ەلدى تۇزەتۋدى بالا وقىتۋ ءىسىن تۇزەتۋدەن باستاۋ كەرەك
ەلدى تۇزەتۋدى بالا وقىتۋ ءىسىن تۇزەتۋدەن باستاۋ كەرەك
احمەت بايتۇرسىنوۆ
ەلىمىزدىڭ كەلەشەگى بۇگىنگى مەكتەپ قابىرعاسىنداعى جاس ۇرپاق ەكەنى ءسوزسىز. ەلدىڭ ەرتەڭىنە يە بولار جەتكىنشەكتەرىمىزدىڭ عالامدىق وركەنيەتتەن قالىپ قويماي، ءبىلىمدى، تاربيەلى، جان-جاقتى بولىپ قالىپتاسۋىنىڭ قامتاماسىز ەتىلۋى — مەملەكەتتىك ماڭىزى بار جۇمىس.
ۇستاز بولۋ — جۇرەكتىڭ باتىرلىعى،
ۇستاز بولۋ — سەزىمنىڭ اقىلدىعى
ۇستاز بولۋ — مىنەزدىڭ كۇن شۋاعى
ۇستاز بولۋ — ادامنىڭ اسىلدىعى، — دەپ اقىن عافۋ قايىربەكوۆ جىرلاعانداي، ۇستاز اقىلدى، مەيىرىمدى، باتىل، ءبىلىمدى، جان-جاقتى بولۋ كەرەك. ارينە، ۇستاز جۇگى — اۋىر جۇك. ۇستاز — مەكتەپتىڭ ايناسى، بايتەرەگى ەكەندىگىن جەتە تۇسىنەمىن. قيىنى مەن جەڭىلى، قىزىعى مەن قۋانىشى مول بولعان ەڭبەك جولىنداعى ومىرلىك ۇستانىمىم - ءارقاشان شىعارماشىلىق ىزدەنىستە، وي قوزعالىسىندا بولۋ.
«مەكتەپ جۇمىسى مەن وقۋشى جەتىستىكتەرىن ورىستەتۋدەگى نەگىزگى تۇلعا – ءمۇعالىم». ءمۇعالىم مەكتەپتىڭ – «جۇرەگى». مەنىڭ ماقساتىم وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگيالارىن پايدالانىپ، ءبىلىم ساپاسىن ارتتىرىپ، مازمۇنىن بايىتىپ، وقۋ ءۇردىسىن جەتىلدىرىپ، جان-جاقتى دامىعان، سىني تۇرعىدان ويلاي الاتىن، رۋحاني جان دۇنيەسى باي جاس ۇرپاقتى تاربيەلەۋ مىندەت.
«ءمۇعالىمنىڭ ەڭ جاۋاپتى مىندەتى — ول ادامدى قالىپتاستىرۋ»- دەپ د.ي.مەندەلەيەۆ ايتقانداي جاۋاپتى قىزمەت ۇستازداردا. «ساباق بەرۋ – ۇيرەنشىكتى جاي شەبەرلىك ەمەس، ول ۇنەمى جاڭادان جاڭانى تاباتىن ونەر» - دەپ ءبىر عاسىر بۇرىن جۇسىپبەك ايماۋىتوۆ كورەگەندىكپەن ءمۇعالىمنىڭ قوزعاۋشى گەنەراتورى ەكەنىن ايتقان. ال ۇستازداردىڭ ىشىندە قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ءپانى ءمۇعالىمىنىڭ قازىرگى قوعامىمىزدا جۇگى اۋىر. سەبەبى كەلەشەك ۇرپاققا مەملەكەتتىك ءتىلدى يگەرتۋ — قازاق ءتىلى ماماندارىنىڭ مىندەتى. بۇل مىندەتتى جەمىستى ورىنداۋ ءۇشىن، وقۋشىنىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتىرۋ ءۇشىن وقىتۋدىڭ كوپتەگەن ادىس-تاسىلدەرىن الىپ، ءوز ىس-تاجىريبەمدە ۇتىمدى پايدالانا بىلۋگە ۇمتىلامىن. بۇگىنگى