ءداۋىردىڭ جۇلدىزدى تۇلعاسى – ب. مومىش ۇلى
«ءداۋىردىڭ جۇلدىزدى تۇلعاسى – ب. مومىش ۇلى» ينتەللەكتۋالدىق وليمپيادا
قۇرمەتتى قوناقتار! قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار!
ءداۋىردىڭ جۇلدىزدى تۇلعاسى اتانعان ۇلى وتان سوعىسىنىڭ باتىرى، اتى اڭىزعا اينالعان قاھارمان، ۇلت رۋحىنىڭ ايبىندى جازۋشىسى، ەرجۇرەك جەرلەسىمىز ب. مومىش ۇلىنىڭ بيىل عاسىرلىق مەرەي تويى حالىقارالىق دەڭگەيدە اتاپ ءوتىلدى. بۇگىنگى ويىندا وسى كەلە جاتقان باۋكەڭنىڭ تۋعان كۇنى قارساڭىنا بايلانىستى ياعني 24 جەلتوقسان تۋىلعان كۇنىنە وراي «ءداۋىردىڭ جۇلدىزدى تۇلعاسى – ب. مومىش ۇلى» تاقىرىبىنداعى ينتەللەكتۋالدىق وليمپياداعا قوش كەلدىڭىزدەر!
بۇگىنگى ويىنىمىزدىڭ نەگىزگى ماقساتى: جەرلەسىمىز ب. مومىش ۇلى ونىڭ ەرلىگى تۋرالى بىلمەسەك ۇيات بولاتىندىعى بەلگىلى. سوندىقتان باۋكەڭنىڭ ءومىربايانى، جاساعان ەرلىكتەرى، شىعارمالارى تۋرالى وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىمەن ىزدەنىپ بىلۋىنە، سونىمەن قاتار وقۋشىلاردى پاتريوتتىقققا تاربيەلەۋ.
ەندەشە بۇگىنگى سايىسقا باعا بەرەتىن قازىلار القاسىمەن تانىس بولىڭىزدار!
سونىمەن بۇگىنگى سايىس مەكتەپ - گيمنازيانىڭ جوعارعى سىنىپ وقۋشىلارى (11 سىنىپ) ياعني 11 «ا» سىنىبىمەن 11 «ءا» سىنىبى ءوزارا تارتىساتىن بولادى. ەندەشە قاتىساتىن توپتاردى شاقىرايىق! (وزدەرىن تانىستىرادى جانە ءبىر توپ سىرتقا شىعادى)
ءى اينالىم
شارتى: بەرىلگەن سۇراقتارعا ءبىرىنشى توپ باسشىسى، ارى قاراي كەزەكپەن «يا» نەمەسە «جوق» دەپ جاۋاپ بەرۋى ءتيىس. ءاربىر دۇرىس جاۋاپ «10» ۇپاي ءوز پايداسىنا الىپ كەلەدى.
1. “نيكولاي رەدين” ب. مومىش ۇلىنىڭ شىعارماسى ما؟ يا
2. باتىر تۋرالى جازىلعان «ۆولوكولامسك تاس جولى» اتتى كىتاپتىڭ اۆتورى قازاقستاندىق جازۋشى دميتريي سنەگين؟ جوق، رەسەيلىك جازۋشى الەكساندر بەك
3. باۋىرجاننىڭ ۇلى باقىتجان 1941 جىلى 3 قازاندا دۇنيەگە كەلگەن؟ يا
4. “حالىقتىڭ جولىمەن جۇرسەڭ، ەشقاشان اداسپايسىڭ. حالىقپەن بىرگە بولساڭ، ەشقاشان جالعىزسىرامايسىڭ” دەگەن وسيەتتى باۋىرجانعا ايتقان اكەسى مە؟ يا
5. قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى ءازىلحان نۇرشايىقوۆتىڭ داڭقتى قولباسشى تۋرالى كىتابى «اقيقات پەن جالعاندىق» دەپ اتالادى؟ جوق، «اقيقات پەن اڭىز»
6. ب. مومىش ۇلى 1960 جىلعا دەيىن اسكەري اكادەميادا ءدارىس بەردى؟ جوق، 1956 جىلعا دەيىن (وتستاۆكاعا شىقتى)
7. ب. مومىش ۇلىنىڭ اناسىنىڭ ەسىمى ۇلجان با؟ جوق، ءرازيا
8. باۋكەڭ ءارى ينجەنەر، پسيحولوگ بولعان. سونىمەن قاتار شاباندوز بولعان با؟ يا
9. ول ءوز باتالونىن 109 رەت شابۋىلعا باستاپ، 4 رەت قورشاۋدى بۇزىپ، نەگىزگى جاۋىنگەرلىك قۇرامىن امان - ەسەن اسكەرگە قوسادى ما؟ يا
- 21 -
10. ب. مومىش ۇلىنىڭ جارى ءبيبىجامال ەرجان قىزى؟ جوق، ءبيبىجامال مۇحان قىزى
ءبىرىنشى اينالىم ناتيجەسىن قازىلار القاسىنان سۇرايىق!
