arttyrý.
Aqparattyq tehnologıalarmen jumys jasaı bilýge tárbıeleý.
Damytýshylyq:
Oqýshylardyń este saqtaý jáne zeıindik qabiletterin damytý, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý;
Oqýshynyń shyǵarmashylyq potensıalyn damytýǵa qolaıly jaǵdaı týǵyza otyryp, óziniń qyzmetine analız jasaı bilýge úıretý;
Bolyp jatqan qubylystardy qarap, salystyra otyryp oılaý qabiletin arttyrý;
Aqparattyq tehnologıalarmen jumys jasaı bilýge tárbıeleý.
Kásibı:
aqparattyq mádenıetke;
kásibı saýattylyqqa tárbıeleý;
bolashaq mamandyǵyna baılanysty kásibı baǵyt berý.
Sabaqtyń túri: Laboratorıalyq
Qoldanylatyn tehnologıa:
Kompúterlik oqytý tehnologıasy /KOT/
Deńgeılep oqytý tehnologıasy /DOT/
Sabaqtyń ádisi:
túsindire baıandaý ádisi, suraq-jaýap ádisi, kórnekilik ádisi, mıǵa shabýyl ádisi, oı qorytý, tujyrym jasaý, dáleldeý, keri baılanys ádisi
Sabaqta qoldanylatyn kórnekti quraldar:
kompúter, oqýlyq, slaıd, taqta, beıne proektor, syzba sýretter, laboratorıalyq jumys taratpasy
Oqýshy bilýi tıis: Mátindik redaktor uǵymynyń maǵynasyn, qujatty qurýdy, saqtaýdy, ashýdy, grafıkalyq obekt túrlerin, formattaryn
Oqýshy meńgerýi tıis: qujatta mátinge saı sýret, grafıkalyq obektini ornalastyrýdy, ornalasqan sýret, grafıkalyq obektilerdi formattaýdy, redaktrleýdi
Sabaqtyń ótý barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi.
2. Ótken sabaqqa sholý jasaý:
2.1. Oı qozǵaý (Ótken sabaq boıynsha prezentasıada berilgen suraqtarǵa
jaýap berý)
2.2. Sergitý sáti(“Eljadylyq” taqyrybynda maqal-mátelder aıtý)
3. Jańa taqyrypty túsindirý (Jańa uǵymdardy ýıretý)
4. Jańa bilimdi qoldaný
Laboratorıalyq jumys oryndaý (deńgeılik, Praktıkalyq tapsyrmalardy oryndaý)
5. Keri baılanys (Berilgen sýret boıynsha mátin quraý).
6. Sergitý sáti
6. Sabaqty bekitý (baqylaý suraqtary).
7. Úıge tapsyrma berý Baǵalaý.
8. Túıindi oı. «Óz ornyńdy tap»
Sabaq barysy:
Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylardy túgeldeý;
Qaýipsizdik erejesin saqtaı otyryp oryndaryna ornalasýyn qadaǵalaý;
Sabaqtyń maqsatymen tanystyrý
Ótken sabaqqa sholý jasaý:
2.1. Oı qozǵaý (Ótken sabaq boıynsha prezentasıada berilgen suraqtarǵa
jaýap berý)
2.2. Sergitý sáti(“Eljadylyq” taqyrybynda maqal-mátelder aıtý)
Jańa taqyrypty túsindirý. (Jańa uǵymdardy ýıretý)
Negizgi túsinikter:
Word qujatynda sýretter salý. Word tekstik prosesorynda qarapaıym sqemalardy, chertejder men sýretterdi Vıd->Panelı ınstrýmentov->Rısovanıe komandasy arqyly iske qosylatyn ornatylǵan grafıktik redaktor kómegimen salýǵa bolady.
Grafıktik obektilerdi biriktirý. Túrli bólikterden quralǵan chertejdi nemese sqemany birtutas sýret retinde qarastyrý úshin ol bólikterdi Shift batyrmasyn basa otyryp belgileıdi de sol jerde kontekstik mázirden Deıstvıa->Grýppırovat komandasyn oryndaıdy. Obektilerdi biriktirýdi alyp tastaý úshin sol kontekstik mázirdegi Deıstvıa -> Razgrýppırovat komandasy qoldanylady.
Word prosesoryndaǵy grafıkamen jasalatyn jumystardy úsh baǵytqa sáıkes qarastyrady:
1. Basqa qosymshalarda (mysaly, Paint, Ms Drawing, Paintbrush, Excel jáne t. b.) salynǵan grafıktik obektilerdi qujatqa kiristirý;
2. Qujattyń ózinde Rısovanıe paneliniń quraldaryn paıdalanyp sýret salý;
3. Teksti kórkemdeýde Clipart koleksıasynyń daıyn sýretterin paıdalaný.
Grafıktik obektiniń tekstegi ornalasýy.
1. Nastroıka ızobrajenıa panelin iske qosyńyz. Ol úshin Vıd -> Panelı ınstrýmentov -> Nastroıka ızobrajenıa komandasy oryndalady.
2. Paıda bolǵan panelden Obtekanıe tekstom batyrmasyna shertiledi. Paıda bolǵan mázirden ózińizge qajet komanda tańdalynyp, sol komandaǵa shertiledi. Eger Po kontýrý komandasy tańdalsa terilgen tekst grafıktik obekt kontýryn jaǵalaı ornalasady.
OLE tehnologıa. Qujatta ártúrli tıpke jatatyn obektilerdi biriktirý úshin, aıtalyq grafıktik, mýzykalyq obektiler, elektrondyq kestelar sekildi, Windows júıesinde OLE tehnologıasy qoldanylady. OLE tehnologıa – obektilerdi kiristirý jáne baılanystyrý. Osyǵan baılanysty tekstke engiziletin obektilerdi eki topqa bólýge bolady:
Qujatqa kiristirilgen obekt qujattyń bóligi retinde esepteledi de bastapqy orıgınal obektidegi ózgerister qujattaǵy obektige berilmeıdi;
Qujattaǵy baılanysqan obektiler orıgınaldary ózgergen jaǵdaıda qosa ózgerip otyrady.
