- 28 ماۋ. 2018 00:00
- 307
ءابدىلدا تاجىبايەۆتىڭ „پورترەت” پوەماسىنداعى ءوز بەينەسى
پورترەت. ءمۇسىن. بەينە. بەينە – ادامنىڭ كەلبەتى، مىنەز-قۇلقى، سىرتقى كورىنىسى. ادامنىڭ باعالانۋىنىڭ شىڭى „يدەال” دەپ اتالادى. الەمدە يدەال ادام بولمايدى. ءبىراق اركىم وزىنە يدەال ىزدەيدى. سۇيگەن جارى ءوز يدەالىم دەپ، اقىن ءابدىلدانى تاڭدادى. ونىڭ يدەال ادام ەكەنىن „پورترەتتەر” پوەماسىنان انىق كورۋگە بولادى. اقىن ءابدىلدا شىنايى ومىردە قانداي ادام؟
ءومىر. ءولىم. ءومىر بار جەردە ءولىمنىڭ دە بولاتىنى – زاڭدىلىق. ءولىم جاس تالعامايدى. ومىردەن دۇنيەگە جاڭا كەلگەن شارانا دا، ەرجەتىپ كەلە جاتقان ءجاسوسپىرىم دە، قولىنا تاياق ۇستاپ، ەڭكەيگەن كارى دە وتەدى. ءابدىلدا قورعانىشى – اكەسىنەن، جول كورسەتۋشى اعاسىنان ەرتە ايىرىلدى. قوس ءولىم اقىننىڭ ساعىن سىندىردى. ومىرگە „قاتالسىڭ” دەپ سىن ايتقان ول ءوز ارەكەتىنىڭ دۇرىس ەمەستىگىن ءتۇسىنىپ، وتباسىنا قورعان بولۋ ءۇشىن كۇيزەلىستەن شىعا ءبىلدى. بۇدان اقىننىڭ ءومىر سىناعىنا توزە بىلەتىن قايتپاس قايسار مىنەزىن كورۋگە بولادى. قايسارلىق – ناعىز ەر جىگىتكە ءتان قاسيەت. ەندەشە، اقىن جاس وقىرمانىن قايسارلىققا تاربيەلەۋدى ماقسات ەتكەندەي.
ەستەلىك. مۇرا. امانات. امانات – ادامعا باسقا ادامنىڭ دۇنيەدەن وتەر الدىندا بەرەتىن سىيى. اماناتقا قيانات جاساماعان ادامعا بەرىلەتىن جوعارى شەن – „ادال ادام”. اقىن ءابدىلدا – ادال ادام. ول وزىنە بەرىلگەن ساعاتتى بۇكىل بايلىعىنان جوعارى سانادى. ول – قاراپايىم شويىن ساعات، الايدا اكەسىنەن قالعان ەستەلىك، اكەسىنىڭ اماناتى ەدى. ونىڭ سونشالىقتى قىمبات بولۋىن:
ساعاتىم، مىنە، الدىمدا مەنىڭ،
اكەمنەن قالعان توزبايتىن شويىن،–
دەپ تۇسىندىرەدى. ماتەريالدىق قۇندىلىقتان رۋحانى قۇندىلىقتى جوعارى قوياتىن اقىن بولمىسى قىزىقتىرادى.
جاڭا كۇن. ايلى ءتۇن. ءومىر. كۇيبەڭ تىرشىلىك. ءومىر وسىلاي سىرعىپ وتۋدە. ءابدىلدانىڭ ءومىر سۇرۋگە دەگەن قۇشتارلىعى كۇن ساناپ ءوستى. وعان نەگىزگى سەبەپ – بولاشاققا دەگەن سەنىمى ەدى. اقىن ءابدىلدا „سەنىمنىڭ الەمدى قۇتقاراتىنىن” دالەلدەدى. ول جاس ۇرپاقتىڭ ءبىلىمدى بولاتىنىنا، اركىمنىڭ ايداۋىندا جۇرمەيتىنىنە سەندى. ماعجان „مەن جاستارعا سەنەمىن” دەسە، اقىن ءابدىلدا:
ەرتەڭنىڭ تاعى يەسى كەلەر،
تاپسىردىم، سەندىم جاس بالالارعا،–
دەپ، جاس ۇرپاققا ءۇمىت ارتادى. بۇگىنگى تاڭدا اقىن ءۇمىتى اقتالدى. قازىرگى قازاق بالاسىنىڭ ءبارى ءبىلىمدى، اقىلدى، العىر.
ادام ءوزىنىڭ ارتىنا ۇلاعاتتى ءسوز، وشپەس ءىز قالدىرۋى كەرەك. ابايشا ايتقاندا، „اتىن ادام قويعان سوڭ”، نادان بولماۋى ءتيىس. ءابدىلدا „پورترەتتەر” پرەماسى ارقىلى ەل ەسىندە ماڭگى قالدى. ول ومىردەن ءوز ورنىن تاپتى. بالا كۇنگى „اقىن” بولامىن دەگەن ءتاتتى قيال ۋاقىت وتە شىندىققا اينالدى. اقىن بالا كۇنگى ارماندارىنىڭ ورىندالعانىنا ماساتتانادى. وقىرمانى، ءبىز دە، قىزىعىپ، ءوز قيالىمىزعا ەرىك بەرگەندەيمىز. پوەمانىڭ „پورترەتتەر” دەپ اتالۋىندا ۇلكەن سەبەپ بار. „پورترەت” – اقىننىڭ بالا كۇنگى ەستەلىگى، اۆتوبيوگرافياسى. ال كەيىپكەرلەرى – سانادا ساقتالعان، توزبايتىن پورترەت يەلەرى. ءومىردىڭ ءار بەلەسى – ءبىر ەستەلىك. ونداعى ءار بەينە – ءبىر پورترەت. ادام جادىنداعى پورترەتتەر شاڭ باسۋعا ءتيىس ەمەس. اقىننىڭ ايتپاعى وسى دەپ ويلايمىن.