InfoHub Logo

Maqsaty: Oqýshylardyń bilimderin jınaqtap, tereńdetý, qyzyǵýshylyqtaryn arttyrý, shapshańdyqqa baýlý, belsendilikterin arttyrý. Toppen jumys isteı otyryp, ózgeniń pikirin qurmetteýge, uıymshyldyqqa baýlý.

Oıyn barysy:
İ. Uıymdastyrý.
Oıynnyń taqyryby men maqsatymen tanystyrý.
Báıgege túsip jaryspaı
Júıriktiń baǵy janar ma?
Bilim men óner jarysyp,
Tárbıe, tálim tabar mán.
Bul báıge oıdyń báıgesi
Kim júırik oıǵa, sol alda,- degendeı, búgingi ıntellektýaldy oıynymyz saıys túrinde ótedi. Osy ýaqytqa deıin alǵan bilimderińdi kórsetip, ortaǵa salyńdar.
Oıynǵa 4 top qatysady. Oıyn V aınalymnan turady.
Oıyn erejesimen tanystyrý.
Oıyndy bastamas buryn ár top ózin, uranymen tanystyrady.

Lezdeme.
Tez jaýap ber.
1. Jıegi kógergen kilem qaıdan kóringen? Kókjıekten
2. Neni qazyp qala bolǵan? Jezqazǵan
3. Eki sóz birigip qalaısha saıraıdy? Bulbulsha.
4. Eki qazannyń biri satylyp ketse, neshe qazan qalady? Birqazan
5. Baqqanym ári qus, ári túıe. Túıequs
6. Sýy da ala, taýy da ala,
Bar ma eken osyny biletin bala? Alataý, Alakól.
7. Uzyn qulaqty, esepke shorqaq ne? Esek
8. Uıqyshyl, maımaq ne? Aıý
9. Shaqsa, qaýipti, biraq adamǵa paıdaly ne? Ara
10. Ózińe dos, qushaǵy keń kim? Ana
11. Adamǵa adal, qasqyrǵa qatal ne? It
12. Ózi ala, ózi bıik ne? Alataý
13. Ózi tereń, ózi tuzdy, ózi ala ne? Alakól
14. Ózi taldy, ózi qorǵan ne? Taldyqorǵan.
Endi oıynymyzdyń İ - aınalymyn bastaımyz.

İ aınalym «Ushqyr oı»
Ár topqa qazaq tili páninen suraqtar qoıylady. Tez, jyldam, naqty jaýap berý kerek.
Ár topta 6 oqýshy 1 suraqqa jaýap beredi.
1 top
1. Sózdiń ári qaraı bólinbeıtin, maǵynaly bóligi. (túbir)
2. Jalqy esimder qalaı jazylady? Nege? (bas árippen)
3. Syn esimniń suraqtary. (qandaı? qaı?)
2 top
1. «Besinshi» sózi qandaı suraqqa jaýap beredi? (neshinshi?)
2. Ádemi sózine jýyq mándes sózdi ata. (sulý, kórkem)
3. Sóz ben sózdi baılanystyratyn qosymsha qalaı atalady? (jalǵaý)
3 top
1. Daýysty dybystar neshe topqa bólinedi? (2: jýan, jińishke)
2. Zattyń qımylyn, is - áreketin bildiretin sóz taby qalaı atalady? (etistik)
3. Sózdiń maǵynasyn ózgertetin qosymsha qalaı atalady? (jurnaq)
4 top
1. Batyr sózine jýyq mándes sózdi ata. (er, qaharman)
2. Jalpy esimder qalaı jazylady? (kishi árippen)
3. Alasa sózine qarsy mándes sózdi ata. (bıik)

İİ aınalym «Qupıa sandyq»
Bul aınalymda jumbaq jasyramyn, sender jumbaqtyń sheshýin 3 tilde (qazaqsha, oryssha, aǵylshynsha) aıtýlaryń kerek. Ár top kezekpen 1 jumbaqty oqyp, sheshýin aıtady.
1 top
1. Qoly menen qalamy joq,
Biraq sýret salady kóp. (aıaz – moroz)
2. Birin - biri qoshtaǵan,
Bir úıden kórdim,
Qyryq eki dos - jaran. (árip – býkva)
3. Juqa taqtaı bólshegi,
Uzyndyqtyń ólshemi. (syzǵysh – lıneıka)
2 top
1. Qalqıyp eki qulaǵy,
Eleńdep, qorqyp turady. (qoıan - zaıas)
2. Jolbarystan aýmaıdy,
Tyshqandardy aýlaıdy.(mysyq – koshka)
3. Aıaǵy bar, basy bar,
Arqalaǵan tasy bar. (tasbaqa - cherepaha - tortoise)
3 top
1. Bulańdaǵan quıryǵy,
Bir aldarlyq qýlyǵy. (túlki – lısa)
2. Átteń, daýsym, tilim joq,
Qushaǵymda bilim kóp. (kitap – knıga)
3. Ádemi túnde,
Men júrsem, júredi birge. (aı - lýna - moon)
4 top
1. Sýǵa salsań batpaıdy,
Jerge ursań jatpaıdy (dop - mách - ball)
2. Appaq dala, qara dán.
Sepken dáni túsinýge jaraǵan. (árip - býkva - letter)
3. Bar ma, joq pa ony anyq bilmeısiń
Ol joq jerde ómir súrip júrmeısiń (aýa - vozdýh - air)