OLE tehnologıasynyń termınderi:
Klıent –obektini qabyldaıtyn qosymsha nemese programma;
Server –obektiniń ózi jasalatyn qosymsha nemese programma.
Qujatqa kiristirilgen nemese baılanysqan obektilerdi server-qosymsha kómegimen redaksıalaý úshin sol obektide eki ret shertiledi.
OLE tehnologıasy eki túrli ádispen oryndalady:
1. Almastyrý býferi, ıaǵnı qosymsha máziriniń Pravka -> Spesıalnaıa_vstavka komandasyn paıdalanýǵa bolady. Bul ádis fragment úshin de, tutas qujat úshin de oryndalady.
2. Qosymsha máziriniń Vstavka -> Obekt komandasyn paıdalanýǵa bolady. Bul ádis tutas qujat úshin ǵana oryndalady.
Jańa bilimdi qoldaný( Labaratorıalyq jumys oryndaý)
(deńgeılik, Praktıkalyq tapsyrmalardy oryndaý)
1-jattyǵý: Berilgen mátindi terip, sýretti mátinge ornalastyryńyz:
İ deńgeı:
Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik Ánurany
sózi: Jumeken Nájimedenov, Nursultan Nazarbaev
áni: Shámshi Qaldaıaqovtyki
Altyn kún aspany,
Altyn dán dalasy,
Erliktiń dastany,
Elime qarashy!
Ejelden er degen,
Dańqymyz shyqty ǵoı.
Namysyn bermegen,
Qazaǵym myqty ǵoı!
Qaıyrmasy:
Meniń elim, meniń elim,
Gúliń bolyp egilemin,
Jyryń bolyp tógilemin, elim!
Týǵan jerim meniń - Qazaqstanym!
Urpaqqa jol ashqan,
Keń baıtaq jerim bar.
Birligi jarasqan,
Táýelsiz elim bar.
Qarsy alǵan ýaqytty,
Máńgilik dosyndaı.
Bizdiń el baqytty,
Bizdiń el osyndaı!
Qaıyrmasy:
Meniń elim, meniń elim,
Gúliń bolyp egilemin,
Jyryń bolyp tógilemin, elim!
Týǵan jerim meniń - Qazaqstanym!
İİ deńgeı:
Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik Eltańbasy
Flag of Kazakhstan
Name
Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik Eltańbasy
Adopted 24 qańtar 1996
Designed by Jandarbek Málibekov pen Shotaman Ýálıhanov
Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik Eltańbasy — Qazaqstan Respýblıkasynyń negizgi memlekettik rámizderiniń biri. QR Prezıdentiniń “Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik rámizderi týraly” konstıtýsıalyq zań kúshi bar Jarlyǵymen (24.1.1996) belgilengen. Rámizdik turǵydan QR memlekettik gerbiniń negizi — shańyraq. Ol — gerbtiń júregi. Shańyraq — memlekettiń túp-negizi — otbasynyń beınesi. Shańyraq — Kún sheńberi. Aınalǵan Kún sheńberiniń qozǵalystaǵy sýreti ispetti, Shańyraq — kıiz úıdiń kúmbezi kóshpeli túrkiler úshin úıdiń, oshaqtyń, otbasynyń beınesi. Tulpar — dala dúldili, er-azamattyń sáıgúligi, jeldeı esken júırik aty, jeńiske degen jasymas jigerdiń, qajymas qaırattyń, muqalmas qajyrdyń, táýelsizdikke, bostandyqqa umtylǵan qulshynystyń beınesi. Qanatty tulpar — qazaq poezıasyndaǵy keń taraǵan beıne.
Ol ushqyr armannyń, samǵaǵan tańǵajaıyp jasampazdyq qıaldyń, talmas talaptyń, asyl murattyń, jaqsylyqqa qushtarlyqtyń keıpi. Qanatty tulpar Ýaqyt pen Keńistikti biriktiredi. Ol ólmes ómirdiń beınesi. Bir shańyraqtyń astynda tatý-tátti ómir súretin Qazaqstan halqynyń ósip-órkendeýin, rýhanı baılyǵyn, san syrly, alýan qyrly bet-beınesin pash etedi. Bes buryshty juldyz gerbtiń táji ispetti. Árbir adamnyń jol nusqaıtyn jaryq juldyzy bar. Qazaqstan Pespýblıkasynyń memlekettik Eltańbasynyń avtorlary — Jandarbek Málibekov pen Shotaman Ýálıhanov.
İİİ deńgeı:
Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik Týy
Flag of Kazakhstan
Name
Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik Týy
Use
National flag and civil ensign
Proportion 1:2
Adopted 24 January 1996
Designed by Shaken Niyazbekov
Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik týy – Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik negizgi rámizderdiń biri. QR Prezıdentiniń “Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik rámizderi týraly” konstıtýsıalyq zań kúshi bar Jarlyǵymen (24.1.1996) belgilengen. Memlekettik tý kógildir tústi tik buryshty kezdeme. Onyń ortasynda araıly kún, kúnniń astynda qalyqtaǵan qyran beınelengen. Aǵash sabyna bekitilgen tusta — ulttyq oıýlarmen kestelengen tik jolaq órnektelgen. Kún, araı, qyran jáne oıý-órnek — altyn tústi. Týdyń eni uzyndyǵynyń jartysyna teń. QR memlekettik týynyń avtory — sýretshi Sháken Nıazbekov. Biryńǵaı kók-kógildir tús tóbedegi bultsyz ashyq aspannyń bıik kúmbezin elestetedi jáne Qazaqstan halqynyń birlik, yntymaq jolyna adaldyǵyn ańǵartady.