تاڭدا ءبىلىم سالاسىندا تۇبەگەيلى وزگەرىستەر بولىپ جاتىر. وسى وزگەرىستەردى جۇزەگە اسىرۋ — ءاربىر ۇستازدىڭ بىلىمىنە، كاسىبي شەبەرلىگىمەن تىكەلەي بايلانىستى. شىعارماشىلىق — وتە كۇردەلى پسيحولوگيالىق پروسەسس. مۇعالىمدەرگە قويىلاتىن تالاپتاردىڭ ءبىرى — شىعارماشىلىق. قازىرگى ۋاقىتتا ەلىمىزدە الەمدىك ءبىلىم كەڭىستىگىنە باعىت العان جاڭا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى قالىپتاسۋدا. مەملەكەت مارتەبەسىن انىقتاۋدا قازىرگى زامانعى ءبىلىم جۇيەسى نەگىزگى فاكتور بولىپ وتىر. سوندىقتان دامىپ كەلە جاتقان ەلىمىزدە مەكتەپتەردىڭ جاڭا تەحنيكالىق قۇرالدارمەن جابدىقتالۋىنا ۇلكەن ءمان بەرىلىپ وتىر. اقپاراتتىق كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيا ادىستەرىن ءداستۇرلى ادىستەرمەن ۇشتاستىرا وتىرىپ، جاڭاشا ساباق تۇرلەرىن وتكىزە باستاعانىمدا ءوزىم دە، وقۋشىلارىم دا قىزىعۋشىلىقتىڭ جاڭا ءبىر بەلەسىنە شىققانداي بولدى. بىرىنشىدەن، ەلەكتروندىق وقۋلىقتاعى لەكسيكالىق تاقىرىپتاردى وقۋشى تىڭدايدى، قايتالايدى، تىڭداپ وتىرىپ ءوز بەتىنشە ديكتانت جازادى، ءسوز تىركەستەرىن قۇراپ، قاتەمەن جۇمىس تۇرلەرىن ورىندايدى. ەكىنشىىدەن، وقۋشى ءتىلىن دامىتۋدىڭ، قابىلەتىن ءارى شىعارماشىلىعىن دامىتۋدىڭ ماڭىزدى ءبىر جولى بولىپ تابىلادى. وقۋشى ءوزى دە كورنەكىلىكتەردى پريزەنتاسيا تۇرىندە دايىنداپ اكەلىپ، سول تاقىرىپ بويىنشا قورعايدى، تۇسىندىرەدى.
پەداگوگيكالىق شەبەرلىك — تەك قانا ءمۇعالىمنىڭ جالپى، جان–جاقتى جانە ادىستەمەلىك ساۋاتتىلىعى عانا ەمەس، ول — ءار ءسوزدى وقۋشىلىرعا جەتكىزە ءبىلۋ، ولاردىڭ تولىق قابىل الۋى. ۇستازدىق شەبەرلىك بىرىنشىدەن، ءمۇعالىمنىڭ ومىرگە كوزقاراسى، ونىڭ يدەيالىق نانىمدى بويىنا سىڭىرگەن جان ەكەندىگى، ەكىنشىدەن، ءپاندى جەتىك بىلگەن، ويىن تولىق جەتكىزەتىن جانە وقۋشىلاردىڭ بويىندا ادەپ، ادەت، داعدى سياقتى مورالدىق نورمالاردى سىڭىرە بىلگەندىگى، ۇشىنشىدەن، وقىتۋ مەن تاربيەلەۋدىڭ ءادىس – تاسىلدەرىن مەڭگەرگەن، بىلگەنىن قىزىقتى دا، تارتىمدى وتكىزە الاتىن، پەداگوگيكالىق ادەپ پەن دارىنىن ۇشتاستىرعان ۇستاز عانا شەبەرلىككە يە بولادى.
پەداگوگيكالىق شەبەرلىك – ۇستازدىق تالانتپەن تىعىز بايلانىستى.