İİİ aınalym «Oılan, tap»
Tapsyrmalar
1. Sóz oıla, tez oıla!
Qalaı qaraı oqysa da, birdeı maǵyna sózder jazýlaryń tıis.
Mysaly: qazaq, qyryq, shibish, qalaq, shalash, ana, ata, ala t. b.
2. Kim júırik?
Týra oqylýy men keri oqylýy ár túrli maǵyna beretin sózder jazýlaryń tıis.
Mysaly: ýa - aý, sút - tús, kese - esek, qamyt – tymaq
3. Qos sózderdiń quramyndaǵy áripterdiń ornyn ózgertý arqyly basqa qos sóz qurastyryp jaz.
Sart - surt, syp - syp, ylp – ylp, qyt – qyt, syr – syr, qarsh - qursh.
(tars – turs, pys - pys, lyp - lyp, tyq - tyq, yrs - yrs, sharq - shurq)

IV aınalymdy bastaımyz
«Aıshyqty sózder»
Bul aınalymda birneshe turaqty sóz tirkesteri beriledi. Bul sózdermen biz ana tili páninen shyǵarmalardy oqyǵanda tanysqanbyz. Oılanyp, maǵynasyn aıtýlaryń kerek. (oqytyp, jaýabyn tyńdaý)
1top
1. Tóbesi kókke jetti (qýandy)
2. Ine shanshar jer joq (bos jer joq)
3. Qoı aýzynan shóp almas (jýas)
2 top
1. Tóbe shashy tik turdy (qoryqty)
2. Qas pen kózdiń arasynda (lezde, jyldam)
3. Qabaǵynan qar jaýdy (ashýlandy)
3 top
1. Betinen oty shyqty (uıalý)
2. It ólgen jer (alys)
3. Kózdi ashyp - jumǵansha (tez, lezde)
4 top
1. Taıaq siltem jer (jaqyn)
2. Tonnyń ishki baýyndaı (tatý - tátti)
3. Taıǵa tańba basqandaı (anyq)

V aınalym «Sıqyrly sandyq»
«Estimegen elde kóp» logıkalyq tapsyrmalar
1. Sý astynda sirińke jaǵýǵa bola ma? (bolady eger súńgýir qaıyqta bolsań)
2. Qandaı suraqqa ıá dep jaýap bere almaısyń? (Uıyqtap jatyrsyń ba?)
3. Qandaı ydystan tamaq jeýge bolmaıdy? (bos)
4. Jumylǵan kózben ne kórýge bolady? (tús)
5 Adam úıden bıik sekire ala ma? (úı sekirmeıdi)
6. Shaıdy qaı qolmen aralastyrǵan durys? (qasyqpen)
7. Aspanda aıaq bola ma? (aı aq bolady)
8. Boranda taýyq bolady ma? (taý yq bolady)
9. Anań neni «tórtke bólgen»? (uıqysyn tórtke bólgen)
10. Birin – biri kórmeıtin kóregender ne? (kóz)
11. Estıtin, biraq kórmeıtin ne? (qulaq)
12. Iisshil egizder ne? (muryn)
13. Qandaı tilder bolady?
(QAZAQ TİLİ, SAǴAT TİLİ, ÓTKİR TİL, ANA TİLİ, SHET TİLİ, ASHSHY TİL, KÓRKEM TİL, BALA TİLİ, BÝYNSYZ TİL)
14. Kózdiń tilimizde kezdesetin birneshe túri bar. Osy kóz túrlerin taýyp jaz
(kúnniń kózi, sý kózi, aqparat kózi, bilim kózi t. b) Saıys bolǵan jerde jeńimpaz bolý kerek. Endeshe jeńimpaz qaı top ekenin bileıik. Jeńimpazdardy anyqtap, marapattaý

Qorytyndy
Arǵymaqqa mindim dep,
Artqy toptan adaspa.
Kúninde ózim boldym dep,
Keńpeıilge talaspa.
Artyq úshin aıtysyp,
Dostaryńmen sanaspa.
Ǵylym jurttan asty dep,
Keńessiz sózdi bastama.
Jeńemin dep bireýdi,
Ótirik sózben qostama - deı otyryp, saıysymyzdy aıaqtaımyz.
Kelesi oıyndarda kezdeskenshe kún jaqsy.