Bultsyz kók aspan barlyq halyqtarda árqashan da beıbitshiliktiń, tynyshtyq pen jaqsylyqtyń nyshany bolǵan. Geraldıka (gerbtaný) tilinde — kók tús jáne onyń túrli reńki adaldyq, senimdilik, úmit sıaqty adamgershilik qasıetterge saı keledi. Ejelgi túrki tilinde “kók” sózi aspan degen uǵymdy bildiredi. Kók tús túrki halyqtary úshin qasıetti uǵym. Túrki jáne álemniń ózge de halyqtaryndaǵy kók tústiń mádenı-semıotıkalyq tarıhyna súıene otyryp, memlekettik týdaǵy kógildir tús Qazaqstan halqynyń jańa memlekettilikke umtylǵan nıet-tileginiń tazalyǵyn, asqaqtyǵyn kórsetedi dep qorytýǵa bolady. Nurǵa malynǵan altyn kún tynyshtyq pen baılyqty beıneleıdi. Kún — qozǵalys, damý, ósip-órkendeýdiń jáne ómirdiń belgisi. Kún — ýaqyt, zamana beınesi. Qanatyn jaıǵan qyran qus — bar nárseniń bastaýyndaı, bılik, aıbyndylyq beınesi. Ulan-baıtaq keńistikte qalyqtaǵan qyran QR-nyń erkindik súıgish asqaq rýhyn, qazaq halqynyń jan-dúnıesiniń keńdigin pash etedi.
2-jattyǵý: “Elimniń júregi-Astana” taqyrybynda úsh tilde (qazaq, orys, aǵylshyn tilderi) berilgen mátindi terip, sýretterdi mátinge ornalastyrý jumysyn jasaý, mátindi formattaý.
Astana — Qazaqstan Respýblıkasynyń elordasy. Astanada 697 257 adam turady (1 qańtar 2011). Qazir qalanyń aýmaǵy 200 km2 alyp jatyr. Qala Qazaqstannyń ortalyq bóliginiń soltústiginde Aqmola oblysynda, Esil ózeniniń alabyndaǵy ózen mańy jazyqtyǵynda ornalasqan.
Astana 1830 j. Esil ózeniniń jaǵasynda qazaq-orystar áskerleri negizin qalaǵan bekinisten bastaý alady.
1862 j. Aqmola qala mártebesin aldy.
1962 j. qalaǵa Selınograd ataýy berildi.
1997 j. egemen Qazaqstannyń Prezıdenti N. Nazarbaev Jarlyǵymen elordany Almatydan Aqmolaǵa kóshirý týraly sheshim qabyldady.
1998 j. 6 mamyr jańa elordanyń ataý Astana bolyp ózgertildi.
1998 j. 10 shilde Qazaqstannyń jańa elordasy — Astananyń halyqaralyq tusaýy kesildi.
1998 j. IýNESKO-nyń sheshimi boıynsha Astana qalasyna «Beıbitshilik qalasy» joǵary ataǵy berilip, medalmen marapattaldy. Bul ataq qysqa merzim ishinde áleýmettik-ekonomıkalyq, saıası jáne mádenı damýda neǵurlym áserli ári qýatty ósýge, turaqty etnıkaaralyq qatynasty ornyqtyrýǵa qol jetkize alǵan ǵalamshardyń jas qalalaryna beriledi. Brazılıada ótkizilgen bul konkýrsta Astana barlyq ólshemder boıynsha álemniń ár túrli elderiniń on eki qalasyn basyp ozdy.
Astaná (s kaz. Astana — «stolısa») — stolısa Respýblıkı Kazahstan s 10 dekabrá 1997 goda. Naselenıe goroda, po sostoıanıý na 1 ıanvará 2012 goda, sostavılo 743 014 jıteleı[1].
Gorod raspolojen v severnom Kazahstane na beregý rekı Ishım, na meste eó naıbolshego sblıjenıa s rekoı Nýroı.
Mesto raspolojenıa goroda — strategıcheskı vygodnyı pýnkt peresechenıa karavannyh pýteı, ızdrevle prıvlekavshıı jıteleı Stepı. Arheologı obnarýjıvaıýt v cherte goroda artefakty, datırýıýshıesá epohoı bronzy, rannım jeleznym vekom ı srednevekovem. Tak, v 2001, 2005 gg. bylı ıssledovany mogılnıkı epohı bronzy ı rannego jeleznogo veka Kýıgenjar. V 2007 g. chastıchno ıssledýetsá sarskıı kýrgan na ýlıse Sygnak, raspolojennyı v neposredstvennoı blızostı ot Dvorsa Nezavısımostı. Odnım ız glavnyh ıstorıcheskıh obektov, nahodáshıhsá v cherte goroda, ıavláetsá gorodıshe Bozok — památnık, fýnksıonırovavshıı nachınaıa s epohı rannego Sredneveková (VII—VIII vv.) do epohı Kazahskogo hanstva (XV—XVI vv.).
Astana (Kazakh: Astana ), formerly known as Akmola (Kazakh: Aqmola / Aqmola, until 1998), Tselinograd (Russian: Selınograd, until 1992) and Akmolinsk (Russian: Akmolınsk, until 1961), is the capital and second largest city (after Almaty) of Kazakhstan, with an officially estimated population of 708, 794 as of 1 August 2010.[1] It is located in the north-central portion of Kazakhstan, within Akmola Province, though administrated separately from the province as a federal city area.
The current mayor of Astana is Imangali Tasmagambetov. He was appointed on 4 April 2008.
Keri baılanys: (Berilgen sýret boıynsha mátin quraý).
