ازيانىڭ ساياسي كارتاسى مەن ايماقتارى
ازيانىڭ ساياسي كارتاسى مەن ايماقتارى (11 سىنىپ)
ماقساتتارى: 1. ازيانىڭ ساياسي كارتاسىنىڭ قالىپتاسۋى مەن تاريحي گەوگرافيالىق ايماقتارىن، مەملەكەتتىك قۇرىلىمى جايلى ءبىلىم بەرۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق بەلسەندى ۇستانىمىن قالىپتاستىرۋ؛ قوسىمشا دەرەك كوزدەرىن، ينتەراكتيۆتى تاقتا مۇمكىندىكتەرىن پايدالانا وتىرىپ وزدىگىنەن جۇمىس جاساۋ، ءوز ويىن جۇيەلى ەركىن ايتۋ، وزىنشە باعا بەرۋ، باستى ماسەلەنى ايىرىپ كورسەتە ءبىلۋ، العان اقپاراتتى ءار قىرىنان قاراستىرۋ سياقتى داعدىلارىن ودان ءارى دامىتۋ.
3. ساباق كەزىندە ىزگىلىكتى، وركەنيەتتى، دەموكراتيالىق قاتىناستى قالىپتاستىرۋ.
كورنەكىلىگى: سلايدتار، كارتوچكا بويىنشا دەڭگەيلىك تاپسىرمالار، دۇنيە ءجۇزىنىڭ ساياسي كارتاسى، اتلاس، وقۋلىق.
ءپانارالىق بايلانىس: دۇنيە ءجۇزى تاريحى.
ساباق وتكىزۋ ءادىسى: شاعىن ءدارىس، سۇراق - جاۋاپ، كارتامەن جۇمىس، وزدىك جۇمىس، توپتىق جۇمىس.
بارىسى: ءى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى شىعىس ەۋروپا ەلدەرى بويىنشا گەوگرافيالىق ديكتانت الۋ.
ەۋروپانىڭ ەڭ ورتالىعىندا ورنالاسقان ەل (چەحيا)
وڭتۇستىك ەلدەر توبى (رۋمىنيا، بولگاريا، البانيا، سلوۆاكياحورۆاتيا ت. ب.)
«كوح - ي - نور» كاسىپورنىنىڭ شىعاراتىن ءونىمى (قارىنداش)
ديزەلدى پويىزدار مەن يكارۋس شىعاراتىن ەل (ۆەنگريا)
ايماق حالقىنىڭ كوپشىلىگى ۇستاناتىن ءدىن (كاتوليك)
1991 جىلى ىدىراعان ەل (يۋگوسلاۆيا)
شىعىس ەۋروپا جەرىنىڭ كليماتى (قوڭىرجاي كونتينەنتتى)
تاس كومىر قورى شوعىرلانعان ەلدەر (پولشا مەن چەحيا)
ءىىى. جاڭا ساباقتىڭ جوسپارى:
1. ازيا تۋرالى جالپى مالىمەت.
2. ساياسي كارتانىڭ قالىپتاسۋ كەزەڭدەرى.
3. تاريحي - گەوگرافيالىق ايماقتار، سول بويىنشا وقۋشىلاردىڭ سلايدتارى
4. قورىتىندى، بەكىتۋ.
جاڭا ساباق.
بۇگىن ءبىز شەتەلدىك ازيانىڭ ساياسي كارتاسىنا شولۋ جاساپ، ونىڭ قۇرامىنداعى مەملەكەتتەر جايلى بىلەتىن بولامىز. ءبىز ازيا جايلى نە بىلەمىز؟ تاقىرىپتىڭ باسىندا بەرىلگەن قايتالاۋ سۇراقتارى ارقىلى وقۋشىلاردان 7 سىنىپتا وتكەن ازيا جايلى نە بىلەتىندەرى جاۋاپتارىن تىڭداۋ. كارتا بويىنشا كورسەتۋ؛ ازيانىڭ شەكاراسىن، تابيعات ەرەكشەلىكتەرىن، زەرتتەگەن ساياحاتشىلار ش. ۋاليحانوۆ، پ. پ. سەمەنوۆ، ل. بەرگ، ماركو پولو ت. ب. زەرتتەگەن جەرلەرىن كورسەتۋ.
