InfoHub Logo

9 synyp
Qazaqstannyń ekonomıkalyq jáne áleýmettik geografıasy

Sabaqtyń taqyryby: Halyqtyń kóshi-qony
Jalpy maqsaty:
Qazaqstannyń halyqtyń kóshi-qony, onyń túrleri men sebepteri týraly uǵymnyń qalyptasýy.
Halyqtyń kóshi - qonynyń el ekonomıkasyna tıgizetin áserin, onyń mańyzdylyǵyn túsiný.
Alǵan bilimdi ómirde durys paıdalana bilý, oılaý qabiletin shyńdap, oıyn erkin jetkize alý.

Mindetteri:
1. Oqýshylardyń taqyrypty ashýyna yqpal etý.
2. Qazaqstannyń halyqtyń kóshi-qony, onyń túrleri men sebepteri týraly uǵymnyń qalyptasýy jáne sıpattama jasaı alýyna múmkindik berý. Oqýshylardyń este saqtaý qabiletterin damytý, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn oıatý, kartamen jumysty, shyǵarmashylyqtarmen jumys isteýge daǵdylandyrý.
3. Óz otany týraly bilimderin tereńdetý arqyly otansúıgishtik qasıetin arttyrý.

Kútiletin nátıje: Oqýshylar Qazaqstannyń halyqtyń kóshi-qony, onyń túrleri men sebepteri týraly biletin bolady.
Elimizdiń ekonomıkasynyń tıimdi jáne tıimsiz tustaryn anyqtaı alady.
El ekonomıkasynyń bolashaǵyna degen senim paıda bolady.
Toptastyrý «sıqyrly áripter» (1mın)
Tústi qaǵazǵa jazylǵan áripterdi taratylyp beriledi. Túster boıynsha toptasyp otyrady.
Sergitý sáti Astananyń aýa - raıy.(2 mın) Jattyǵýlar jasaıdy
Tapsyrmalar: Oı qozǵaý.
Qoldaryńyzǵa berilgen áripterden sózder qurastyryńdar, sózderdiń halyqqa qatynasy bar? (2 mın)
1. Jeke jumys. Termın sózderdiń maǵynasyn anyqta. (3 mın)
Emıgrasıa, ımıgrasıa, rememıgrasıa, repatrıasıa,
dıskrımınasıa, oralman, tartylys polústeri.
2. Toptyq jumys. Klaster quraý (7 mın)
1 - top - kóshi - qon túri
2 - top - kóshi - qon sebepteri
3 - top - kóshi - qon uzaqtyǵy
4 - top - kóshi - qon baǵyty
3. Juptyq jumys. Sáıkestigin anyqta.(5 mın)
4. Mátin jáne kartamen jumys. (10 mın)
5. Toptyq jumys. Logıkalyq syzba – tirekti qurastyr. (10 mın)
Úıge tapsyrma: §6 oqý, qosymsha málimetter jazyp kelý (statısıkalyq, kelgendermen, ketkenderdiń sany 2013 jylǵa)
Baǵalaý:

«Sıqyrly áripter»
Tústi qaǵazǵa jazylǵan áripterdi taratylyp beriledi.
Synypty 4 topqa 5 adamnan bólemiz. tústi qaǵazdar sany 4 (sary, kók, jasyl, qyzyl)
Sary áripter(e, m, ı, g, r, a, s, ı, ıa)
Kók áripter (ı, m, m, ı, g, r, a, s, ı, ıa)
Jasyl áripter( remıgrasıa)
Qyzyl áripter(deportasıa)

1. Jeke jumys. Termın sózderdiń maǵynasyn anyqta. (3 mın)
Emıgrasıa, ımıgrasıa, rememıgrasıa, repatrıasıa, dıskrımınasıa, oralman, tartylys polústeri.

2. Toptyq jumys. Klaster quraý (7 mın)

3. Juptyq jumys. Sáıkestigin anyqta.(5 mın)
Mazmuny --------- Jaýap
Turaqty kóshi - qon -------------------------------- İshki, syrtqy
Negizgi kóshi - qon ----------------------------------- El aýmaǵynda
Qonys aýdarýshylardyń basym bóligi ------ Erler
Ýaqytsha syrtqy kóshi - qon -------------------- Ósýde
Keletinderdiń basym bóligi -------------------- TMD elderiniń halqy

4. Mátin jáne kartamen jumys. (10 mın)
Mátinder.
1. Alǵashqy oralmandar Qazaqstanǵa 50 - shi jyldardyń ortasynda Qytaıdan keldi. Olar jappaı qonys aýdarý 1991 jyly, Monǵolıadan 12 myń adam kelgen kezde bastaldy. 2003 jyly elge 39, 4 myń qazaq ımıgrasıaǵa kelse, elden emıgrasıaǵa ketkender sany 4, 4 myń adamdy qurady. Tapsyrma:
1. Táýelsizdik alǵan jyldar ishinde Qazaqstanǵa qansha oralmandar kóship keldi? Olarǵa memleket tarapynan qandaı kómekter beriledi?
2. Kartadan oralmandardyń basym bóligi keletin elderdi kórset.

2. Qazaqstanǵa jumys isteý úshin adamdar kóbirek kelýde. Keıbireýleri kóshi – qon erejelerin buzady: elge jasyryn jolmen kelip, ruqsatsyz jumysqa ornalasady, kóshi - qondyq organdarǵa tirkelmeıdi.
Tapsyrma:
1. Ol qandaı organ? Onyń atqaratyn qyzmetteri qandaı? Ol jerde kimder jumys jasaıdy?
2. Kartadan jumys izdep keletinderdiń basym bóligi Qazaqstannyń qaı aımaqtaryna baratynyn kórset.
3. Astana qalasy «Elorda» statýsyn alǵannan keıin qalaǵa kóship kelýshiler sany óse tústi. Statısıkalyq ortalyqqa naqty málimet berilmegendikten, Astana qalasynda 2001 jyly «Men Astana turǵynymyn» atty aksıasy ótkizildi. Ol barlyq «esepke turmaǵan» qonys aýdarýshylardy tirkeýden ótkizýge múmkindik berdi. Qala halqy sol tusta 330 myń dep sanalyp kelse, tirkeýden keıin qala halqynyń sany 500 myńǵa jetti.
Tapsyrma:
1. Qazirgi kezde Astana qalasynyń halqynyń sany qansha?
2. Kartadan Astana qalasyna qonys aýdarǵandardyń qaı aımaqtardan kelgenderin kórset.

4. Qazaq halqynyń jappaı májbúrli emıgrasıasy 1916 jyly kóterilis kezine, 1930 jyldardaǵy ujymdasý men ashtyqqa sáıkes keldi. Ol kezderde Qytaıǵa, Monǵolıaǵa, Aýǵanstanǵa, Iranǵa, Orta Azıa men Reseıge 1 mln. 300 myńdaı el aýdy.
Tapsyrma:
1. Atalǵan adamdar elden qonys aýdarmaǵanda, halyqtyń sany qanshalyqty bolar edi...
2. Kartadan atalǵan elderdi, astanalarymen kórset.
Logıkalyq syzba – tirekti qurastyr. (10 mın)