Sergitý sáti (sergitý jattyǵýyn oryndaý)
Sabaqty bekitý (Baqylaý suraqtary)
1. Word prosesoryndaǵy, quraldary sýret salýda paıdalanylatyn panel qalaı atalady?
2. Word prosesoryndaǵy grafıkamen jasalatyn jumystardy qandaı baǵyttarǵa sáıkes qarastyrady?
3. OLE – tehnologıa ne úshin qoldanylady?
4. Kiristirilgen obekti men baılanysqan obekt aıyrmashylyǵy qandaı?
5. Obektilerdi biriktirý ne úshin qajet ?
Úıge tapsyrma berý.
Konspekt:
Kelesi sabaqqa daıyndyq jasaý MS Word-ta formýla redaktorymen jumys
Zertteý jumysy:
Mátindik redaktordyń shyǵý tarıhyn zertteý
Praktıkalyq jumys:
“Ánim sensiń – Qyzylorda” Qyzylorda ólkesinen shyqqan óner juldyzdary
týraly sýretterdi kiristire otyryp maqala jazý.
Baǵalaý: oqýshylardy berilgen tapsyrmalardy oryndaý deńgeıine qaraı baǵalaý
Túıindi oı. «Óz ornyńdy tap»
Ýaqytty baǵyndyrý
Tómendegi jáıt Kellog Bıznes Skýldyń (Norzvestern ýnıversıteti) jumys basqarý magıstranttary men «Ýaqytty baǵyndyrý» pániniń profesory arasynda bolǵan oqıǵa.
Profesor zalda otyrǵan stýdentterdiń júzine barlaı bir qarap shyqqannan keıin:
- Búgin ýaqytqa jetekshilik etý taqyrybyna zertteý aralas bir synaq júrgizemiz, - dedi de kúni buryn daıyndap qoıǵan úlken shyny ydysty alyp, ústeldiń ústine qoıdy. Artynsha taǵy da árqaısysy judyryqtaı birneshe tastardy aqyryndap ishine sala bastaıdy. Endi syımaıdy-aý degen kezde shákirtterine burylyp:
- Qalaı oılaısyńdar, ydys toldy ma? - dep surapty. Stýdentter bári biraýyzdan:
- Iá, toldy, - dep jaýap beredi.
-Olaı bolsa, qazir kóremiz, - dep profesor ústel astynan usaq shaǵyl tastar alyp, álgi úlken tastary bar ydystyń ishine sala bastaıdy. Ony nyǵyzdap ábden toldy-aý degen kezde stýdentterden:
- Qalaı, endi toldy ma? - dep taǵy da surapty. Bir shákirti qýlana:
- Áli de tolmaǵan bolar, - degende, profesor asyqpastan:
- Ras aıtasyń, bul áli de tolmady, - dep qum alyp, ony da jaılap quıa bastaıdy. Shyny ydysty shaıqap, nyǵyzdap otyryp:
- Ydys endi tolǵan shyǵar?! - dep qaıta surapty. Profesordyń neni meńzemek bolǵanyn áli de túsine qoımaǵan shákirtteri:
- Joq, - desedi. Bul joly da «durys aıtasyńdar» degen ol álgi ydysqa endi bir ojaý sý quıypty. Sý tasyp, erneýine jetken kezde endi boldy degendeı:
- Bizdiń bul synaǵymyzdyń astaryn kim uqty? - dep surapty. Bir stýdent:
- Ýaqyt bizge qansha toly bolyp kóringenimen, taǵy da bólip, basqa nárselermen aınalysýǵa bolatyndyǵy, - degende:
Profesor:
- Joq, - depti synaqtyń túp mánisin ózi túsindirmek bolyp:
- Bul astarly tájirıbe. Eger úlken tastar birinshi bolyp ornalastyrylmasa, onda usaq tastar qoıylyp qoıǵannan keıin ydysqa olar syımaı qalatyn edi. Bul ózderiń de kórip júrgen kúndelikti ómirdiń taza shyndyǵy.
Stýdentter tańǵala qarap otyrǵanda, profesor sózin ary qaraı sabaqtaıdy:
- Ómirdegi úlken tastar degenimiz ne? Oqý, bilim alý, otbasyn qurý, bala súıý, densaýlyq, jora-joldas, basqalarǵa paıdaly bolý, artyna eńbek qaldyrý, ózindik arman-qıaldaryń. Osylardyń bireýi nemese birnesheýi, tipti, barlyǵy da senderdiń úlken tastaryń bolýy ǵajap emes. Búgin túnde jatar aldynda jaqsylap oılanyńdar, senderdiń úlken tastaryń qaısysy ekendigin durystap sheshińder. Ydysqa úlken tastardy birinshi salmasańdar, keıin syıǵyzarmyn deýleriń bos áýreshilik ekenin bilińder, onda bolashaqta elge de, Otanǵa da, eshkimge de paıdaly bola almaısyńdar. Endeshe, ómirdiń irgetasy ispetti úlken tastarǵa qazirden bastap zor jaýapkershilikpen qarańdar, - degen profesor sabaq bitse de, ańtarylyp únsiz otyryp qalǵan stýdentterdi qaldyrǵan kúıi syrtqa shyǵyp ketedi.
Oqytýshy: N.Arqabaev
Sabaqtyń taqyryby: Word tekstik prosesory. Qujatqa sýretter, grafıktik obektiler ornatý
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik:
Word tekstik prosesory týraly qalyptasqan bilimderin jetildirý;
Word tekstik prosesorynda grafıkalyq obektilermen jumys jasaı bilýge úıretý;
Qujatqa sýretter ornalastyrý ádisterin úıretý;
Ornalasqan sýret, grafıkalyq obektilerdi formattaı alýǵa, redaktrleı alýǵa úıretý;
Tárbıelilik:
Jan-jaqty bolýǵa, óz betimen jumys isteýge tárbıeleý;
Oqýshylardy eljandylyqqa, eńbekke, únemdilikke, uqyptylyqqa, ózin-ózi baǵalaı bilýge baýlý.
