InfoHub Logo

Zaıyrly memlekettegi din máselesi kez-kelgen demokratıalyq kópkonfessıaly qoǵamda ózekti bolyp tabylady, munda rýhanıatqa, ásirese jastar arasynda qyzyǵýshylyq artady. Bul jerde memlekettiń din isterine, bir jaǵynan adamnyń jeke rýhanı álemine aralaspaýynyń jáne memlekettiń qoǵamdyq qaýipsizdik pen óz memlekettiligin ekstremıstik ıdeıalarǵa ulasatyn destrýktıvti destrýktıvti dinı ıdeıalardan qorǵaýynyń eń ótkir qyry bolyp tabylady.

Memlekettiń zaıyrly sıpaty memlekettiń din men dinı uıymdardan bólinýin, olardyń bir-biriniń isterine aralaspaýyn bildiredi. Óz kezeginde dinderge degen qurmet pen tózimdilik qoǵamda gýmanızmniń zaıyrly túrin qurýǵa, óz eliniń azamatyn, patrıotyn qalyptastyrýǵa yqpal etedi. Bul rette ulttyq dástúrler men ádet-ǵuryptardy nyǵaıtý, jalpy qoǵamdy dástúrli qundylyqtar negizinde shoǵyrlandyrý kózdeledi.
Ar-ojdan bostandyǵy ár azamatqa óziniń rýhanı nemese dinı ómirimen ózin-ózi anyqtaýǵa múmkindik beredi, dinı nanymdardyń teńdigi dinderge qatysty kemsitýshiliktiń kez-kelgen túrine jol bermeıdi, memleket onyń aýmaǵynda jumys isteıtin dinniń eshqaısysyna artyqshylyq bermeıdi, Saıası bılik dinı uıymdardyń ishki isterine aralaspaıdy. Zaıyrly memlekette ár adam dinı ınstıtýttarǵa júginbeı ómir súre alatyndyǵyna senýge quqyly.

Ekinshi jaǵynan, din kez-kelgen qoǵamnyń rýhanı ómiriniń mańyzdy komponentteriniń biri bolyp tabylady. Ol adamǵa ómirdiń mánin beredi, ony Qudaımen nemese joǵary rýhanı kúshtermen baılanystyrady. Dindarlyq, dúnıetanymnyń bir túri retinde, órkenıettiń basynan bastap adamzatqa tán jáne ony órkenıet tarıhynda qandaı da bir túrde súıemeldeıdi.

Sonymen birge, dinı ıdeıalardyń astynda radıkalızmniń taralýy baıqalady, oǵan memlekettik qurylymdar jaýap bere almaıdy, ásirese jastar sanany manıpýlásıalaýdyń negizgi qurbany bolady. Eń aldymen, destrýktıvti dinı jelilerge dástúrli din týraly eń Ústirt túsinigi barlar kiredi, olardyń otbasylarynda aldyńǵy urpaqtardyń dinı dástúrleriniń baılanysy úzilgen.

Búgingi tańda bilim jastardy "muǵalimniń" bedeli olardy qaýipti qoǵamǵa qarsy áreketterdi jasaýǵa májbúr etetin jáne Otanǵa degen súıispenshilikti kúltke degen súıispenshilikpen almastyratyn barlyq kúltterge degen qushtarlyqtan saqtaý úshin qajet. Jańa baǵyttaǵy keıbir uıymdarda qýatty komersıalyq negiz bar. Mundaı qurylymdardyń uıymdastyrýshylary ózderiniń jas izbasarlaryna toptyń ıdeologıasy men tártibine tolyq sózsiz baǵyný jáne onyń kóshbasshysyna tabyný úshin rýhanı, áleýmettik, materıaldyq ıgilikterge ýáde beredi. Dástúrli emes dinı uıymdar ózderiniń senimderin qabyldaýǵa tyrysqandardyń azamattyq quqyqtaryn eń túbegeıli buzady. Zertteýler kórsetkendeı, mundaı uıymǵa túsken árbir adamǵa aýyr zıan keltiriledi. Adam uıymnan ketýge sheshim qabyldaǵanda, onyń aldynda táýelsiz ómirdi qaıta úırený máselesi týyndaıdy jáne bul máseleni, ókinishke oraı, Árqashan óz betinshe sheshe almaıdy.
Abaı Qunanbaev atyndaǵy Saran Joǵary gýmanıtarlyq-tehnıkalyq kolejinde Dinı ekstremızmniń aldyn alý boıynsha aqparattyq-túsindirý jumystaryna erekshe kóńil bólinedi. Dintaný jáne zaıyrly etıkanyń fakúltatıvtik sabaqtarynda stýdentter dinderdiń paıda bolý jáne damý tarıhymen tanysady. Jastardyń dinı-quqyqtyq konsýltasıalar sarapshylarymen kezdesýleri júıeli túrde uıymdastyrylýda. "Qaraǵandy oblysynyń din isteri basqarmasy"MM mamandarymen tyǵyz yntymaqtastyq uıymdastyryldy. Kolej oqytýshylary dinı ekstremızmniń aldyn alý boıynsha semınar-trenıngterge qatysady. Osyndaı maqsatty jumys arqyly, onyń ishinde jastarǵa rýhanı suraqtarǵa jaýaptardy ınternetten emes, kezdeısoq "ýaǵyzshylar" nemese belgisiz baspanyń dinı ádebıeti arqyly emes, tek meshittegi nemese shirkeýdegi rýhanı tulǵalarǵa júginý arqyly izdeý kerek degen oı keledi.

Osylaısha, memlekettiń senýshilermen, eń aldymen jastarmen qalypty syndarly qarym-qatynasy óte mańyzdy. Dinı jańǵyrýdyń kórinisi memleketimizdiń qoǵamdyq-saıası ómirindegi konfesıalyq faktordyń ósýi boldy. Búgingi tańda Din áleýmettik shoǵyrlandyrý jáne saıası jumyldyrý quraly retinde qyzmet ete alady jáne oryndaı alady. Bul maǵynada dástúr qazirgi zamanǵy áleýmettik qurylymnyń jáne saıyp kelgende onyń turaqtylyǵynyń negizgi bólikteriniń birine aınalady.

Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq Ýnıversıti
«Fılosofıa jáne saıasattaný» fakúlteti
«Dintaný» mamandyǵynyń 3 kýrs stýdenti
Jamaýova Enlık Ahrınbaevna
Ǵylymı jetekshisi: Sarsembaev R.

---