ءىى اينالىم
شارتى:
11 «ا» سىنىپ تاڭداۋ قۇقىنا يە بولادى. بەرىلگەن سۇراققا دۇرىس جاۋاپ بەرسەڭىزدەر 500 ۇپاي الاسىزدار. ويلانىپ جاۋاپ بەرۋ 30 سەكۋندقا سوزىلادى. قاتەلەسسەڭىزدەر كەزەك قارسىلاستارىڭىزعا وتەدى. ەگەردە دۇرىس جاۋاپ تابىلماسا سىزدەرگە 3 كومەك وقيمىن. ءاربىر پايدالانىلعان كومەكتەن 100 ۇپاي شەگەرىلەدى.
№1. باۋكەڭنىڭ اسكەردى باسقارۋ شەبەرلىگى ياعني قولباسشىلىق جاساعانى الەمگە ايان.
سۇراق: «ب. مومىش ۇلىنىڭ سوعىس تاكتيكاسى» دەگەن وقۋ ءپانى قاي ەلدىڭ اسكەري وقۋ ورىندارىندا وقىتىلادى جانە بىلىمگەرلەر وسى پاننەن ەمتيحان تاپسىرادى؟
1/ الەمدەگى ەڭ تومەن جەر
2/ جەرورتا تەڭىزىنىڭ شىعىس جاعالاۋىندا ورنالاسقان
3/ جەر اۋماعى جۋالى اۋدانىنان 3 - اق ەسە ۇلكەن ازياداعى دامىعان مەملەكەت، استاناسى تەل - اۆيۆ قالاسى
جاۋابى: يزرايل مەملەكەتىندە
№2. جەرلەسىمىز باۋىرجان مومىش ۇلى باتىر اتامىز بالا تاربيەسى تۋرالى حح عاسىردىڭ 70 - جىلدارى بىلاي دەپ قىنجىلعان ەكەن: «جاۋدان دا، داۋدان دا قورىقپاعان قازاق ەدىم، ەندى وسى كەزدەرى قورقىنىشىم كوبەيىپ بارادى» دەپ.
سۇراق: بالالار تاربيەسى بولاشاعى تۋرالى باتىردىڭ 3 قورقىنىشى قانداي ەدى؟
1/ ءبىرىنشى قورقىنىشى جاڭا تۋعان سابيگە، ونىڭ اناسىنا قاتىستى
2/ ەكىنشى سابيلەردى تاربيەلەيتىن اجەلەرى تۋرالى
3/ ءۇشىنشى قورقىنىشى بالالاردىڭ قاتىگەزدىگى، وقۋعا قىزىعۋشىلىقتارىنىڭ تومەندىگىنە قاتىستى
جاۋابى: 1. بالالارعا بەسىك جىرىن ايتاتىن كەلىندەرىمنىڭ ازايىپ بارا جاتقانىنان قورقامىن.
2. نەمەرەلەرىنە ەرتەگى ايتىپ بەرەتىن اجەلەردىڭ ازايىپ بارا جاتقانىنان قورقامىن.
3. ءدامدى، ءداستۇردى سىيلامايتىن بالالار ءوسىپ كەلەدى. قولىنا كىتاپ المايدى. ويتكەنى، بەسىك جىرىن ەستىپ، ەرتەگى تىڭداپ، ءداستۇردى بويىنا ءسىڭىرىپ وسپەگەننىڭ كوكىرەگى كور بولا ما دەپ قورقامىن.