ك.د.ۋشينسكيي: «پەداگوگيكا تەورياسىن قانشاما جەتىك بىلگەنمەن، پەداگوگيكالىق ادەپتىڭ قىر – سىرىن مەڭگەرمەيىنشە بۇعان ونىڭ قولى جەتپەيتىندىگىن»،– ايتادى. وقىتۋدا قانداي يننوۆاسيالىق وقىتۋ ادىس-تاسىلدەر بار، سونىڭ ءبارىن قولدانىپ، ۇيرەنىپ، ءتيىمدى ادىس-تاسىلدەردى ءار ءمۇعالىم ءوز تاجىريبەسىندە قولدانۋ كەرەك دەپ ويلايمىن. وقىتۋدىڭ يننوۆاسيالىق ادىس-تاسىلدەرىن پايدالانۋدىڭ شارتتارىنىڭ ءوزى ءمۇعالىمنىڭ ءاردايىم ىزدەنىستە، وزدىگىنەن ءبىلىم الۋدىڭ جاعدايىن تۋعىزادى. ول پەداگوگيكالىق شارتتارعا: يننوۆاسيالىق ىزدەنىس قاجەتتىلىگى؛ يننوۆاسيالىق ادىس-تاسىلدەر جايلى ءبىلىم؛ يننوۆاسيالىق ادىس-تاسىلدەرىنىڭ ءتيىمدى جولدارىن قاراستىرۋ؛ يننوۆاسيالىق ادىستەردى مەڭگەرۋ؛ يننوۆاسيالىق ادىس-تاسىلدەردى پايدالانۋ جانە ءبىلىم بەرۋدى ۇيىمداستىرۋ فورمالارى؛ يننوۆاسيالىق ادىس-تاسىلدەرىنىڭ ناتيجەسىنىڭ بولۋى؛ يننوۆاسيالىق ادىس-تاسىلدەردىڭ وزىق تاجىريبەلەرىن بەكىتۋ جاتادى. بىرتىندەپ «سىني تۇرعىدان ويلاۋ» جوباسىنىڭ قاراپايىم ستراتەگيالارىن پايدالانا وتىرىپ، ساباعىمنىڭ مازمۇنىن وزگەرتە باستادىم. وقۋشىلارىمنىڭ كوزىندەگى قۋانىشتى كورگەندە، تاڭداعان سترتەگيالاردىڭ دۇرىس ەكەنىنە كوزىم جەتتى. وسىدان تۇيگەنىم: جاڭا تەحنولوگيا ەلەمەنتتەرىمەن ءداستۇرلى ادىستەردى ساباقتاستىرا جۇرگىزگەن ساباق ءوز شىڭىنا جەتەدى. ال وقۋشى سول ءبىلىم شىڭىنا شىعۋ ءۇشىن جوسپارلاناتىن تاپسىرمالار مەن قولدانىلاتىن ادىستەر ءاربىر ءمۇعالىمنىڭ شەبەرلىگىمەن، ءومىر مەن تۇرمىستىڭ كۇردەلىلىگىنە، قيىنشىلىقتارعا قاراماستان ءوز جۇمىسىن سۇيەتىنىنە بايلانىستى. ولاي بولسا،
«اقىرىن ءجۇرىپ، انىق باس
ەڭبەگىڭ كەتپەس دالاعا
ۇستازدىق ەتكەن جالىقپاس
ۇيرەتۋدەن بالاعا –دەگەن ۇلى ابايدىڭ ءسوزى شىندىق ەكەنىن ءومىردىڭ ءوزى دالەلدەپ بەرەدى.
تۇرىموۆا گۇلجاۋحار تۇرعانبەك قىزى
№23 مەكتەپ-گيمنازياسى قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى
You Might Also Like
-
وقۋشىلاردى بيزنەس نەگىزدەرىنە وقىتۋ ماڭعىستاۋ وبلىسى اقتاۋ قالاسىنداعى مامانداندىرىلعان ەكونوميكالىق ليسەيىندە باستاۋ الدى. بۇل جوبا ازىرگە پيلوتتىق رەجيمدە ەنگىزىلدى. ال جاڭا ءپان مەكتەپ باعدارلاما...
