امەريكا قۇراما شتاتتارى ەكونوميكالىق - گەوگرافيالىق جاعدايى
گەوگرافيا 11 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: امەريكا قۇراما شتاتتارى ەكونوميكالىق - گەوگرافيالىق جاعدايى. مەملەكەت تاريحى.
ساباقتىڭ نەگىزگى ماقساتتارى:
مەملەكەت تاريحى مەن گەوساياسي جاعدايىن انىقتاپ، وقۋشىلارعا وقىتۋدىڭ جاڭا ءادىس - تاسىلدەرىن ۇيرەتىپ، ءوز بەتىنشە جانە توپپەن جۇمىس جاساۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ
ءبىلۋ. اقش - تىڭ ەكونوميكالىق جاعدايىن جانە مەملەكەت تاريحىنا گەوساياسي جاعدايىنا سيپاتتاما بەرىپ تۇسىنىكتەرىن قالىپتاستىرادى.
ءتۇسىنۋ: اقشتىڭ ماماندانعان سالالارىن اجىراتىپ سيپاتتاي الادى.
قولدانۋ: وقۋشىلار وزدىگىنەن ءبىلىم الۋدى، كارتامەن جۇمىس جاساۋدى، ءماتىن بويىنشا بەرىلگەن تاپسىرمالاردى وي ەلەگىنەن وتكىزىپ ءوزىڭدى وي قالىپتاستىرادى.
باعالاۋ: ءوزارا باعالاۋ جانە ءوزىن - ءوزى باعالاۋ.
قاجەتتى رەسۋرستار: ۇلكەن تەليەۆيزور، نوۋتبۋك، فيلم، پوستەر، پرەزەنتاسيا، وقۋلىق، كارتا، باعالاۋ پاراعى، ينتەرنەت ماتەريالدارى.
1. ءبولىم كىرىسپە.
ءى ۇيىمداستىرۋ.
سىنىپ وقۋىشارمەن امانداسىپ جاعىمدى پسيحولوگيالىق احۋال قالىپتاستىرۋ
سەرگىتۋ ءساتى
«ماكارەنو ءبيى»
وقۋشىلاردى جۇپقا ءبولۋ. باعالاۋ پاراعى تاراتىلادى
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
الدىڭعى تاقىرىپ بويىنشا ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرما بويىنشا وقۋشىلاردىڭ جۇمىستارىن تەكسەرۋ.
1. امەريكانىڭ قونىستانۋ جانە يگەرىلۋى
گەوگرافيالىق ديكتانت
جەكە جۇمىس ( ءار سۇراق 1 بالدان بارلىق دۇرىس جاۋاپقا 5 بالل)
1. سولتۇستىك امەريكا جەرىنە وسىدان شامامەن 40 مىڭ جىل بۇرىن... قونىس اۋدارۋشىلاردىڭ العاشقى لەگى كەلىپ جەتتى.
2. العاشقى قونىس اۋدارۋشىلار قۇرلىقتا اڭ...،...،...، اۋلاپ، تەرىمشىلىكپەن كۇنەلتكەن.
3. ەۋروپالىق پەن ۇندىستەردىڭ نەكەسىنەن تۋعانداردى...، ەۋروپالىقتار مەن افريكالىقتاردىڭ ۇرپاقتارىن...، ال افريكالىقتار مەن ۇندىستەردىڭ نەكەسىنەن تۋعانداردى...، دەپ اتايدى.
4. عالىمدار امەريكاداعى العاشقى وتىرىقشى مەكەن وسىدان 10 مىڭ جىل بۇرىن قازىرگى...، ماڭىندا پايدا بولعان دەگەن بولجام جاسايدى.
5. ەۋروپالىقتار كەلگەن كەزدە ۇندىستەر سانى شامامەن...، ملن بولعان.
جاۋابى:
1) ازيانىڭ سولتۇستىك - شىعىسىنان، 2) مامونت، قويوگىز، ايۋ.
3) مەتيستەر، مۋلاتتار، سامبو. 4) چيكاگو ماڭىندا. 5) 40 ملن بولعان.
وقۋشىنىڭ سىنىپتاستارىنا سىيى.
2. وزدىك جۇمىس وقۋشى پرەزەنتاسيا جۇمىسىن كورسەتىپ قورعايدى.