№3. ب. مومىش ۇلى سوعىستان كەيىن باسقا قىزمەتتەرگە بارماي، جازۋشىلىققا بەت بۇرعانى بارىمىزگە بەلگىلى. ونىڭ ءوز سەبەبى بولدى. سۇراق: ول قانداي سەبەپتەر نەمەسە سەبەبى نەدە؟
1/ باتىرعا ءوز دارەجەسىندەگى قىزمەتتەردىڭ بۇيىرماۋى
2/ وتستاۆكاعا كەتۋ تۋرالى بۇيرىق
3/ بيلىك باسىنداعىلاردىڭ نەمەسە جوعارىداعىلاردىڭ قارسىلىعى
جاۋابى: ب. مومىش ۇلىنىڭ بەتىڭ بار، ءجۇزىڭ بار دەمەي، شىندىقتى ايتۋى اق جاعالىلارعا ۇناماسا كەرەك. سونىڭ ءبىر دايەگى مارشال ب. م. گرەچكو وزىنە لايىق باعاسىن الىپ، قىزمەت ەتۋىنە “چەرەز موي ترۋپ” دەپ تىكەلەي قارسىلىق كورسەتكەن. سول سەبەپتى ب. مومىشۇلىعا قىزمەت ەسىكتەرى جابىق بولدى.
№4. باتىر باۋىرجان ءوزىنىڭ جانىنا ادال دوستارىن جيناي بىلگەن. سۇراق: ب. مومىش ۇلىنىڭ ەڭ جاقسى كورگەن اياۋلى دوسى كىم؟
1/ اسا ينتەرناتىندا بىرگە وقىعان
2/ سوعىستا جانىندا ءجۇرىپ سەرىك بولعان
3/ جۇمباق دوسىنا ارناپ «دوسىما» ولەڭىن شىعارعان.
جاۋابى: قۇرمانبەك ساعىندىقوۆ - جۋرناليست، اۋدارماشى، قوعام قايراتكەرى، فيلولوگيا عىلىمىنىڭ كانديداتى.
ءىى اينالىم ناتيجەسى بىلەيىك!
ءىىى اينالىم شارتى:
4 سۇراققا تىرەك - سوزدەر بەرىلگەن. سول سوزدەرگە قاراپ ۇپاي ساندارىن تىگەسىزدەر. سۇراقتى تاڭداعان كوماندا سۇراققا قاتەلەسسەڭىزدەر سول تاڭداعان ۇپاي ساندارىڭىز شەگەرىلەدى. دۇرىس جاۋاپ بولماسا كەلەسى قارسىلاس توپ جاۋاپ بەرەدى. ەگەردە سىزدەر ۇپاي سانىن ساقتاپ قالامىز دەسەڭىزدەر جاۋاپ بەرۋدەن باس تارتۋعا بولادى.
№1 نامىسسىزدىق
بايلانىس قۇرالى
ۇلت مۇددەسى
حالقىمىزدىڭ ايگىلى باتىرى وتكەن عاسىردىڭ ورتاسىندا - اق ۇلتىمىزدىڭ توبەسىنە ۇيىرىلگەن قارا بۇلتتى كورەگەندىكپەن كورىپ، 1944 جىلى قازاقستان كوممۋنيستىك پارتياسى باسشىسىنا حات جولداعان.
