الىستان كورمەۋدىڭ دامۋ سەبەپتەرى جانە ەمى
الىستان كورمەۋشىلىك (ميوپيا) — الىستا تۇرعان زاتتاردى دۇرىس كورمەۋ. كوز دارىگەرلەرى ميوپيانى ءالسىز (3،0 ديوپترييگە دەيىن)، ورتاشا (3،25 ديوپترييگە دەيىن) جانە جوعارى دارەجەلى (6 ديوپترييدەن جوعارى) دەپ بولەدى. جوعارى دارەجەلى ميوپيا 15-30 ديوپترييگە دەيىن جەتۋى مۇمكىن.
الىستان كورمەيتىن ادامدار الىسقا ارنالعان كوزىلدىرىكتى قاجەت ەتەدى، ال كوپشىلىگىنە ءتىپتى جاقىننان كەرۋگە ارنالعان كوزىلدىرىك كەرەك. الايدا كوزىلدىرىك كوزدىڭ جىتىلىگىن ۇنەمى جوعارى دەڭگەيدە تۇزەتە بەرمەيدى، بۇل اۋرۋ كوز قابىعىنداگى ديستروفيالىق جانە باسقا وزگەرىستەرگە بايلانىستى.
كوز جىتىلىگىنىڭ ناشارلاۋى تۋا ءبىتۋى، ۋاقىت وتە پايدا بولۋى مۇمكىن، كەيدە بارا-بارا ۇدەي بەرەدى. ول كەز-كەلگەن جاستا انىقتالىپ جاتادى. سىرقات، ادەتتە، ءجاسوسپىرىم شاقتا كۇشەيىپ، 18-40 جاس ارالىعىندا تۇراقتالادى. ونىڭ تۇقىم قۋالاۋى دا مۇمكىن.
ميوپيانىڭ دامۋىنا كوزگە شامادان ارتىق سالماق ءتۇسىرۋ دە اسەر ەتەدى. ولارعا جۇمىس ۇستەلىنە دۇرىس جارىق تۇسپەۋ، وقىعاندا جانە جازعاندا دۇرىس وتىرماۋ، تەلەديداردى كوپ كورۋ مەن كومپيۋتەردى ءجيى پايدالانۋ جاتادى.
ميوپيا بەلگىلەرى بايقالعان بويدا ونى تۇزەتۋ امالدارىن جاساۋ كەرەك. ايتپەسە اۋرۋ اسقىنا بەرەدى. ءتىپتى امبليوپيا (جالقاۋ كوز سيندرومى)، قيتارلىق سەكىلدى كۇردەلى دەرتتەرگە سوقتىرۋى مۇمكىن. ەگەر جاقىن تۇرعان زاتقا قاراۋعا ارنالعان كوزىلدىرىك نە جاناسپالى لينزا دۇرىس تاڭدالماسا، كوز بۇلشىق ەتتەرىنە شامادان تىس سالماق ءتۇسىپ، الىستان كورمەۋشىلىك ۇدەي تۇسەدى. سوندىقتان كوزدىڭ كورۋى ناشارلاعان بويدا بىلگىر وفتالمولوگقا قارالىپ، كوزىلدىرىك نە لينزا كيۋ كەرەك.
الدىن الۋ جولدارى. كوزدىڭ جىتىلىگىن ساقتاۋ ءۇشىن تومەندەگى ەرەجەلەردى ەستە ۇستاعان ءجون:
• ەڭبەك ءتارتىبى مەن جاعدايىن وڭتايلاندىرۋ، دەمالۋ، دۇرىس تاماقتانۋ، جارىقتىڭ ءتۇسۋىن رەتتەۋ، كوز دارىگەرىنە ءجيى قارالىپ تۇرۋ؛
• كوزدى قىسىپ قاراۋعا بولمايدى، بۇل سىرقاتتى اسقىندىرا تۇسەدى؛
• وقىگان كەزدە ورتاق جارىقتان وزگە كىتاپقا ءتۇسىپ تۇراتىن جارىق تا قاجەت. تەلەديداردى دا قاراڭعى بولمەدە قاراۋعا بولمايدى.
كوز جىتىلىگىن ساقتاۋعا كوزگە ارنالعان جاتتىعۋلار پايدالى:
1-جاتتىعۋ. كوزدى قاتتى جۇمىپ، قايتا بوساتىڭىز، ءبىراق قاباقتى اشپاڭىز. ودان سوڭ كوزدى 10 رەت ءجيى-جيى جىپىلىقتاتىڭىز. ەندى قاباقتى قاتتى تاڭعالعانداي جوعارى كوتەرىڭىز، ودان سوڭ قاباقتى ءتۇيىڭىز. بۇنى دا 10 رەت قايتالايسىز.