2- كەزەڭ. تۇساۋكەسەر
ءىى. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
ورتاق جۇپتىق جۇمىس
سايكەستەندىرۋ تەست
ءار توپ بەرىلگەن تاپسىرمالارى بويىنشا ءوز پىكىرلەرىن ورتاعا سالىپ تالداپ قاي مەملەكەت تۋرالى ايتىلعانىن انىقتايدى. بۇل اقش مەملەكەتىمەن بايلانىستى بەرىلگەن تاپسىرمالار، ولاي بولسا بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى امەريكا قۇراما شتاتتارى. اقش – تىڭ ەكونوميكالىق – گەوگرافيالىق جاعدايى. مەملەكەت تاريحى. داپتەرلەرىڭىزدى اشىپ ساباقتىڭ تاقىرىبىن جازىڭدار.
ءى. اقپاراتتىق – تانىمدىق ساتى. (اقش تۋرالى مالىمەت).
كلاستەر قۇرۋ 3 مينۋت ىشىندە اقش - تىڭ گەوگرافيالىق ورنىن انىقتاۋ. ( 5 بالل)
ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى.
اقش - امەريكا قۇراما شتاتتارى (اعىلشىنشا: The United States of Amerika ) - باتىس جارتى شارىنداعى ءىرى ەل. ونىڭ بارلىق جەرى تۇگەلدەي دەرلىك سولتۇستىك امەريكادا. شىعىسىندى اتلانت مۇحيتىمەن، باتىسىندا تىنىق مۇحيتىمەن شايىلادى. اقش - كوپتەگەن اتاقتى تۇلعالاردىڭ وتانى. سونىڭ ىشىندە اسا كورنەكتى ساياسي قايراتكەرلەر بەندجامين فرانكلين، اۆراام لينكولن، توماس ەديسسون مارك تۆەن تاعى باسقالاردىڭ وتانى.
پرەزيدەنت – مەملەكەت باسشىسى، ول باس اسكەري قولباسشى، ول زاڭ جوباسىن جويۋ قۇقىعىنا يە بولادى. ءتورت جىل مەرزىمگە سايلانادى. ەڭ العاشقى پرەزيدەنت دجوردج ۆاشينگتون 1789 جىلى 30 ساۋىردە سايلاندى. ورتاعاسىرداعى استرولوگ رايونەر «قارا ورمەكشى» اتانعان 15 عاسىردا امەريكانى 44 پرەزيدەنت باسقارادى دەپ بولجام جاساعان. ءقازىر اقش – ڭ مەملەكەت باسشىسى بولىپ 44 – ءى پرەزيدەنت باراك وباما باسقارادى. پرەزيدەنت اق ۇيدە وتىرىپ باسقارادى. ول ۆشينگتون قالاسىندا ورنالاسقان. اق ءۇي دەپ اتاۋى، ورتتەن كەيىن اق سىرمەن سىرلاۋىنا بايلانىستى اتالىپ كەتكەن.
جۇپتىق جۇمىس (10 باللدان ءوزارا باعالاۋ)
1 جۇپقا: اقش - تىڭ فيزيكالىق گەوگرافيالىق جانە ەكونوميكالىق – گەورافيالىق جاعدايى تۋرالى
2 جۇپقا: مەملەكەت تاريحى.
ەكى توپ بەرىلگەن تاپسىرما بويىنشا مەملەكەت تاريحىنا گەوساياسي جاعدايىنا انىقتاما بەرىپ پوستەر جاساپ قورعايدى.
ءىىى. نەگىزگى ءبولىم
ءمۇعالىمنىڭ وقۋشىلارعا سىيى.
بەينەفيلم كورسەتىلىمى.
سىنىپ بويىنشا ورتاق توپتىق جۇمىس
3 تاپسىرما. گەوساياسي جاعدايى.
ورتاعا جەكە پارتا قويىلادى
(وقۋشىلار سانى از بولعاندىقتان وقۋشىلار بىرىگىپ اقش - تىڭ گەوساياسي جاعدايىنا رەزيۋمە تولتىرادى) گەوساياسي جاعدايى.
وقۋشىلار اقش - تىڭ گەوساياسي جاعدايىنىڭ باستى ەرەكشەلىكتەرىن انىقتايدى.
اقش – تىڭ گەوساياسي جاعدايى، ۇستانعان ساياسي باعىتى، ەڭ الدىمەن ونىڭ دۇنيە جۇزىندەگى ايرىقشا ورنىمەن انىقتالادى.