سۇراق: باۋكەڭ ۇلتىمىز ءۇشىن ءححى عاسىردىڭ باسىندا دا ءالى شەشىمىن تاپپاعان قانداي كوكەيكەستى ماسەلەنى كورەگەندىكپەن، قىنجىلا كوتەرەدى؟ جاۋابى: قازاق ءتىلى ماسەلەسى
№2 ءداستۇر
قاتەلىك
ۇلگى - ونەگە
ب. مومىش ۇلىنىڭ كەلىنى زەينەپ احمەتوۆا جاس كەزىندە ءبىر مەزەتتە بىردەن 4 قاتەلىك جىبەرىپ العاندىعى تۋرالى ەستەلىكتەرىنىڭ بىرىندە جازادى. باۋكەڭ قوناقجاي كىسى بولعناندىعى ەلگە ايان. سىيلى قوناققا باس تارتىلادى. جاس كەلىن زەينەپ باستى الىپ كىرەدى. سول كەزدە باۋىرجان اتا كەلىنىنە جايلاپ جىبەرگەن قاتەلىكتەرىن ءتۇسىندىرىپ شىعادى. سۇراق: ز. احمەتوۆانىڭ جىبەرگەن قاتەلىكتەرى قانداي ەدى جانە سالت - ءداستۇر بويىنرشا ول امالدار نەنى بىلدىرەدى؟ جاۋابى: ءبىرىنشى قاتەلىگى قويدىڭ باسى وڭنان سولعا جانە توبەسىنەن تۇمسىعىنا دەيىن پىشاقپەن تىلىنەدى – “ءتورت قۇبىلاڭ تۇگەل بولسىن” دەگەندى بىلدىرسە كەرەك؛ ەكىنشىدەن ءبىر قۇلاعى كەسىلەدى، ەنى قاي قۇلاعىنا سالىنسا سول قۇلاعى – “مالدىڭ باس ءجىبى سياقتى ەنى بوگدە كىسىگە كەتىپ قالماسىن”؛ تىستەرى قاعىلادى – بولماسا داستارحان باسىنداعىلار “ءۇي يەسى قوناقتارىنا ءتىسىپ قايراپ وتىر، باتىرىپ وتىر” دەپ ويلاپ قالۋى مۇمكىن؛ سوڭعىسى، باستى الىپ كىرگەندە تاباققا تۇمسىعىن الدىنا قاراتىپ قويىپ، داستارحانعا قوياردا قوناققا جەلكە جاعىن قاراتادى – سىيلاستىقتىڭ بەلگىسى.
№3. حات
تاربيە
ويىن
باتىر سوعىستا ءجۇرىپ قازسسر - ءى حالىق كوميسسارلارى سوۆەتىنىڭ پرەدسەداتەلى وڭداسىنوۆ جولداسقا جازعان حاتىندا جاۋىنگەرلەردى ەرلىككە، تاپقىرلىققا، شەشەندىككە باۋلۋدىڭ جولدارىن كورسەتەدى. سۇراق: ول قانداي جولدار؟ جاۋابى: باۋكەڭ جاۋىنگەرلەردى ەرلىككە، وتانسۇيگىشتىككە، شەشەندىككە تاربيەلەۋدە كوكپار، اۋدارىسپاق، بايگە سياقتى ات ويىندارىنا ۇيرەتۋ، ايتىس، ماقال - ماتەل، جىر ايتقىزۋ، اسىق، جامبى اتۋ ويىندارىن ۇيرەتۋ، ياعني سالت - ءداستۇرىمىز نەگىزىندە تاربيەلەۋگە باسا نازار اۋدارعان.
№4. شەجىرە
سەنىم
پروفەسسور
باۋكەڭ 1969 جىلى 14 مامىر كۇنى ءوز قولىمەن جازعان شەجىرە مەن اكەسىنىڭ قولىمەن جازىلعان شەجىرەنى كىمگە سەنىپ تابىستادى؟ جاۋابى؟ مەكەمتاس مىرزاحمەت ۇلى – پروفەسسور، ق ر - سى مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى.
IV اينالىم شارتى:
قۇرمەتتى سايىسكەرلەر سىزدەرگە 4 تاپسىرما بەرىلەدى. تاپسىرمادا ب. مومىش ۇلىنىڭ ناقىل سوزدەرىنە بايلانىستى اناگراممالار بەرىلگەن. تاپسىرما اشىلماس بۇرىن جاسىرىن ۇپاي ساندارىن تىگەسىزدەر. جاۋاپتارىڭىز بار بولسا پاراقشاعا جازىپ الدىعا قويساڭىزدار جاۋاپتارىڭىز بار دەپ ەسەپتەيمىن. قاتە بولعان جاعدايدا تىككەن ۇپايلارىڭىز شەگەرىلەدى.