Oqýshynyń shyǵarmashylyq potensıalyn damytýǵa qolaıly jaǵdaı týǵyza otyryp,
óziniń qyzmetine analız jasaı bilýge úıretý.
Bolyp jatqan qubylystardy qarap, salystyra otyryp oılaý qabiletin arttyrý.
Aqparattyq tehnologıalarmen jumys jasaı bilýge tárbıeleý.
Damytýshylyq:
Oqýshylardyń este saqtaý jáne zeıindik qabiletterin damytý, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý;
Oqýshynyń shyǵarmashylyq potensıalyn damytýǵa qolaıly jaǵdaı týǵyza otyryp, óziniń qyzmetine analız jasaı bilýge úıretý;
Bolyp jatqan qubylystardy qarap, salystyra otyryp oılaý qabiletin arttyrý;
Aqparattyq tehnologıalarmen jumys jasaı bilýge tárbıeleý.
Kásibı:
aqparattyq mádenıetke;
kásibı saýattylyqqa tárbıeleý;
bolashaq mamandyǵyna baılanysty kásibı baǵyt berý.
Sabaqtyń túri: Laboratorıalyq
Qoldanylatyn tehnologıa:
Kompúterlik oqytý tehnologıasy /KOT/
Deńgeılep oqytý tehnologıasy /DOT/
Sabaqtyń ádisi:
túsindire baıandaý ádisi, suraq-jaýap ádisi, kórnekilik ádisi, mıǵa shabýyl ádisi, oı qorytý, tujyrym jasaý, dáleldeý, keri baılanys ádisi
Sabaqta qoldanylatyn kórnekti quraldar:
kompúter, oqýlyq, slaıd, taqta, beıne proektor, syzba sýretter, laboratorıalyq jumys taratpasy
Oqýshy bilýi tıis: Mátindik redaktor uǵymynyń maǵynasyn, qujatty qurýdy, saqtaýdy, ashýdy, grafıkalyq obekt túrlerin, formattaryn
Oqýshy meńgerýi tıis: qujatta mátinge saı sýret, grafıkalyq obektini ornalastyrýdy, ornalasqan sýret, grafıkalyq obektilerdi formattaýdy, redaktrleýdi
Sabaqtyń ótý barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi.
2. Ótken sabaqqa sholý jasaý:
2.1. Oı qozǵaý (Ótken sabaq boıynsha prezentasıada berilgen suraqtarǵa
jaýap berý)
2.2. Sergitý sáti(“Eljadylyq” taqyrybynda maqal-mátelder aıtý)
3. Jańa taqyrypty túsindirý (Jańa uǵymdardy ýıretý)
4. Jańa bilimdi qoldaný
Laboratorıalyq jumys oryndaý (deńgeılik, Praktıkalyq tapsyrmalardy oryndaý)
5. Keri baılanys (Berilgen sýret boıynsha mátin quraý).
6. Sergitý sáti
6. Sabaqty bekitý (baqylaý suraqtary).
7. Úıge tapsyrma berý Baǵalaý.
8. Túıindi oı. «Óz ornyńdy tap»
Sabaq barysy:
Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylardy túgeldeý;
Qaýipsizdik erejesin saqtaı otyryp oryndaryna ornalasýyn qadaǵalaý;
Sabaqtyń maqsatymen tanystyrý
Ótken sabaqqa sholý jasaý:
2.1. Oı qozǵaý (Ótken sabaq boıynsha prezentasıada berilgen suraqtarǵa
jaýap berý)
2.2. Sergitý sáti(“Eljadylyq” taqyrybynda maqal-mátelder aıtý)
Jańa taqyrypty túsindirý. (Jańa uǵymdardy ýıretý)
Negizgi túsinikter:
Word qujatynda sýretter salý. Word tekstik prosesorynda qarapaıym sqemalardy, chertejder men sýretterdi Vıd->Panelı ınstrýmentov->Rısovanıe komandasy arqyly iske qosylatyn ornatylǵan grafıktik redaktor kómegimen salýǵa bolady.
Grafıktik obektilerdi biriktirý. Túrli bólikterden quralǵan chertejdi nemese sqemany birtutas sýret retinde qarastyrý úshin ol bólikterdi Shift batyrmasyn basa otyryp belgileıdi de sol jerde kontekstik mázirden Deıstvıa->Grýppırovat komandasyn oryndaıdy. Obektilerdi biriktirýdi alyp tastaý úshin sol kontekstik mázirdegi Deıstvıa -> Razgrýppırovat komandasy qoldanylady.
Word prosesoryndaǵy grafıkamen jasalatyn jumystardy úsh baǵytqa sáıkes qarastyrady:
1. Basqa qosymshalarda (mysaly, Paint, Ms Drawing, Paintbrush, Excel jáne t. b.) salynǵan grafıktik obektilerdi qujatqa kiristirý;
2. Qujattyń ózinde Rısovanıe paneliniń quraldaryn paıdalanyp sýret salý;
3. Teksti kórkemdeýde Clipart koleksıasynyń daıyn sýretterin paıdalaný.
Grafıktik obektiniń tekstegi ornalasýy.
1. Nastroıka ızobrajenıa panelin iske qosyńyz. Ol úshin Vıd -> Panelı ınstrýmentov -> Nastroıka ızobrajenıa komandasy oryndalady.
2. Paıda bolǵan panelden Obtekanıe tekstom batyrmasyna shertiledi. Paıda bolǵan mázirden ózińizge qajet komanda tańdalynyp, sol komandaǵa shertiledi. Eger Po kontýrý komandasy tańdalsa terilgen tekst grafıktik obekt kontýryn jaǵalaı ornalasady.