اقش 20 عاسىردىڭ باسىندا بەيتاراپ ساياسات ۇستاناتىن جاريالاعانىمەن، دۇنيە ءجۇزىنىڭ ساياسي كارتاسىن تۇبەگەيلى وزگەرتكەن اسا ماڭىزدى ساياسي وقيعالار بۇل مالەمدەمەنى ءىس جۇزىندە اسىرۋعا مۇمكىندىك بەرمەدى. قانداي ساياسي وقيعالار؟
ءبىزدىڭ ەلىمىزبەن اقش اراسىنداعى جان - جاقتى قارىم - قاتىناستار قازاقستان رەسپۋبليكاسى تاۋەلسىزدىگىن العان سوڭ دامي باستادى. قازاقستانعا 1993 - 2000 جىلدارى كەلىپ تۇسكەن تىكەلەي ينۆەستيسيالاردىڭ 34 پايىزى اقش ۇلەسىنە تيەسىلى بولدى، ال ونىڭ جالپى كولەمى 4 ملرد 207 ملن. اقش دوللارىن قۇرادى. قازاقستاندا اقش – پەن بىرلەسكەن كاسىپورىندار سانى كوبەيىپ كەلەدى.
ءمۇعالىم باعالايدى.
ساباقتىڭ قورىتىندى كەزەڭى:
وقۋشىلار جيناعان بالدارىن ەسەپتەيدى ءمۇعالىم قورىتىندى باعا ايتادى.
وقۋشىلار كەرى بايلانىس جاسايدى.
نە ۇنادى......................................
نە قيىن بولدى........................
تىلەگىم................................
ۇيگە تاپسىرما: اقش - تىڭ ەكونوميكالىق گەوگرافيالىق جاعدايى. وقىپ كەلۋ
باعالاۋ پاراعى
ءوزىن - ءوزى باعالاۋ
30 - 35 تەن جوعارى 5 (بەس) الادى، 25 - 30 - دان جوعارى 4 (ءتورت) الادى، 25 - تەن تومەن 3 (ءۇش) الادى (ەسكەرتۋ باعانى ناقتى ءادىل قويىڭىزدار).
ساباقتىڭ تاقىرىبى: امەريكا قۇراما شتاتتارى ەكونوميكالىق - گەوگرافيالىق جاعدايى. مەملەكەت تاريحى.
ساباقتىڭ نەگىزگى ماقساتتارى:
مەملەكەت تاريحى مەن گەوساياسي جاعدايىن انىقتاپ، وقۋشىلارعا وقىتۋدىڭ جاڭا ءادىس - تاسىلدەرىن ۇيرەتىپ، ءوز بەتىنشە جانە توپپەن جۇمىس جاساۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ
ءبىلۋ. اقش - تىڭ ەكونوميكالىق جاعدايىن جانە مەملەكەت تاريحىنا گەوساياسي جاعدايىنا سيپاتتاما بەرىپ تۇسىنىكتەرىن قالىپتاستىرادى.
ءتۇسىنۋ: اقشتىڭ ماماندانعان سالالارىن اجىراتىپ سيپاتتاي الادى.
قولدانۋ: وقۋشىلار وزدىگىنەن ءبىلىم الۋدى، كارتامەن جۇمىس جاساۋدى، ءماتىن بويىنشا بەرىلگەن تاپسىرمالاردى وي ەلەگىنەن وتكىزىپ ءوزىڭدى وي قالىپتاستىرادى.
باعالاۋ: ءوزارا باعالاۋ جانە ءوزىن - ءوزى باعالاۋ.
قاجەتتى رەسۋرستار: ۇلكەن تەليەۆيزور، نوۋتبۋك، فيلم، پوستەر، پرەزەنتاسيا، وقۋلىق، كارتا، باعالاۋ پاراعى، ينتەرنەت ماتەريالدارى.
1. ءبولىم كىرىسپە.
ءى ۇيىمداستىرۋ.
سىنىپ وقۋىشارمەن امانداسىپ جاعىمدى پسيحولوگيالىق احۋال قالىپتاستىرۋ
سەرگىتۋ ءساتى
«ماكارەنو ءبيى»
وقۋشىلاردى جۇپقا ءبولۋ. باعالاۋ پاراعى تاراتىلادى
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
الدىڭعى تاقىرىپ بويىنشا ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرما بويىنشا وقۋشىلاردىڭ جۇمىستارىن تەكسەرۋ.