№1 بىلمەي تۇرىپ.... ايتۋدان اۋلاق بول
لقاى -- اقىل
يبىكل -- بيلىك
ماار -- ارام
جاعلان -- جالعان
قۇرمەتتى قوناقتار! قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار!
ءداۋىردىڭ جۇلدىزدى تۇلعاسى اتانعان ۇلى وتان سوعىسىنىڭ باتىرى، اتى اڭىزعا اينالعان قاھارمان، ۇلت رۋحىنىڭ ايبىندى جازۋشىسى، ەرجۇرەك جەرلەسىمىز ب. مومىش ۇلىنىڭ بيىل عاسىرلىق مەرەي تويى حالىقارالىق دەڭگەيدە اتاپ ءوتىلدى. بۇگىنگى ويىندا وسى كەلە جاتقان باۋكەڭنىڭ تۋعان كۇنى قارساڭىنا بايلانىستى ياعني 24 جەلتوقسان تۋىلعان كۇنىنە وراي «ءداۋىردىڭ جۇلدىزدى تۇلعاسى – ب. مومىش ۇلى» تاقىرىبىنداعى ينتەللەكتۋالدىق وليمپياداعا قوش كەلدىڭىزدەر!
بۇگىنگى ويىنىمىزدىڭ نەگىزگى ماقساتى: جەرلەسىمىز ب. مومىش ۇلى ونىڭ ەرلىگى تۋرالى بىلمەسەك ۇيات بولاتىندىعى بەلگىلى. سوندىقتان باۋكەڭنىڭ ءومىربايانى، جاساعان ەرلىكتەرى، شىعارمالارى تۋرالى وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىمەن ىزدەنىپ بىلۋىنە، سونىمەن قاتار وقۋشىلاردى پاتريوتتىقققا تاربيەلەۋ.
ەندەشە بۇگىنگى سايىسقا باعا بەرەتىن قازىلار القاسىمەن تانىس بولىڭىزدار!
سونىمەن بۇگىنگى سايىس مەكتەپ - گيمنازيانىڭ جوعارعى سىنىپ وقۋشىلارى (11 سىنىپ) ياعني 11 «ا» سىنىبىمەن 11 «ءا» سىنىبى ءوزارا تارتىساتىن بولادى. ەندەشە قاتىساتىن توپتاردى شاقىرايىق! (وزدەرىن تانىستىرادى جانە ءبىر توپ سىرتقا شىعادى)
ءى اينالىم
شارتى: بەرىلگەن سۇراقتارعا ءبىرىنشى توپ باسشىسى، ارى قاراي كەزەكپەن «يا» نەمەسە «جوق» دەپ جاۋاپ بەرۋى ءتيىس. ءاربىر دۇرىس جاۋاپ «10» ۇپاي ءوز پايداسىنا الىپ كەلەدى.
1. “نيكولاي رەدين” ب. مومىش ۇلىنىڭ شىعارماسى ما؟ يا
2. باتىر تۋرالى جازىلعان «ۆولوكولامسك تاس جولى» اتتى كىتاپتىڭ اۆتورى قازاقستاندىق جازۋشى دميتريي سنەگين؟ جوق، رەسەيلىك جازۋشى الەكساندر بەك
3. باۋىرجاننىڭ ۇلى باقىتجان 1941 جىلى 3 قازاندا دۇنيەگە كەلگەن؟ يا
4. “حالىقتىڭ جولىمەن جۇرسەڭ، ەشقاشان اداسپايسىڭ. حالىقپەن بىرگە بولساڭ، ەشقاشان جالعىزسىرامايسىڭ” دەگەن وسيەتتى باۋىرجانعا ايتقان اكەسى مە؟ يا
5. قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى ءازىلحان نۇرشايىقوۆتىڭ داڭقتى قولباسشى تۋرالى كىتابى «اقيقات پەن جالعاندىق» دەپ اتالادى؟ جوق، «اقيقات پەن اڭىز»
6. ب. مومىش ۇلى 1960 جىلعا دەيىن اسكەري اكادەميادا ءدارىس بەردى؟ جوق، 1956 جىلعا دەيىن (وتستاۆكاعا شىقتى)
7. ب. مومىش ۇلىنىڭ اناسىنىڭ ەسىمى ۇلجان با؟ جوق، ءرازيا
8. باۋكەڭ ءارى ينجەنەر، پسيحولوگ بولعان. سونىمەن قاتار شاباندوز بولعان با؟ يا
9. ول ءوز باتالونىن 109 رەت شابۋىلعا باستاپ، 4 رەت قورشاۋدى بۇزىپ، نەگىزگى جاۋىنگەرلىك قۇرامىن امان - ەسەن اسكەرگە قوسادى ما؟ يا
- 21 -
10. ب. مومىش ۇلىنىڭ جارى ءبيبىجامال ەرجان قىزى؟ جوق، ءبيبىجامال مۇحان قىزى
ءبىرىنشى اينالىم ناتيجەسىن قازىلار القاسىنان سۇرايىق!