داپتەرگە كۇندى، جاڭا تاقىرىپتى جازعان سوڭ، ازيا جايلى مالىمەتتەردى وقۋلىق ءماتىنىن پايدالانا وتىرىپ جازۋ؛ اۋماعى - 44 ملن. كم؛ 40 - قا جۋىق ەل بار؛ حالقى 3، 6 ملرد. استام.
تاقتادا بەرىلگەن كەستە بويىنشا ازيانىڭ ەجەلگى دۇنيەدەن بەرى قالىپتاسۋ كەزەڭدەرى جايلى ءتۇسىندىرۋ.
ازيا
ەجەلگى «وزەندىك وركەنيەت»پايدا بولعان. وسىدان 4 مىڭ ج. بۇرىن مەسوپاتاميادا العاشقى قالالار بولعان.
ەجەلگى وركەنيەتتى مەملەكەتتەر ۆيزانتيا، اراب حاليفاتى، وسمان يمپەرياسى ت. ب.
«كوشپەندى وركەنيەت» بەسىگى. قارا تەڭىز بەن سارى تەڭىز اراسىندا ەجەلگى عۇن مەملەكەتى قالىپتاسقان.
وزدىك جۇمىس: «ساندار سويلەيدى»؛ تاقتادا بەرىلگەن جىلدار مەن عاسىرلار بويىنشا ازيانىڭ ساياسي كارتاسىنىڭ قالىپتاسۋ كەزەڭىندە ورتا عاسىرلاردان قازىرگى كەزگە دەيىنگى وزگەرىستەردى وقۋلىق ءماتىنى مەن حرەستوماتيا بويىنشا تاۋىپ جازۋ.
ا/ حح عاسىردىڭ باسى -
ءا/ ءىى د. ج. سوعىستان سوڭ -
ب/ حح عاسىردىڭ ورتاسى -
ۆ/ 1515 جىلى -
گ/ حV عاسىر -
وقۋشىلاردىڭ جاۋاپتارىن تىڭداي وتىرىپ، حح عاسىردىڭ باسىنداعى وتارلاۋ تۋرالى وقۋلىقتاعى 10 - سىزبامەن تانىسىپ، سول كەزدەگى ەڭ وتارى كوپ ەل ۇلىبريتانيا، ودان كەيىن يرلانديا، فرانسيا، پورتۋگاليا ەكەنىن ءبىلىپ، كارتادان كورسەتۋ.
تاريحي - گەوگرافيالىق ايماقتار.
تاقتادا كورسەتىلگەن ازيانىڭ ءتورت ايماعىن اتاپ ولاردى وقۋشىلار كارتادان تابادى: 1/وڭتۇستىك - باتىس ازيا، 2/وڭت. ازيا، 3/وڭت.- شىعىس ازيا، 4/ ورتالىق جانە شىعىس ازيا.
توپپەن جۇمىس: سىنىپ 4 توپقا بولىنەدى. ءار توپقا ازيانىڭ 4ايماعىنان 1 ايماق بەرىلەدى. تاپسىرما: ايماققا كىرەتىن ەلدەردى وقۋلىق سوڭىنداعى قوسىمشا 1كەستەنى پايدالانىپ جانە كارتادان تاۋىپ، بەلگىلەۋ، وقۋلىق ماتىنىنەن ەرەكشەلىكتەرى مەن مەملەكەتتىك قۇرىلىستارىن انىقتاۋ. ۇيگە الدىن الا بەرىلگەن 2 - 3 وقۋشىنىڭ دايىنداپ كەلگەن سلايدتارىن قورعاۋ.