OLE tehnologıa. Qujatta ártúrli tıpke jatatyn obektilerdi biriktirý úshin, aıtalyq grafıktik, mýzykalyq obektiler, elektrondyq kestelar sekildi, Windows júıesinde OLE tehnologıasy qoldanylady. OLE tehnologıa – obektilerdi kiristirý jáne baılanystyrý. Osyǵan baılanysty tekstke engiziletin obektilerdi eki topqa bólýge bolady:
Qujatqa kiristirilgen obekt qujattyń bóligi retinde esepteledi de bastapqy orıgınal obektidegi ózgerister qujattaǵy obektige berilmeıdi;
Qujattaǵy baılanysqan obektiler orıgınaldary ózgergen jaǵdaıda qosa ózgerip otyrady.
OLE tehnologıasynyń termınderi:
Klıent –obektini qabyldaıtyn qosymsha nemese programma;
Server –obektiniń ózi jasalatyn qosymsha nemese programma.
Qujatqa kiristirilgen nemese baılanysqan obektilerdi server-qosymsha kómegimen redaksıalaý úshin sol obektide eki ret shertiledi.
OLE tehnologıasy eki túrli ádispen oryndalady:
1. Almastyrý býferi, ıaǵnı qosymsha máziriniń Pravka -> Spesıalnaıa_vstavka komandasyn paıdalanýǵa bolady. Bul ádis fragment úshin de, tutas qujat úshin de oryndalady.
2. Qosymsha máziriniń Vstavka -> Obekt komandasyn paıdalanýǵa bolady. Bul ádis tutas qujat úshin ǵana oryndalady.
Jańa bilimdi qoldaný( Labaratorıalyq jumys oryndaý)
(deńgeılik, Praktıkalyq tapsyrmalardy oryndaý)
1-jattyǵý: Berilgen mátindi terip, sýretti mátinge ornalastyryńyz:
İ deńgeı:
Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik Ánurany
sózi: Jumeken Nájimedenov, Nursultan Nazarbaev
áni: Shámshi Qaldaıaqovtyki
Altyn kún aspany,
Altyn dán dalasy,
Erliktiń dastany,
Elime qarashy!
Ejelden er degen,
Dańqymyz shyqty ǵoı.
Namysyn bermegen,
Qazaǵym myqty ǵoı!
Qaıyrmasy:
Meniń elim, meniń elim,
Gúliń bolyp egilemin,
Jyryń bolyp tógilemin, elim!
Týǵan jerim meniń - Qazaqstanym!
Urpaqqa jol ashqan,
Keń baıtaq jerim bar.
Birligi jarasqan,
Táýelsiz elim bar.
Qarsy alǵan ýaqytty,
Máńgilik dosyndaı.
Bizdiń el baqytty,
Bizdiń el osyndaı!
Qaıyrmasy:
Meniń elim, meniń elim,
Gúliń bolyp egilemin,
Jyryń bolyp tógilemin, elim!
Týǵan jerim meniń - Qazaqstanym!
İİ deńgeı:
Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik Eltańbasy
Flag of Kazakhstan
Name
Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik Eltańbasy
Adopted 24 qańtar 1996
Designed by Jandarbek Málibekov pen Shotaman Ýálıhanov
Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik Eltańbasy — Qazaqstan Respýblıkasynyń negizgi memlekettik rámizderiniń biri. QR Prezıdentiniń “Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik rámizderi týraly” konstıtýsıalyq zań kúshi bar Jarlyǵymen (24.1.1996) belgilengen. Rámizdik turǵydan QR memlekettik gerbiniń negizi — shańyraq. Ol — gerbtiń júregi. Shańyraq — memlekettiń túp-negizi — otbasynyń beınesi. Shańyraq — Kún sheńberi. Aınalǵan Kún sheńberiniń qozǵalystaǵy sýreti ispetti, Shańyraq — kıiz úıdiń kúmbezi kóshpeli túrkiler úshin úıdiń, oshaqtyń, otbasynyń beınesi. Tulpar — dala dúldili, er-azamattyń sáıgúligi, jeldeı esken júırik aty, jeńiske degen jasymas jigerdiń, qajymas qaırattyń, muqalmas qajyrdyń, táýelsizdikke, bostandyqqa umtylǵan qulshynystyń beınesi. Qanatty tulpar — qazaq poezıasyndaǵy keń taraǵan beıne.
Ol ushqyr armannyń, samǵaǵan tańǵajaıyp jasampazdyq qıaldyń, talmas talaptyń, asyl murattyń, jaqsylyqqa qushtarlyqtyń keıpi. Qanatty tulpar Ýaqyt pen Keńistikti biriktiredi. Ol ólmes ómirdiń beınesi. Bir shańyraqtyń astynda tatý-tátti ómir súretin Qazaqstan halqynyń ósip-órkendeýin, rýhanı baılyǵyn, san syrly, alýan qyrly bet-beınesin pash etedi. Bes buryshty juldyz gerbtiń táji ispetti. Árbir adamnyń jol nusqaıtyn jaryq juldyzy bar. Qazaqstan Pespýblıkasynyń memlekettik Eltańbasynyń avtorlary — Jandarbek Málibekov pen Shotaman Ýálıhanov.