1. امەريكانىڭ قونىستانۋ جانە يگەرىلۋى
گەوگرافيالىق ديكتانت
جەكە جۇمىس ( ءار سۇراق 1 بالدان بارلىق دۇرىس جاۋاپقا 5 بالل)
1. سولتۇستىك امەريكا جەرىنە وسىدان شامامەن 40 مىڭ جىل بۇرىن... قونىس اۋدارۋشىلاردىڭ العاشقى لەگى كەلىپ جەتتى.
2. العاشقى قونىس اۋدارۋشىلار قۇرلىقتا اڭ...،...،...، اۋلاپ، تەرىمشىلىكپەن كۇنەلتكەن.
3. ەۋروپالىق پەن ۇندىستەردىڭ نەكەسىنەن تۋعانداردى...، ەۋروپالىقتار مەن افريكالىقتاردىڭ ۇرپاقتارىن...، ال افريكالىقتار مەن ۇندىستەردىڭ نەكەسىنەن تۋعانداردى...، دەپ اتايدى.
4. عالىمدار امەريكاداعى العاشقى وتىرىقشى مەكەن وسىدان 10 مىڭ جىل بۇرىن قازىرگى...، ماڭىندا پايدا بولعان دەگەن بولجام جاسايدى.
5. ەۋروپالىقتار كەلگەن كەزدە ۇندىستەر سانى شامامەن...، ملن بولعان.
جاۋابى:
1) ازيانىڭ سولتۇستىك - شىعىسىنان، 2) مامونت، قويوگىز، ايۋ.
3) مەتيستەر، مۋلاتتار، سامبو. 4) چيكاگو ماڭىندا. 5) 40 ملن بولعان.
وقۋشىنىڭ سىنىپتاستارىنا سىيى.
2. وزدىك جۇمىس وقۋشى پرەزەنتاسيا جۇمىسىن كورسەتىپ قورعايدى.
2- كەزەڭ. تۇساۋكەسەر
ءىى. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
ورتاق جۇپتىق جۇمىس
سايكەستەندىرۋ تەست
ءار توپ بەرىلگەن تاپسىرمالارى بويىنشا ءوز پىكىرلەرىن ورتاعا سالىپ تالداپ قاي مەملەكەت تۋرالى ايتىلعانىن انىقتايدى. بۇل اقش مەملەكەتىمەن بايلانىستى بەرىلگەن تاپسىرمالار، ولاي بولسا بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى امەريكا قۇراما شتاتتارى. اقش – تىڭ ەكونوميكالىق – گەوگرافيالىق جاعدايى. مەملەكەت تاريحى. داپتەرلەرىڭىزدى اشىپ ساباقتىڭ تاقىرىبىن جازىڭدار.
ءى. اقپاراتتىق – تانىمدىق ساتى. (اقش تۋرالى مالىمەت).
كلاستەر قۇرۋ 3 مينۋت ىشىندە اقش - تىڭ گەوگرافيالىق ورنىن انىقتاۋ. ( 5 بالل)
ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى.
اقش - امەريكا قۇراما شتاتتارى (اعىلشىنشا: The United States of Amerika ) - باتىس جارتى شارىنداعى ءىرى ەل. ونىڭ بارلىق جەرى تۇگەلدەي دەرلىك سولتۇستىك امەريكادا. شىعىسىندى اتلانت مۇحيتىمەن، باتىسىندا تىنىق مۇحيتىمەن شايىلادى. اقش - كوپتەگەن اتاقتى تۇلعالاردىڭ وتانى. سونىڭ ىشىندە اسا كورنەكتى ساياسي قايراتكەرلەر بەندجامين فرانكلين، اۆراام لينكولن، توماس ەديسسون مارك تۆەن تاعى باسقالاردىڭ وتانى.