ءى توپ: وڭتۇستىك باتىس ازيا قۇرامىنا 17ەل كىرەدى؛ تۇركيا، سيريا، يران، يراك، يەمەن، اۋعانستان، يزرايل، كيپر، ليۆيا - رەسپۋبليكالار، ساۋد ارابياسى – تەوكراتيالىق مونارحيا، ءباا، كاتار، ومان، باحرەين، كۋۆەيت - ءابسوليۋتتى مونارحيا، يوردانيا - كونستيتۋسيالىق مونارحيا ت. ب. ەرەكشەلىگى - ءۇش دۇنيە بولىگىنىڭ توعىسقان جەرىندە، اسا ماڭىزدى حالىقارالىق سۋ جولداردىڭ توعىسىندا جاتىر، كوپشىلىگى مۇناي قورىنا باي. مىسالى؛ ساۋد ارابياسى - 35، 4ملرد. ت. يران - 17، 2 ملرد، ت. حح عاسىردىڭ ءىى جارتىسىندا بۇل ايماقتا ىشكى ۇلت ارازدىعىنان بىرنەشە سوعىس ءورتىن تۋعىزدى.
ءىى توپ: وڭتۇستىك ازيا - گيمالاي تاۋىنان وڭتۇستىككە قاراي 7 ەل ورنالاسقان. جەر شارىنىڭ 1، 7 ملرد، قا جۋىق حالقى تۇرادى. ايماقتىڭ قۇرامى: بۋتان - كونست. مونارحيا، پ اكستان، ءۇندىستان - فەدەراسيالىق رەسپۋبليكا، بانگلادەش، مالديۆ، نەپال، شري - لانكا - رەسپۋبليكالار. ءۇندى مۇحيتى جاعالاۋىندا مەملەكەتارالىق س اۋدا جاقسى دامىعان ت. س. س.
ءىىى توپ. وڭتۇستىك ازيا - ءۇندىقىتاي تۇبەگى مەن مالاي ارحيپەلاگىنداعى 11 ەل كىرەدى. ۆەتنام، يندونەزيا، لاوس، ميانما، سينگاپۋر، فيليپپين، شىعىس تيمور - رەسپۋبليكالار، برۋنەي - ابسوليۋتتىك، مالايزيا، تايلاند، كامبودجا كونست. مونارحيالار. بۇل ايماقتىڭ ەلدەرىن وتارلاۋ ۇلى گەوگرافيالىق اشىلۋلار زامانىنان باستالدى. تەك ءىى د. ج. سوعىستان سوڭ عانا تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزگەن. اسا ماڭىزدى تەڭىز جولدارى توعىساتىن الاپتا ورنالاسقان.
ءىV توپ: ورتالىق جانە شىعىس ازيا. ايماقتىڭ قۇرامى جانە مەملەكەتتى باسقارۋ فورمالارى؛ جاپونيا - كونستيتۋسيالىق مونارحيا، كحدر، كورەيا رەسپۋبليكاسى، جۇڭگو، موڭعوليا - رەسپۋبليكالار. سونداي - اق قىتايدىڭ ارنايى اكىمشىلىك اۋداندارى - گونكونگ مەن اومىن (ماكاو) ورنالاسقان. ايماق ەلدەرى ۇزاق ۋاقىت سىرقى وتارلاۋشىلار مەن جاپونيا مەملەكەتىنىڭ ەزگىسىندە بولدى. تەك ءىى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستان سوڭ تاۋەلسىزدىكتەرىن الدى.
توپتاردىڭ جاۋاپتارىن تىڭداپ، ءار توپتىڭ باعاسىن بەرۋ.
ازيا ەلدەرى بويىنشا قىزىقتى دەرەكتەر كەلتىرۋ:(ءمۇعالىمنىڭ ءسوزى)
يندونەزيا - ارحيپەلاگ ەل، ول 13660 ارالداردان تۇرادى. دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ءىرى مۇسىلمان ەلى بولىپ تابىلادى ( 175ملن. )
بانگلادەش - حالقى ەڭ تىعىز ورنالاسقان ەل. 1 كم. شارشى جەرگە 1054 ادامنان كەلەدى.
كورەيا - 1948 جىلى ەكىگە ءبولىنىپ، 38 گرادۋس س. ە. بويىمەن ەكى ەل شەكاراسى دەماركاسيالانعان.