İİİ deńgeı:
Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik Týy
Flag of Kazakhstan
Name
Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik Týy
Use
National flag and civil ensign
Proportion 1:2
Adopted 24 January 1996
Designed by Shaken Niyazbekov
Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik týy – Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik negizgi rámizderdiń biri. QR Prezıdentiniń “Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik rámizderi týraly” konstıtýsıalyq zań kúshi bar Jarlyǵymen (24.1.1996) belgilengen. Memlekettik tý kógildir tústi tik buryshty kezdeme. Onyń ortasynda araıly kún, kúnniń astynda qalyqtaǵan qyran beınelengen. Aǵash sabyna bekitilgen tusta — ulttyq oıýlarmen kestelengen tik jolaq órnektelgen. Kún, araı, qyran jáne oıý-órnek — altyn tústi. Týdyń eni uzyndyǵynyń jartysyna teń. QR memlekettik týynyń avtory — sýretshi Sháken Nıazbekov. Biryńǵaı kók-kógildir tús tóbedegi bultsyz ashyq aspannyń bıik kúmbezin elestetedi jáne Qazaqstan halqynyń birlik, yntymaq jolyna adaldyǵyn ańǵartady.
Bultsyz kók aspan barlyq halyqtarda árqashan da beıbitshiliktiń, tynyshtyq pen jaqsylyqtyń nyshany bolǵan. Geraldıka (gerbtaný) tilinde — kók tús jáne onyń túrli reńki adaldyq, senimdilik, úmit sıaqty adamgershilik qasıetterge saı keledi. Ejelgi túrki tilinde “kók” sózi aspan degen uǵymdy bildiredi. Kók tús túrki halyqtary úshin qasıetti uǵym. Túrki jáne álemniń ózge de halyqtaryndaǵy kók tústiń mádenı-semıotıkalyq tarıhyna súıene otyryp, memlekettik týdaǵy kógildir tús Qazaqstan halqynyń jańa memlekettilikke umtylǵan nıet-tileginiń tazalyǵyn, asqaqtyǵyn kórsetedi dep qorytýǵa bolady. Nurǵa malynǵan altyn kún tynyshtyq pen baılyqty beıneleıdi. Kún — qozǵalys, damý, ósip-órkendeýdiń jáne ómirdiń belgisi. Kún — ýaqyt, zamana beınesi. Qanatyn jaıǵan qyran qus — bar nárseniń bastaýyndaı, bılik, aıbyndylyq beınesi. Ulan-baıtaq keńistikte qalyqtaǵan qyran QR-nyń erkindik súıgish asqaq rýhyn, qazaq halqynyń jan-dúnıesiniń keńdigin pash etedi.
2-jattyǵý: “Elimniń júregi-Astana” taqyrybynda úsh tilde (qazaq, orys, aǵylshyn tilderi) berilgen mátindi terip, sýretterdi mátinge ornalastyrý jumysyn jasaý, mátindi formattaý.
Astana — Qazaqstan Respýblıkasynyń elordasy. Astanada 697 257 adam turady (1 qańtar 2011). Qazir qalanyń aýmaǵy 200 km2 alyp jatyr. Qala Qazaqstannyń ortalyq bóliginiń soltústiginde Aqmola oblysynda, Esil ózeniniń alabyndaǵy ózen mańy jazyqtyǵynda ornalasqan.
Astana 1830 j. Esil ózeniniń jaǵasynda qazaq-orystar áskerleri negizin qalaǵan bekinisten bastaý alady.
1862 j. Aqmola qala mártebesin aldy.
1962 j. qalaǵa Selınograd ataýy berildi.
1997 j. egemen Qazaqstannyń Prezıdenti N. Nazarbaev Jarlyǵymen elordany Almatydan Aqmolaǵa kóshirý týraly sheshim qabyldady.
1998 j. 6 mamyr jańa elordanyń ataý Astana bolyp ózgertildi.
1998 j. 10 shilde Qazaqstannyń jańa elordasy — Astananyń halyqaralyq tusaýy kesildi.
1998 j. IýNESKO-nyń sheshimi boıynsha Astana qalasyna «Beıbitshilik qalasy» joǵary ataǵy berilip, medalmen marapattaldy. Bul ataq qysqa merzim ishinde áleýmettik-ekonomıkalyq, saıası jáne mádenı damýda neǵurlym áserli ári qýatty ósýge, turaqty etnıkaaralyq qatynasty ornyqtyrýǵa qol jetkize alǵan ǵalamshardyń jas qalalaryna beriledi. Brazılıada ótkizilgen bul konkýrsta Astana barlyq ólshemder boıynsha álemniń ár túrli elderiniń on eki qalasyn basyp ozdy.
Astaná (s kaz. Astana — «stolısa») — stolısa Respýblıkı Kazahstan s 10 dekabrá 1997 goda. Naselenıe goroda, po sostoıanıý na 1 ıanvará 2012 goda, sostavılo 743 014 jıteleı[1].
Gorod raspolojen v severnom Kazahstane na beregý rekı Ishım, na meste eó naıbolshego sblıjenıa s rekoı Nýroı.
Mesto raspolojenıa goroda — strategıcheskı vygodnyı pýnkt peresechenıa karavannyh pýteı, ızdrevle prıvlekavshıı jıteleı Stepı. Arheologı obnarýjıvaıýt v cherte goroda artefakty, datırýıýshıesá epohoı bronzy, rannım jeleznym vekom ı srednevekovem. Tak, v 2001, 2005 gg. bylı ıssledovany mogılnıkı epohı bronzy ı rannego jeleznogo veka Kýıgenjar. V 2007 g. chastıchno ıssledýetsá sarskıı kýrgan na ýlıse Sygnak, raspolojennyı v neposredstvennoı blızostı ot Dvorsa Nezavısımostı. Odnım ız glavnyh ıstorıcheskıh obektov, nahodáshıhsá v cherte goroda, ıavláetsá gorodıshe Bozok — památnık, fýnksıonırovavshıı nachınaıa s epohı rannego Sredneveková (VII—VIII vv.) do epohı Kazahskogo hanstva (XV—XVI vv.).