ءىى اينالىم
شارتى:
11 «ا» سىنىپ تاڭداۋ قۇقىنا يە بولادى. بەرىلگەن سۇراققا دۇرىس جاۋاپ بەرسەڭىزدەر 500 ۇپاي الاسىزدار. ويلانىپ جاۋاپ بەرۋ 30 سەكۋندقا سوزىلادى. قاتەلەسسەڭىزدەر كەزەك قارسىلاستارىڭىزعا وتەدى. ەگەردە دۇرىس جاۋاپ تابىلماسا سىزدەرگە 3 كومەك وقيمىن. ءاربىر پايدالانىلعان كومەكتەن 100 ۇپاي شەگەرىلەدى.
№1. باۋكەڭنىڭ اسكەردى باسقارۋ شەبەرلىگى ياعني قولباسشىلىق جاساعانى الەمگە ايان.
سۇراق: «ب. مومىش ۇلىنىڭ سوعىس تاكتيكاسى» دەگەن وقۋ ءپانى قاي ەلدىڭ اسكەري وقۋ ورىندارىندا وقىتىلادى جانە بىلىمگەرلەر وسى پاننەن ەمتيحان تاپسىرادى؟
1/ الەمدەگى ەڭ تومەن جەر
2/ جەرورتا تەڭىزىنىڭ شىعىس جاعالاۋىندا ورنالاسقان
3/ جەر اۋماعى جۋالى اۋدانىنان 3 - اق ەسە ۇلكەن ازياداعى دامىعان مەملەكەت، استاناسى تەل - اۆيۆ قالاسى
جاۋابى: يزرايل مەملەكەتىندە
№2. جەرلەسىمىز باۋىرجان مومىش ۇلى باتىر اتامىز بالا تاربيەسى تۋرالى حح عاسىردىڭ 70 - جىلدارى بىلاي دەپ قىنجىلعان ەكەن: «جاۋدان دا، داۋدان دا قورىقپاعان قازاق ەدىم، ەندى وسى كەزدەرى قورقىنىشىم كوبەيىپ بارادى» دەپ.
سۇراق: بالالار تاربيەسى بولاشاعى تۋرالى باتىردىڭ 3 قورقىنىشى قانداي ەدى؟
1/ ءبىرىنشى قورقىنىشى جاڭا تۋعان سابيگە، ونىڭ اناسىنا قاتىستى
2/ ەكىنشى سابيلەردى تاربيەلەيتىن اجەلەرى تۋرالى
3/ ءۇشىنشى قورقىنىشى بالالاردىڭ قاتىگەزدىگى، وقۋعا قىزىعۋشىلىقتارىنىڭ تومەندىگىنە قاتىستى
جاۋابى: 1. بالالارعا بەسىك جىرىن ايتاتىن كەلىندەرىمنىڭ ازايىپ بارا جاتقانىنان قورقامىن.
2. نەمەرەلەرىنە ەرتەگى ايتىپ بەرەتىن اجەلەردىڭ ازايىپ بارا جاتقانىنان قورقامىن.
3. ءدامدى، ءداستۇردى سىيلامايتىن بالالار ءوسىپ كەلەدى. قولىنا كىتاپ المايدى. ويتكەنى، بەسىك جىرىن ەستىپ، ەرتەگى تىڭداپ، ءداستۇردى بويىنا ءسىڭىرىپ وسپەگەننىڭ كوكىرەگى كور بولا ما دەپ قورقامىن.