پالەستينا مەن يزرايل ەلدەرى 1948جىلدان بەرى شەكارالارى دۇرىس بەكىتىلمەگەندىكتەن، بىرنەشە رەت سوعىس بولعان، شيەلەنىسكەن ايماق.
قورىتىندى: ازيانىڭ ساياسي كارتاسى قازىرگى كەزدە ۇدايى وزگەرىستەرگە تۇسۋدە. ايماق حالقىنىڭ ۇلتتىق، ءدىني قۇرامىنىڭ كۇردەلىلىگى، ەلدەردىڭ شەكارالىق ماسەلەسىنىڭ تۇبەگەيلى شەشىلمە ءۋى، الەۋمەتتىك - ەكونوميكالىق دامۋىنداعى الشاقتىق بۇل ۇردىسكە وزىندىك ىقپال ەتۋدە.
ءىV. ساباقتى بەكىتۋ
1. تاقتادا سۇراقتار: «دۇرىس جاۋاپتى تابىڭىز»دەپ اتالاتىن تاپسىرما بويىنشا بۇگىنگى ساباقتا العان بىلىمدەرىن وقۋشىلار قايسىسى دۇرىس نە قاتە ەكەنىن تابۋ ارقىلى انىقتايدى:
- ازيا - ەڭ ۇلكەن دۇنيە بولىگى. (دۇرىس)
- ازيانى وتارلاۋ ححع. پ. پ. سەمەنوۆتىڭ ساياحاتىنان باستالدى. (قاتە، جاۋابى - حV ع. ۆاسكو دا گاما)
- جاپونيا، كورەيا - وڭت. شىعىس ازيا ەلدەرى. (جاۋابى: ورتالىق جانە شىعىس ازيا ەلدەرى)
- باحرەين، كاتار، كۋۆەيت - ءابسوليۋتتى مونارحيالى ەلدەر. (دۇرىس)
- ۆەتنام، لاوس، ميانما - مونارحيالى ەلدەر (قاتە، جاۋابى - رەسپۋبليكالىق)
- قازاقستانمەن شىعىستا شەكارالاس ەل - اۋعانستان (قاتە، جاۋابى - جۇڭگو)
2. «ساندار سويلەيدى»: 44، 40، 1511، حV، 1948، 7، 17، 1993. وسى ساندار بويىنشا وقۋشىلار جاۋاپتارىن تىڭداي وتىرىپ ساباقتى بەكىتۋ.
سانداردىڭ جاۋاپتارى؛ ازيا دۇنيە بولىگىنىڭ اۋدانى - 44 ملن. كم²؛ ازيادا 40 - قا جۋىق مەملەكەت ورنالاسقان؛ 1511 ج. پورتۋگالدار مالاككا تۇبەگىن باسىپ الدى؛ حVعاسىردا ۆاسكو دا گاما ءۇندىستانعا باراتىن جولدى اشتى؛ 1948 ج. بۇۇ - نىڭ شەشىمىمەن يزرايل مەملەكەتى قۇرىلدى؛ وڭتۇستىك ازياعا گيمالاي تاۋىنان وڭتۇستىككە قاراي ورنالاسقان 7 ەل كىرەدى.؛ 1993ج. كامبودجا مەملەكەتى مونارحيالىق بيلىك جۇيەسىنە كوشتى.