2-جاتتىعۋ. ساۋساق ۇشتارى قىزعانشا الاقاندارىڭىزدى قاتتى ىسقىلاڭىز. كوز ۇياسى شەتىندەگى سامايدى ساۋساق ۇشتارىمەن اينالدىرا ۇقالاڭىز. جانە دە وڭ قول ساۋساقتارى ساعات ءتىلىنىڭ باعىتى بويىنشا، سول جاق قولدىڭ ساۋقاستارى ساعات تىلىنە قارسى باعىتتا قوزعالۋى ءتيىس.
3-جاتتىعۋ. تەرەزە الدىنا تۇرىپ، الىستاعى ءبىر زاتقا كاراڭىز، ودان كەيىن كوزدى مۇرىن ۇشىنا باعىتتاڭىز، سوسىن قايتادان الىستاعى زاتقا قاراڭىز. بىرنەشە رەت قايتالاڭىز.
4-جاتتىعۋ. كوزدى جۇما وتىرىپ كوزدى باياۋ اينالدىرىڭىز. الدىمەن ءبىر باعىتكا بەس رەت تولىق اينالدىرىڭىز، ودان سوڭ ەكىنشى جاققا قاراي اينالدىرىڭىز. 30 سەكۋند بويى ورىنداڭىز.
5-جاتتىعۋ. قاباقتى جاۋىپ، ولاردى ساۋساق ۇشىمەن 30 سەكۋند ۋقالاڭىز.
6-جاتتىعۋ. باستى وڭعا، سولعا بۇرىڭىز، جوعارى كوتەرىڭىز، تومەن ءيىڭىز. بىرنەشە رەت اينالدىرىڭىز.
7-جاتتىعۋ. ۇلكەن ساۋساقپەن كوزدىڭ اينالاسىنداعى، نۇكتەلەردى (جوعارىداعى، تومەندەگى، وڭ جانە سول جاقتاعى) تابىڭىز دا ولاردى 8 رەت تىنىستى ىشكە تارتىپ، سىرتقا شىعارۋ كەزىندە ۋقالاڭىز. تىنىستى سىرتقا شىعارعاندا ازداپ باسىڭقىراپ، ىشكە تارتقاندا بوساتىڭىز. بوس ساۋساقتاردىڭ ۇشى ماڭدايعا ءتيۋى ءتيىس. باسقا نۇكتەلەردى دە وسىلايشا ۋقالاڭىز. ودان كەيىن ۇلكەن ساۋساقتارمەن سامايدىڭ الدىڭعى بولىگىن ۇستاپ، بۇگۋلى سۇق ساۋساقتارمەن كوز اينالاسىن اينالدىرا ۋقالاڭىز.
8-جاتتىعۋ. ادەمى سۋرەتكە (مىسالى، پەيزاجعا) قاراڭىز. كوزدى 10-20 سەكۋندقا جۇمىڭىز. ويمەن سۋرەت ىشىنە كىرىڭىز. سۋرەتتىڭ جاقتاۋىنان كورىنبەي تۇرعان تۇستارىن ەلەستەتىڭىز. سول جەرلەردە سەرۋەندەڭىز. وزىڭىزگە جاعىمدى جەر تاۋىپ، سوندا ءسال توقتاڭىز.
دەنەڭىزدى بوساڭسىتىڭىز. جاقسى دەمالدىڭىز.
ميوپيانىڭ كونسەرۆاتيۆتى ەمى كەشەندى تۇردە جۇرگىزىلەدى. بۇل ءۇشىن ءار ءتۇرلى وتالار، دارى-دارمەكتەرقولدانىلادى. ميوپياسى بار ادامدار اقۋىزى، دارۋمەندەرى مەن ميكروەلەمەنتتەرى مول تەڭدەستىرىلگەن تاماق تۇتىنۋى ءتيىس. سونىمەن قاتار وفتالمولوگ دارىگەر تاڭداپ بەرگەن كوزىلدىرىكتىڭ نەمەسە جاناسپالى لينزانىڭ كومەگىمەن كوزدىڭ جىتىلىگىن دۇرىس رەتتەۋ ماڭىزدى. كەمىندە جارتى جىلدا ءبىر رەت وفتولمولوگيالىق ناقتامالاۋ جاساۋ - كوزدىڭ ۇزىنا بويعى ولشەمىن ۋلترادىبىسپەن ولشەۋ كەرەك. كوز دارىگەرىنىڭ نۇسقاۋىمەن ءجۇزۋ، جاعا اۋماعىن ۋقالاۋ، كونتراستىلى سەبىل، ت.ب. شارالاردى ورىنداۋ دا پايدالى.
ا.س. دۇيسەنوۆا،
وفتالمولوگ-دارىگەر.
You Might Also Like
-
شىعىس حالقى ادىراسپاننىڭ كيەسى بار دەپ ەسەپتەگەن. ءتىپتى ونى اياق استىندا تاپتاماي، ات ۇستىنەن كەرەكتى مولشەرىن عانا الىپ ەم قىلاتىن. ۇيگە ىرىس، ب ا ق اكەلسىن دەپ بوساعاعا ءىلىپ قوياتىن. ءالى كۇنگە دەيىن ...