Astana (Kazakh: Astana ), formerly known as Akmola (Kazakh: Aqmola / Aqmola, until 1998), Tselinograd (Russian: Selınograd, until 1992) and Akmolinsk (Russian: Akmolınsk, until 1961), is the capital and second largest city (after Almaty) of Kazakhstan, with an officially estimated population of 708, 794 as of 1 August 2010.[1] It is located in the north-central portion of Kazakhstan, within Akmola Province, though administrated separately from the province as a federal city area.
The current mayor of Astana is Imangali Tasmagambetov. He was appointed on 4 April 2008.
Keri baılanys: (Berilgen sýret boıynsha mátin quraý).
Sergitý sáti (sergitý jattyǵýyn oryndaý)
Sabaqty bekitý (Baqylaý suraqtary)
1. Word prosesoryndaǵy, quraldary sýret salýda paıdalanylatyn panel qalaı atalady?
2. Word prosesoryndaǵy grafıkamen jasalatyn jumystardy qandaı baǵyttarǵa sáıkes qarastyrady?
3. OLE – tehnologıa ne úshin qoldanylady?
4. Kiristirilgen obekti men baılanysqan obekt aıyrmashylyǵy qandaı?
5. Obektilerdi biriktirý ne úshin qajet ?
Úıge tapsyrma berý.
Konspekt:
Kelesi sabaqqa daıyndyq jasaý MS Word-ta formýla redaktorymen jumys
Zertteý jumysy:
Mátindik redaktordyń shyǵý tarıhyn zertteý
Praktıkalyq jumys:
“Ánim sensiń – Qyzylorda” Qyzylorda ólkesinen shyqqan óner juldyzdary
týraly sýretterdi kiristire otyryp maqala jazý.
Baǵalaý: oqýshylardy berilgen tapsyrmalardy oryndaý deńgeıine qaraı baǵalaý
Túıindi oı. «Óz ornyńdy tap»
Ýaqytty baǵyndyrý
Tómendegi jáıt Kellog Bıznes Skýldyń (Norzvestern ýnıversıteti) jumys basqarý magıstranttary men «Ýaqytty baǵyndyrý» pániniń profesory arasynda bolǵan oqıǵa.
Profesor zalda otyrǵan stýdentterdiń júzine barlaı bir qarap shyqqannan keıin:
- Búgin ýaqytqa jetekshilik etý taqyrybyna zertteý aralas bir synaq júrgizemiz, - dedi de kúni buryn daıyndap qoıǵan úlken shyny ydysty alyp, ústeldiń ústine qoıdy. Artynsha taǵy da árqaısysy judyryqtaı birneshe tastardy aqyryndap ishine sala bastaıdy. Endi syımaıdy-aý degen kezde shákirtterine burylyp:
- Qalaı oılaısyńdar, ydys toldy ma? - dep surapty. Stýdentter bári biraýyzdan:
- Iá, toldy, - dep jaýap beredi.
-Olaı bolsa, qazir kóremiz, - dep profesor ústel astynan usaq shaǵyl tastar alyp, álgi úlken tastary bar ydystyń ishine sala bastaıdy. Ony nyǵyzdap ábden toldy-aý degen kezde stýdentterden:
- Qalaı, endi toldy ma? - dep taǵy da surapty. Bir shákirti qýlana:
- Áli de tolmaǵan bolar, - degende, profesor asyqpastan:
- Ras aıtasyń, bul áli de tolmady, - dep qum alyp, ony da jaılap quıa bastaıdy. Shyny ydysty shaıqap, nyǵyzdap otyryp:
- Ydys endi tolǵan shyǵar?! - dep qaıta surapty. Profesordyń neni meńzemek bolǵanyn áli de túsine qoımaǵan shákirtteri:
- Joq, - desedi. Bul joly da «durys aıtasyńdar» degen ol álgi ydysqa endi bir ojaý sý quıypty. Sý tasyp, erneýine jetken kezde endi boldy degendeı:
- Bizdiń bul synaǵymyzdyń astaryn kim uqty? - dep surapty. Bir stýdent:
- Ýaqyt bizge qansha toly bolyp kóringenimen, taǵy da bólip, basqa nárselermen aınalysýǵa bolatyndyǵy, - degende:
Profesor:
- Joq, - depti synaqtyń túp mánisin ózi túsindirmek bolyp:
- Bul astarly tájirıbe. Eger úlken tastar birinshi bolyp ornalastyrylmasa, onda usaq tastar qoıylyp qoıǵannan keıin ydysqa olar syımaı qalatyn edi. Bul ózderiń de kórip júrgen kúndelikti ómirdiń taza shyndyǵy.
Stýdentter tańǵala qarap otyrǵanda, profesor sózin ary qaraı sabaqtaıdy:
- Ómirdegi úlken tastar degenimiz ne? Oqý, bilim alý, otbasyn qurý, bala súıý, densaýlyq, jora-joldas, basqalarǵa paıdaly bolý, artyna eńbek qaldyrý, ózindik arman-qıaldaryń. Osylardyń bireýi nemese birnesheýi, tipti, barlyǵy da senderdiń úlken tastaryń bolýy ǵajap emes. Búgin túnde jatar aldynda jaqsylap oılanyńdar, senderdiń úlken tastaryń qaısysy ekendigin durystap sheshińder. Ydysqa úlken tastardy birinshi salmasańdar, keıin syıǵyzarmyn deýleriń bos áýreshilik ekenin bilińder, onda bolashaqta elge de, Otanǵa da, eshkimge de paıdaly bola almaısyńdar. Endeshe, ómirdiń irgetasy ispetti úlken tastarǵa qazirden bastap zor jaýapkershilikpen qarańdar, - degen profesor sabaq bitse de, ańtarylyp únsiz otyryp qalǵan stýdentterdi qaldyrǵan kúıi syrtqa shyǵyp ketedi.