V. باعالاۋ
Vءى. ۇيگە تاپسىرما: تاقىرىپتى وقۋ، كەسكىن كارتاعا ايماقتار مەن ەلدەردى بەلگىلەۋ. ازيانىڭ تابيعات جاعدايلارى جايلى قوسىمشا دەرەكتەر دايىنداپ كەلۋ
شىعىس قازاقستان وبلىسى، اياگوز قالاسى
اياگوز اۋداندىق ءبىلىم ءبولىمىنىڭ
«№4 ارالاس جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپ» كمم
گەوگرافيا ءپانى ءمۇعالىمى تۇراروۆا نازگۇل سايلاۋبەكوۆنا
ماقساتتارى: 1. ازيانىڭ ساياسي كارتاسىنىڭ قالىپتاسۋى مەن تاريحي گەوگرافيالىق ايماقتارىن، مەملەكەتتىك قۇرىلىمى جايلى ءبىلىم بەرۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق بەلسەندى ۇستانىمىن قالىپتاستىرۋ؛ قوسىمشا دەرەك كوزدەرىن، ينتەراكتيۆتى تاقتا مۇمكىندىكتەرىن پايدالانا وتىرىپ وزدىگىنەن جۇمىس جاساۋ، ءوز ويىن جۇيەلى ەركىن ايتۋ، وزىنشە باعا بەرۋ، باستى ماسەلەنى ايىرىپ كورسەتە ءبىلۋ، العان اقپاراتتى ءار قىرىنان قاراستىرۋ سياقتى داعدىلارىن ودان ءارى دامىتۋ.
3. ساباق كەزىندە ىزگىلىكتى، وركەنيەتتى، دەموكراتيالىق قاتىناستى قالىپتاستىرۋ.
كورنەكىلىگى: سلايدتار، كارتوچكا بويىنشا دەڭگەيلىك تاپسىرمالار، دۇنيە ءجۇزىنىڭ ساياسي كارتاسى، اتلاس، وقۋلىق.
ءپانارالىق بايلانىس: دۇنيە ءجۇزى تاريحى.
ساباق وتكىزۋ ءادىسى: شاعىن ءدارىس، سۇراق - جاۋاپ، كارتامەن جۇمىس، وزدىك جۇمىس، توپتىق جۇمىس.
بارىسى: ءى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى شىعىس ەۋروپا ەلدەرى بويىنشا گەوگرافيالىق ديكتانت الۋ.
ەۋروپانىڭ ەڭ ورتالىعىندا ورنالاسقان ەل (چەحيا)
وڭتۇستىك ەلدەر توبى (رۋمىنيا، بولگاريا، البانيا، سلوۆاكياحورۆاتيا ت. ب.)
«كوح - ي - نور» كاسىپورنىنىڭ شىعاراتىن ءونىمى (قارىنداش)
ديزەلدى پويىزدار مەن يكارۋس شىعاراتىن ەل (ۆەنگريا)
ايماق حالقىنىڭ كوپشىلىگى ۇستاناتىن ءدىن (كاتوليك)
1991 جىلى ىدىراعان ەل (يۋگوسلاۆيا)
شىعىس ەۋروپا جەرىنىڭ كليماتى (قوڭىرجاي كونتينەنتتى)
تاس كومىر قورى شوعىرلانعان ەلدەر (پولشا مەن چەحيا)
ءىىى. جاڭا ساباقتىڭ جوسپارى:
1. ازيا تۋرالى جالپى مالىمەت.
2. ساياسي كارتانىڭ قالىپتاسۋ كەزەڭدەرى.
3. تاريحي - گەوگرافيالىق ايماقتار، سول بويىنشا وقۋشىلاردىڭ سلايدتارى
4. قورىتىندى، بەكىتۋ.
جاڭا ساباق.
بۇگىن ءبىز شەتەلدىك ازيانىڭ ساياسي كارتاسىنا شولۋ جاساپ، ونىڭ قۇرامىنداعى مەملەكەتتەر جايلى بىلەتىن بولامىز. ءبىز ازيا جايلى نە بىلەمىز؟ تاقىرىپتىڭ باسىندا بەرىلگەن قايتالاۋ سۇراقتارى ارقىلى وقۋشىلاردان 7 سىنىپتا وتكەن ازيا جايلى نە بىلەتىندەرى جاۋاپتارىن تىڭداۋ. كارتا بويىنشا كورسەتۋ؛ ازيانىڭ شەكاراسىن، تابيعات ەرەكشەلىكتەرىن، زەرتتەگەن ساياحاتشىلار ش. ۋاليحانوۆ، پ. پ. سەمەنوۆ، ل. بەرگ، ماركو پولو ت. ب. زەرتتەگەن جەرلەرىن كورسەتۋ.