№3. ب. مومىش ۇلى سوعىستان كەيىن باسقا قىزمەتتەرگە بارماي، جازۋشىلىققا بەت بۇرعانى بارىمىزگە بەلگىلى. ونىڭ ءوز سەبەبى بولدى. سۇراق: ول قانداي سەبەپتەر نەمەسە سەبەبى نەدە؟
1/ باتىرعا ءوز دارەجەسىندەگى قىزمەتتەردىڭ بۇيىرماۋى
2/ وتستاۆكاعا كەتۋ تۋرالى بۇيرىق
3/ بيلىك باسىنداعىلاردىڭ نەمەسە جوعارىداعىلاردىڭ قارسىلىعى
جاۋابى: ب. مومىش ۇلىنىڭ بەتىڭ بار، ءجۇزىڭ بار دەمەي، شىندىقتى ايتۋى اق جاعالىلارعا ۇناماسا كەرەك. سونىڭ ءبىر دايەگى مارشال ب. م. گرەچكو وزىنە لايىق باعاسىن الىپ، قىزمەت ەتۋىنە “چەرەز موي ترۋپ” دەپ تىكەلەي قارسىلىق كورسەتكەن. سول سەبەپتى ب. مومىشۇلىعا قىزمەت ەسىكتەرى جابىق بولدى.
№4. باتىر باۋىرجان ءوزىنىڭ جانىنا ادال دوستارىن جيناي بىلگەن. سۇراق: ب. مومىش ۇلىنىڭ ەڭ جاقسى كورگەن اياۋلى دوسى كىم؟
1/ اسا ينتەرناتىندا بىرگە وقىعان
2/ سوعىستا جانىندا ءجۇرىپ سەرىك بولعان
3/ جۇمباق دوسىنا ارناپ «دوسىما» ولەڭىن شىعارعان.
جاۋابى: قۇرمانبەك ساعىندىقوۆ - جۋرناليست، اۋدارماشى، قوعام قايراتكەرى، فيلولوگيا عىلىمىنىڭ كانديداتى.
ءىى اينالىم ناتيجەسى بىلەيىك!
ءىىى اينالىم شارتى:
4 سۇراققا تىرەك - سوزدەر بەرىلگەن. سول سوزدەرگە قاراپ ۇپاي ساندارىن تىگەسىزدەر. سۇراقتى تاڭداعان كوماندا سۇراققا قاتەلەسسەڭىزدەر سول تاڭداعان ۇپاي ساندارىڭىز شەگەرىلەدى. دۇرىس جاۋاپ بولماسا كەلەسى قارسىلاس توپ جاۋاپ بەرەدى. ەگەردە سىزدەر ۇپاي سانىن ساقتاپ قالامىز دەسەڭىزدەر جاۋاپ بەرۋدەن باس تارتۋعا بولادى.
№1 نامىسسىزدىق
بايلانىس قۇرالى
ۇلت مۇددەسى
حالقىمىزدىڭ ايگىلى باتىرى وتكەن عاسىردىڭ ورتاسىندا - اق ۇلتىمىزدىڭ توبەسىنە ۇيىرىلگەن قارا بۇلتتى كورەگەندىكپەن كورىپ، 1944 جىلى قازاقستان كوممۋنيستىك پارتياسى باسشىسىنا حات جولداعان.