پرەزيدەنت – مەملەكەت باسشىسى، ول باس اسكەري قولباسشى، ول زاڭ جوباسىن جويۋ قۇقىعىنا يە بولادى. ءتورت جىل مەرزىمگە سايلانادى. ەڭ العاشقى پرەزيدەنت دجوردج ۆاشينگتون 1789 جىلى 30 ساۋىردە سايلاندى. ورتاعاسىرداعى استرولوگ رايونەر «قارا ورمەكشى» اتانعان 15 عاسىردا امەريكانى 44 پرەزيدەنت باسقارادى دەپ بولجام جاساعان. ءقازىر اقش – ڭ مەملەكەت باسشىسى بولىپ 44 – ءى پرەزيدەنت باراك وباما باسقارادى. پرەزيدەنت اق ۇيدە وتىرىپ باسقارادى. ول ۆشينگتون قالاسىندا ورنالاسقان. اق ءۇي دەپ اتاۋى، ورتتەن كەيىن اق سىرمەن سىرلاۋىنا بايلانىستى اتالىپ كەتكەن.
جۇپتىق جۇمىس (10 باللدان ءوزارا باعالاۋ)
1 جۇپقا: اقش - تىڭ فيزيكالىق گەوگرافيالىق جانە ەكونوميكالىق – گەورافيالىق جاعدايى تۋرالى
2 جۇپقا: مەملەكەت تاريحى.
ەكى توپ بەرىلگەن تاپسىرما بويىنشا مەملەكەت تاريحىنا گەوساياسي جاعدايىنا انىقتاما بەرىپ پوستەر جاساپ قورعايدى.
ءىىى. نەگىزگى ءبولىم
ءمۇعالىمنىڭ وقۋشىلارعا سىيى.
بەينەفيلم كورسەتىلىمى.
سىنىپ بويىنشا ورتاق توپتىق جۇمىس
3 تاپسىرما. گەوساياسي جاعدايى.
ورتاعا جەكە پارتا قويىلادى
(وقۋشىلار سانى از بولعاندىقتان وقۋشىلار بىرىگىپ اقش - تىڭ گەوساياسي جاعدايىنا رەزيۋمە تولتىرادى) گەوساياسي جاعدايى.
وقۋشىلار اقش - تىڭ گەوساياسي جاعدايىنىڭ باستى ەرەكشەلىكتەرىن انىقتايدى.
اقش – تىڭ گەوساياسي جاعدايى، ۇستانعان ساياسي باعىتى، ەڭ الدىمەن ونىڭ دۇنيە جۇزىندەگى ايرىقشا ورنىمەن انىقتالادى.
اقش 20 عاسىردىڭ باسىندا بەيتاراپ ساياسات ۇستاناتىن جاريالاعانىمەن، دۇنيە ءجۇزىنىڭ ساياسي كارتاسىن تۇبەگەيلى وزگەرتكەن اسا ماڭىزدى ساياسي وقيعالار بۇل مالەمدەمەنى ءىس جۇزىندە اسىرۋعا مۇمكىندىك بەرمەدى. قانداي ساياسي وقيعالار؟
ءبىزدىڭ ەلىمىزبەن اقش اراسىنداعى جان - جاقتى قارىم - قاتىناستار قازاقستان رەسپۋبليكاسى تاۋەلسىزدىگىن العان سوڭ دامي باستادى. قازاقستانعا 1993 - 2000 جىلدارى كەلىپ تۇسكەن تىكەلەي ينۆەستيسيالاردىڭ 34 پايىزى اقش ۇلەسىنە تيەسىلى بولدى، ال ونىڭ جالپى كولەمى 4 ملرد 207 ملن. اقش دوللارىن قۇرادى. قازاقستاندا اقش – پەن بىرلەسكەن كاسىپورىندار سانى كوبەيىپ كەلەدى.
ءمۇعالىم باعالايدى.
ساباقتىڭ قورىتىندى كەزەڭى:
وقۋشىلار جيناعان بالدارىن ەسەپتەيدى ءمۇعالىم قورىتىندى باعا ايتادى.
وقۋشىلار كەرى بايلانىس جاسايدى.
نە ۇنادى......................................
نە قيىن بولدى........................
تىلەگىم................................
ۇيگە تاپسىرما: اقش - تىڭ ەكونوميكالىق گەوگرافيالىق جاعدايى. وقىپ كەلۋ
باعالاۋ پاراعى
ءوزىن - ءوزى باعالاۋ
30 - 35 تەن جوعارى 5 (بەس) الادى، 25 - 30 - دان جوعارى 4 (ءتورت) الادى، 25 - تەن تومەن 3 (ءۇش) الادى (ەسكەرتۋ باعانى ناقتى ءادىل قويىڭىزدار).
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: تەمىر جانە ونىڭ ماڭىزدى قوسىلىستارى