داپتەرگە كۇندى، جاڭا تاقىرىپتى جازعان سوڭ، ازيا جايلى مالىمەتتەردى وقۋلىق ءماتىنىن پايدالانا وتىرىپ جازۋ؛ اۋماعى - 44 ملن. كم؛ 40 - قا جۋىق ەل بار؛ حالقى 3، 6 ملرد. استام.
تاقتادا بەرىلگەن كەستە بويىنشا ازيانىڭ ەجەلگى دۇنيەدەن بەرى قالىپتاسۋ كەزەڭدەرى جايلى ءتۇسىندىرۋ.
ازيا
ەجەلگى «وزەندىك وركەنيەت»پايدا بولعان. وسىدان 4 مىڭ ج. بۇرىن مەسوپاتاميادا العاشقى قالالار بولعان.
ەجەلگى وركەنيەتتى مەملەكەتتەر ۆيزانتيا، اراب حاليفاتى، وسمان يمپەرياسى ت. ب.
«كوشپەندى وركەنيەت» بەسىگى. قارا تەڭىز بەن سارى تەڭىز اراسىندا ەجەلگى عۇن مەملەكەتى قالىپتاسقان.
وزدىك جۇمىس: «ساندار سويلەيدى»؛ تاقتادا بەرىلگەن جىلدار مەن عاسىرلار بويىنشا ازيانىڭ ساياسي كارتاسىنىڭ قالىپتاسۋ كەزەڭىندە ورتا عاسىرلاردان قازىرگى كەزگە دەيىنگى وزگەرىستەردى وقۋلىق ءماتىنى مەن حرەستوماتيا بويىنشا تاۋىپ جازۋ.
ا/ حح عاسىردىڭ باسى -
ءا/ ءىى د. ج. سوعىستان سوڭ -
ب/ حح عاسىردىڭ ورتاسى -
ۆ/ 1515 جىلى -
گ/ حV عاسىر -
وقۋشىلاردىڭ جاۋاپتارىن تىڭداي وتىرىپ، حح عاسىردىڭ باسىنداعى وتارلاۋ تۋرالى وقۋلىقتاعى 10 - سىزبامەن تانىسىپ، سول كەزدەگى ەڭ وتارى كوپ ەل ۇلىبريتانيا، ودان كەيىن يرلانديا، فرانسيا، پورتۋگاليا ەكەنىن ءبىلىپ، كارتادان كورسەتۋ.
تاريحي - گەوگرافيالىق ايماقتار.
تاقتادا كورسەتىلگەن ازيانىڭ ءتورت ايماعىن اتاپ ولاردى وقۋشىلار كارتادان تابادى: 1/وڭتۇستىك - باتىس ازيا، 2/وڭت. ازيا، 3/وڭت.- شىعىس ازيا، 4/ ورتالىق جانە شىعىس ازيا.
توپپەن جۇمىس: سىنىپ 4 توپقا بولىنەدى. ءار توپقا ازيانىڭ 4ايماعىنان 1 ايماق بەرىلەدى. تاپسىرما: ايماققا كىرەتىن ەلدەردى وقۋلىق سوڭىنداعى قوسىمشا 1كەستەنى پايدالانىپ جانە كارتادان تاۋىپ، بەلگىلەۋ، وقۋلىق ماتىنىنەن ەرەكشەلىكتەرى مەن مەملەكەتتىك قۇرىلىستارىن انىقتاۋ. ۇيگە الدىن الا بەرىلگەن 2 - 3 وقۋشىنىڭ دايىنداپ كەلگەن سلايدتارىن قورعاۋ.