سۇراق: باۋكەڭ ۇلتىمىز ءۇشىن ءححى عاسىردىڭ باسىندا دا ءالى شەشىمىن تاپپاعان قانداي كوكەيكەستى ماسەلەنى كورەگەندىكپەن، قىنجىلا كوتەرەدى؟ جاۋابى: قازاق ءتىلى ماسەلەسى
№2 ءداستۇر
قاتەلىك
ۇلگى - ونەگە
ب. مومىش ۇلىنىڭ كەلىنى زەينەپ احمەتوۆا جاس كەزىندە ءبىر مەزەتتە بىردەن 4 قاتەلىك جىبەرىپ العاندىعى تۋرالى ەستەلىكتەرىنىڭ بىرىندە جازادى. باۋكەڭ قوناقجاي كىسى بولعناندىعى ەلگە ايان. سىيلى قوناققا باس تارتىلادى. جاس كەلىن زەينەپ باستى الىپ كىرەدى. سول كەزدە باۋىرجان اتا كەلىنىنە جايلاپ جىبەرگەن قاتەلىكتەرىن ءتۇسىندىرىپ شىعادى. سۇراق: ز. احمەتوۆانىڭ جىبەرگەن قاتەلىكتەرى قانداي ەدى جانە سالت - ءداستۇر بويىنرشا ول امالدار نەنى بىلدىرەدى؟ جاۋابى: ءبىرىنشى قاتەلىگى قويدىڭ باسى وڭنان سولعا جانە توبەسىنەن تۇمسىعىنا دەيىن پىشاقپەن تىلىنەدى – “ءتورت قۇبىلاڭ تۇگەل بولسىن” دەگەندى بىلدىرسە كەرەك؛ ەكىنشىدەن ءبىر قۇلاعى كەسىلەدى، ەنى قاي قۇلاعىنا سالىنسا سول قۇلاعى – “مالدىڭ باس ءجىبى سياقتى ەنى بوگدە كىسىگە كەتىپ قالماسىن”؛ تىستەرى قاعىلادى – بولماسا داستارحان باسىنداعىلار “ءۇي يەسى قوناقتارىنا ءتىسىپ قايراپ وتىر، باتىرىپ وتىر” دەپ ويلاپ قالۋى مۇمكىن؛ سوڭعىسى، باستى الىپ كىرگەندە تاباققا تۇمسىعىن الدىنا قاراتىپ قويىپ، داستارحانعا قوياردا قوناققا جەلكە جاعىن قاراتادى – سىيلاستىقتىڭ بەلگىسى.
№3. حات
تاربيە
ويىن
باتىر سوعىستا ءجۇرىپ قازسسر - ءى حالىق كوميسسارلارى سوۆەتىنىڭ پرەدسەداتەلى وڭداسىنوۆ جولداسقا جازعان حاتىندا جاۋىنگەرلەردى ەرلىككە، تاپقىرلىققا، شەشەندىككە باۋلۋدىڭ جولدارىن كورسەتەدى. سۇراق: ول قانداي جولدار؟ جاۋابى: باۋكەڭ جاۋىنگەرلەردى ەرلىككە، وتانسۇيگىشتىككە، شەشەندىككە تاربيەلەۋدە كوكپار، اۋدارىسپاق، بايگە سياقتى ات ويىندارىنا ۇيرەتۋ، ايتىس، ماقال - ماتەل، جىر ايتقىزۋ، اسىق، جامبى اتۋ ويىندارىن ۇيرەتۋ، ياعني سالت - ءداستۇرىمىز نەگىزىندە تاربيەلەۋگە باسا نازار اۋدارعان.
№4. شەجىرە
سەنىم
پروفەسسور
باۋكەڭ 1969 جىلى 14 مامىر كۇنى ءوز قولىمەن جازعان شەجىرە مەن اكەسىنىڭ قولىمەن جازىلعان شەجىرەنى كىمگە سەنىپ تابىستادى؟ جاۋابى؟ مەكەمتاس مىرزاحمەت ۇلى – پروفەسسور، ق ر - سى مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى.
IV اينالىم شارتى:
قۇرمەتتى سايىسكەرلەر سىزدەرگە 4 تاپسىرما بەرىلەدى. تاپسىرمادا ب. مومىش ۇلىنىڭ ناقىل سوزدەرىنە بايلانىستى اناگراممالار بەرىلگەن. تاپسىرما اشىلماس بۇرىن جاسىرىن ۇپاي ساندارىن تىگەسىزدەر. جاۋاپتارىڭىز بار بولسا پاراقشاعا جازىپ الدىعا قويساڭىزدار جاۋاپتارىڭىز بار دەپ ەسەپتەيمىن. قاتە بولعان جاعدايدا تىككەن ۇپايلارىڭىز شەگەرىلەدى.
№1 بىلمەي تۇرىپ.... ايتۋدان اۋلاق بول
لقاى -- اقىل
يبىكل -- بيلىك
ماار -- ارام
جاعلان -- جالعان
You Might Also Like