ءى توپ: وڭتۇستىك باتىس ازيا قۇرامىنا 17ەل كىرەدى؛ تۇركيا، سيريا، يران، يراك، يەمەن، اۋعانستان، يزرايل، كيپر، ليۆيا - رەسپۋبليكالار، ساۋد ارابياسى – تەوكراتيالىق مونارحيا، ءباا، كاتار، ومان، باحرەين، كۋۆەيت - ءابسوليۋتتى مونارحيا، يوردانيا - كونستيتۋسيالىق مونارحيا ت. ب. ەرەكشەلىگى - ءۇش دۇنيە بولىگىنىڭ توعىسقان جەرىندە، اسا ماڭىزدى حالىقارالىق سۋ جولداردىڭ توعىسىندا جاتىر، كوپشىلىگى مۇناي قورىنا باي. مىسالى؛ ساۋد ارابياسى - 35، 4ملرد. ت. يران - 17، 2 ملرد، ت. حح عاسىردىڭ ءىى جارتىسىندا بۇل ايماقتا ىشكى ۇلت ارازدىعىنان بىرنەشە سوعىس ءورتىن تۋعىزدى.
ءىى توپ: وڭتۇستىك ازيا - گيمالاي تاۋىنان وڭتۇستىككە قاراي 7 ەل ورنالاسقان. جەر شارىنىڭ 1، 7 ملرد، قا جۋىق حالقى تۇرادى. ايماقتىڭ قۇرامى: بۋتان - كونست. مونارحيا، پ اكستان، ءۇندىستان - فەدەراسيالىق رەسپۋبليكا، بانگلادەش، مالديۆ، نەپال، شري - لانكا - رەسپۋبليكالار. ءۇندى مۇحيتى جاعالاۋىندا مەملەكەتارالىق س اۋدا جاقسى دامىعان ت. س. س.
ءىىى توپ. وڭتۇستىك ازيا - ءۇندىقىتاي تۇبەگى مەن مالاي ارحيپەلاگىنداعى 11 ەل كىرەدى. ۆەتنام، يندونەزيا، لاوس، ميانما، سينگاپۋر، فيليپپين، شىعىس تيمور - رەسپۋبليكالار، برۋنەي - ابسوليۋتتىك، مالايزيا، تايلاند، كامبودجا كونست. مونارحيالار. بۇل ايماقتىڭ ەلدەرىن وتارلاۋ ۇلى گەوگرافيالىق اشىلۋلار زامانىنان باستالدى. تەك ءىى د. ج. سوعىستان سوڭ عانا تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزگەن. اسا ماڭىزدى تەڭىز جولدارى توعىساتىن الاپتا ورنالاسقان.
ءىV توپ: ورتالىق جانە شىعىس ازيا. ايماقتىڭ قۇرامى جانە مەملەكەتتى باسقارۋ فورمالارى؛ جاپونيا - كونستيتۋسيالىق مونارحيا، كحدر، كورەيا رەسپۋبليكاسى، جۇڭگو، موڭعوليا - رەسپۋبليكالار. سونداي - اق قىتايدىڭ ارنايى اكىمشىلىك اۋداندارى - گونكونگ مەن اومىن (ماكاو) ورنالاسقان. ايماق ەلدەرى ۇزاق ۋاقىت سىرقى وتارلاۋشىلار مەن جاپونيا مەملەكەتىنىڭ ەزگىسىندە بولدى. تەك ءىى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستان سوڭ تاۋەلسىزدىكتەرىن الدى.
توپتاردىڭ جاۋاپتارىن تىڭداپ، ءار توپتىڭ باعاسىن بەرۋ.
ازيا ەلدەرى بويىنشا قىزىقتى دەرەكتەر كەلتىرۋ:(ءمۇعالىمنىڭ ءسوزى)
يندونەزيا - ارحيپەلاگ ەل، ول 13660 ارالداردان تۇرادى. دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ءىرى مۇسىلمان ەلى بولىپ تابىلادى ( 175ملن. )
بانگلادەش - حالقى ەڭ تىعىز ورنالاسقان ەل. 1 كم. شارشى جەرگە 1054 ادامنان كەلەدى.
كورەيا - 1948 جىلى ەكىگە ءبولىنىپ، 38 گرادۋس س. ە. بويىمەن ەكى ەل شەكاراسى دەماركاسيالانعان.
پالەستينا مەن يزرايل ەلدەرى 1948جىلدان بەرى شەكارالارى دۇرىس بەكىتىلمەگەندىكتەن، بىرنەشە رەت سوعىس بولعان، شيەلەنىسكەن ايماق.
قورىتىندى: ازيانىڭ ساياسي كارتاسى قازىرگى كەزدە ۇدايى وزگەرىستەرگە تۇسۋدە. ايماق حالقىنىڭ ۇلتتىق، ءدىني قۇرامىنىڭ كۇردەلىلىگى، ەلدەردىڭ شەكارالىق ماسەلەسىنىڭ تۇبەگەيلى شەشىلمە ءۋى، الەۋمەتتىك - ەكونوميكالىق دامۋىنداعى الشاقتىق بۇل ۇردىسكە وزىندىك ىقپال ەتۋدە.
ءىV. ساباقتى بەكىتۋ
1. تاقتادا سۇراقتار: «دۇرىس جاۋاپتى تابىڭىز»دەپ اتالاتىن تاپسىرما بويىنشا بۇگىنگى ساباقتا العان بىلىمدەرىن وقۋشىلار قايسىسى دۇرىس نە قاتە ەكەنىن تابۋ ارقىلى انىقتايدى:
- ازيا - ەڭ ۇلكەن دۇنيە بولىگى. (دۇرىس)
- ازيانى وتارلاۋ ححع. پ. پ. سەمەنوۆتىڭ ساياحاتىنان باستالدى. (قاتە، جاۋابى - حV ع. ۆاسكو دا گاما)
- جاپونيا، كورەيا - وڭت. شىعىس ازيا ەلدەرى. (جاۋابى: ورتالىق جانە شىعىس ازيا ەلدەرى)
- باحرەين، كاتار، كۋۆەيت - ءابسوليۋتتى مونارحيالى ەلدەر. (دۇرىس)
- ۆەتنام، لاوس، ميانما - مونارحيالى ەلدەر (قاتە، جاۋابى - رەسپۋبليكالىق)
- قازاقستانمەن شىعىستا شەكارالاس ەل - اۋعانستان (قاتە، جاۋابى - جۇڭگو)
2. «ساندار سويلەيدى»: 44، 40، 1511، حV، 1948، 7، 17، 1993. وسى ساندار بويىنشا وقۋشىلار جاۋاپتارىن تىڭداي وتىرىپ ساباقتى بەكىتۋ.
سانداردىڭ جاۋاپتارى؛ ازيا دۇنيە بولىگىنىڭ اۋدانى - 44 ملن. كم²؛ ازيادا 40 - قا جۋىق مەملەكەت ورنالاسقان؛ 1511 ج. پورتۋگالدار مالاككا تۇبەگىن باسىپ الدى؛ حVعاسىردا ۆاسكو دا گاما ءۇندىستانعا باراتىن جولدى اشتى؛ 1948 ج. بۇۇ - نىڭ شەشىمىمەن يزرايل مەملەكەتى قۇرىلدى؛ وڭتۇستىك ازياعا گيمالاي تاۋىنان وڭتۇستىككە قاراي ورنالاسقان 7 ەل كىرەدى.؛ 1993ج. كامبودجا مەملەكەتى مونارحيالىق بيلىك جۇيەسىنە كوشتى.
V. باعالاۋ
Vءى. ۇيگە تاپسىرما: تاقىرىپتى وقۋ، كەسكىن كارتاعا ايماقتار مەن ەلدەردى بەلگىلەۋ. ازيانىڭ تابيعات جاعدايلارى جايلى قوسىمشا دەرەكتەر دايىنداپ كەلۋ
شىعىس قازاقستان وبلىسى، اياگوز قالاسى
اياگوز اۋداندىق ءبىلىم ءبولىمىنىڭ
«№4 ارالاس جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپ» كمم
گەوگرافيا ءپانى ءمۇعالىمى تۇراروۆا نازگۇل سايلاۋبەكوۆنا
You Might Also Like
-
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ جالپى ءۇي جانۋارلارى تۋرالى تۇسىنىگىن كەڭەيتۋ، ءۇي جانۋارلارىنىڭ قانداي پايدا كەلتىرەتىنىن ايتا الۋعا ۇيرەتۋ.
